Σ’ αυτόν τον τόπο, στα Ξερά Ξύλα, στην αρχή του ανατολικού παραπόταμου, εκεί που μιλήσαμε για τις αρχαίες εγκαταστάσεις, τους τοίχους με τη μνημειακή Λέσβια δομή, η Αγία Παρασκευή με την πακτωμένη «κολώνα», κάποιο άγνωστο μέλος, βρίσκεται πάλι στο ψηλότερο σημείο, ίσως με κάποια προγενέστερη εκκλησιά, στο Μεσαιωνικό χωριό, που σκέπασε τον αρχαίο τόπο.

Κάτω από την Αγία Παρασκευή

Σίγουρα αυτός ο οικισμός, ίσως μεταβυζαντινός, δεν είχε την σημασία της προγενέστερης εγκατάστασης.

…με το παλιό μέλος

Τα «σιτηρά» σε πρώτη επιλογή, το αμπέλι, τα ζώα, δίπλα στις πηγές και στα πηγάδια, άνθρωποι που δεν διέφεραν από τους παλιούς, τα πιθάρια τους παντού, τα τούβλα με τις αυλακώσεις, τα κεραμίδια και πληθώρα κεραμική από τα τσουκάλια, τα κανάτια, τα λαγήνια.

Παντού κεραμίδια και ερείπια

Μπλέκονται άγρια οι εποχές, ανάμεσα και τα εφυαλωμένα, επάνω σε μάντρες κοκκινίζει ο τόπος! Θεμέλια πιο ψηλά, του ερειπιώνα, σ’ όλη την έκταση τώρα, λαξευτές πέτρες σε δεύτερη χρήση! Ανάμεσα τους ξέμειναν και δύο κτίσματα αυτής της εποχής, που αξίζει να περιγραφούν.

…σπίτια

Το ένα είναι μια μονόχωρη «οικία», ορθογώνια, με χοντρούς ξεροτρόχαλους τοίχους, διαστάσεων 5,50Χ3,50, που όμως άφηνε ένα εσωτερικό χώρο μόλις 3,50Χ2μ..

…σαν αυτό δίπλα στον αρχαίο τοίχο

Μια πόρτα μπροστά, το μόνο άνοιγμα, και στο βάθος η βασική κατασκευή, το τζάκι!

…με το μνημειακό τζάκι

Στη μέσα στενή πλευρά, ορθογώνιο με το επάνω τμήμα από λαξευμένες πέτρες κατά το «εκφορικό σύστημα»!!!

…και το μοναδικό καπνοδόχο

Ο καπνοδόχος μόλις περίσσευε από το έδαφος! Η στέγη επίπεδη με παράλληλα δοκάρια και κεραμίδια. Κολλημένο στο τείχος της ΝΑ πλευράς της αρχαίας εγκατάστασης, το είχε σαν ΒΔ πλευρά!

…ή το τραπεζοειδές

Το άλλο κτίσμα βρίσκεται στο επίπεδο μέρος, προς το ποτάμι! Πρόκειται για ένα «σπίτι» κάτοψης τραπεζίου, με μία πόρτα στην πρόσοψη (τοίχος 5,70μ.), με ορθογώνιες θυρίδες στις δύο άλλες πλευρές (6,20 και 4,70μ.) και ένα πεζούλι, κατασκευασμένο με λαξευτές και μικρότερες αλάξευτες πέτρες, ίσως σαν κρεβάτι, στην πλευρά απέναντι από την πόρτα (2,70μ.).

…με το πέτρινο κρεβάτι

Τα περιγράφω γιατί τα θεωρώ πολύ σημαντικά απομεινάρια του μεσαιωνικού οικισμού.

Παντού κουρούπια

Ο μοναδικός βράχος του Χαλαντρόκαστρου που παίζει επιβλητικός με τις σκιές πάνω από το ποτάμι, μπορεί να επέβλεπε την εξόρυξη της Στυπτηρίας από την άλλη πλευρά, είχε όμως την πύλη του προς τους οικισμούς του ποταμού!*

Χαραγμένα κεραμίδια

*Εμπρός: Ένας Βράχος 4 εποχές (3, 27-2-13).

…από τα τσουκαλαριά της εποχής

Στην έρευνα ήταν οι Μ. Παυλέλλης, Στρ. Βογιατζής και Στρ. Αξιώτης.

Εκεί κάτω από την σκιά του Χαλαντρόκαστρου!