Αυτό το χωριό, η Συκαμιά, βρίσκεται εκεί πάντα, βιγλίζοντας το αιώνιο πέρασμα, το ακρωτήρι του Μπαμπά με το καστράκι, το Λεκτόν άκρον των προγόνων.

Επάνω από τη Σκάλα της…

Αν το κοιτάξεις ανάποδα, απ’ τη θάλασσα, τότε το βρίσκεις σαν μια προνομιούχα αετοφωλιά επάνω στον καταπράσινο όγκο του Λεπέτυμνου.

στον Λεπέτυμνο η Σκαμιά…

Έχω σκοπό να σας το δείξω με τις εικόνες της ιδιαιτερότητάς του, την πέτρα, την ομορφιά και τους ανθρώπους που επιμένουν να τριγυρίζουν στα σοκάκια του.

στον Λεπέτυμνο η Σκαμιά…

Η συκαμιά είναι η μουριά, το δένδρο που έτρεφε τον μεταξοσκώληκα και μάλιστα η μαύρη παραλλαγή (Morus nigra), το δέντρο με τα «σκάμνα», από τα οποία παρασκευάζεται μαρμελάδα, γλυκό αλλά και το «σκαμνοκράσι». Κάτι που οι Τούρκοι απέναντι το μοσχοπουλούν, βόρεια του Αϊβαλιού, επάνω στον δρόμο, σαν Karadut surubu! Έτσι και εδώ υπάρχει και η Σκαμιά του Μυριβήλη στη Σκάλα.

την υπέροχη βασιλική…

Οι πρώτες καταγραφές του χωριού υπάρχουν από τον 17ο αι., αν και είναι περίεργο που δεν αναφέρεται στο πρώτο κιτάπι των οθωμανικών φόρων του 1548. Ίσως να μην το έχω εγώ.

έχει σοκάκια με σκαλιά…

Στο κιτάπι όμως του 1672-73 οι Μουσουλμάνοι κατοικούν σε 102 σπίτια, κατέχουν 2289 λιόδεντρα και 4 λιόμυλους και πληρώνουν 4905 οκάδες λάδι σαν φόρο!

με νυχτολούλουδα…

Αντίθετα, οι Χριστιανοί του χωριού κατοικούν σε 190 σπίτια, κατέχουν 2914 λιόδεντρα και δίνουν τον δυσβάσταχτο φόρο των 8740 οκάδων.

ακόμα και στα στενά…

Είναι η Iskamiye του κιταπιού, η Συκαμινέα του Μητροπολίτη Μηθύμνης Γαβριήλ, ο οποίος 40 χρόνια πριν την αναφέρει ως «τόπο δύσβατο», που προφανώς δεν είχε πάει και της χρεώνει (1620) μόνο 25 σπίτια Χριστιανών και «πλείονας οίκους Αγαρηνών»! Είναι τότε που δε θυμάται το όνομα της εκκλησίας του χωριού.

με μαγαζάκια…

Όπως ξαναγράψαμε, αυτή βρισκόταν χαμηλά, στον δρόμο προς τη Σκάλα, η δίκλιτη βασιλική της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 17ου αι. Χαμηλότερα από το Τζαμί του χωριού. Το τζαμί και το τουρκικό σχολείο βρισκόταν στη σημερινή αγορά.

και στην αγορά…

Η μεγάλη τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Φωτεινής άρχισε να κτίζεται το 1859 και εγκαινιάζεται το 1861. Μάλιστα η επιγραφή της αναφέρει ότι αντικατέστησε την παλιά του Χριστού.

οι καφενέδες με το ούζο και τον μεζέ…

Ο Αρχοντόπουλος, το 1894, μάλλον από παραδρομή αναφέρει σαν εκκλησιά τη Μεταμόρφωση. Η Αγία Φωτεινή είναι ένα από τα μνημεία, που αποτελούν αυτές οι εκκλησιές για το νησί.

Λαξευμένη κόκκινη πέτρα, αρράβδωτες κολόνες (δύο από την παλαιοχριστιανική του Αΐ-Λια), εσωτερικός διάκοσμος, όλα με το μεράκι των μαστόρων της εποχής (2ο μισό του 18ου-19ος αι.).

όπως παλιά…

Στον δρόμο απέναντι, βρίσκεται η μία βρύση του 1920. Η δίδυμή της, από τους ίδιους, δωρητή και τεχνίτη, στολίζει την αγορά.

Ακόμα εκεί μπορείς να πιεις τον καφέ σου και να απολαύσεις το ούζο σου, με φαγοπότι, Σιένα μπαλκόνι ομορφιάς.

αλλά και τη μνημειακή βρύση.