Διαδρομή 38
Το Πέρασμα της Ποταμιάς 11

Το 1991, ακολουθώντας ένα δρόμο από την Φίλια στις πλαγιές του Αγριόσυκου, έφθασα σε μια περιοχή που ονομαζόταν «Ξενοτάφι»*. Όμως όλη η πλαγιά είχε το όνομα Καρυές, το γνωστό τοπωνύμιο που είδαμε την πηγή με τον μεγάλο οικισμό. Και όπως φαίνεται το πράγμα, αυτό το πλάτωμα, το πετρώδες με τις αραιές δρύες, αποτελεί μάλλον την απόληξη της ίδιας εγκατάστασης, που κάλυπτε μεγάλη έκταση. Και εδώ, ένα αστέγαστο «ιερό», χωρίς μέλη χριστιανικής λατρείας, είναι αφιερωμένο στην Παναγιά.


Η «Παναγιά» (αριστερά) ...το ξενοτάφι (δεξιά)

Γύρω από αυτό και έως το φρύδι του πλατώματος είναι γεμάτο θεμέλια κτισμάτων και άφθονη κεραμική. Στο ΝΔ άκρο, να δεσπόζει στην πλαγιά υπάρχει το θεμέλιο ορθογωνίου κτίσματος (3,60 Χ 3,45 μ.) μάλλον πύργου, με έμπλεκτη τοιχοποιία και ισόδομη την έξω πλευρά. Επίσης υπάρχει η πέτρα του ελαιοπιεστήριου.


... και ο Πύργος του οικισμού (αριστερά). Ο Άι-Γιώργης (δεξιά)

Όμως αυτό που είναι αξιόλογο είναι ο «τάφος», με δυο σειρές μπροστά και πίσω από πέτρες (σαν εισόδους) και τις μεγάλες πλάκες και κολώνες (πεσσοί) της κατασκευής του. Είναι μνημειακή κατασκευή, υπέργεια, ίσως Dolmen, όπως τα τόσα άλλα που βρήκα μεταγενέστερα και δημοσίευσα από το νησί. Αυτός ο τάφος κίνησε την περιέργεια των ντόπιων και ονόμασαν την περιοχή «Ξενοτάφι».


... και το μεσαιωνικό χωριό

Τα όστρακα των αγγείων είναι παρόμοια της άλλης θέσης στην πηγή, κάτι που μας υποψιάζει για την υπόθεση της ενιαίας εγκατάστασης. Πριν από την θέση αυτή, δίπλα στον δρόμο, ο αστέγαστος Άι-Γιώργης με τον πρίνο και τα χαλάσματα κάτω από αυτόν ανήκουν σε μεσαιωνικό οικισμό.

* «Περπατώντας τη Λέσβο», σελ. 389.