Η περιοχή ανατολικά της Κλειούς*, ένας απέραντος ελαιώνας που καταλήγει στις βαθιές ρεματιές του Λεπέτυμνου προς τα επάνω και στον κάμπο της Κάγιας χαμηλά, έρχεται μέσα στην αγροτική περιφέρεια της πανέμορφης Συκαμιάς.

Κάτω από την εκκλησιά της Κλειούς...

Μια υπέροχη ρεματιά, βαθύσκιωτη με τα πηγαία νερά της και τους υδρόμυλους αποτελεί το βασικό ρέμα της περιοχής, που εκβάλλει στην Κάγια. Αυτό θα μας απασχολήσει σε ιδιαίτερη αναφορά.

το παλιό λιθόστρωτο...

Από την Κλειού κατεβαίνει ένας δρόμος προς την Κάγια, δίπλα στην ανατολική όχθη του ποταμού.

περνά κάτω από τους Αγίους Αναργύρους...

Το 1999, ο Νίκος Βασίβαγλης με οδήγησε σε ένα νέο αγροτικό δρόμο, κάτω από το ύψωμά της που φιλοξενεί την εκκλησιά του χωριού και κατευθύνεται δυτικά.

με θεμέλια...

Ένα παλιό λιθόστρωτο δείχνει την παλιά στράτα και αμέσως επάνω από αυτό βρίσκεται η εκκλησίτσα των Αγίων Αναργύρων .

και περιρραντήριο παλιού ναού...

Βρίσκεται στην κορυφή λοφίσκου και παρατηρούνται θεμέλια παλιού ναού και η βάση ενός περιρραντηρίου.

μετά το Καλάμι...

Το «κόψιμο» του δρόμου έφερε στην επιφάνεια πληθώρα κεραμικής, από όστρακα μεσαιωνικών αγγείων.

θεμέλια...

Αμέσως μετά ο δρόμος περνά το πρώτο παραπόταμο, που έχει το όνομα του ναΐσκου και αμέσως μετά το βασικό ποτάμι το Καλάμι. Εδώ υπάρχουν οι δύο πρώτοι υδρόμυλοι.

αργασμένοι λίθοι...

Με κατεύθυνση δυτική, ο δρόμος έρχεται επάνω στις βορινές πλαγιές των ελαιώνων, μπαλκόνια στην Ανατολή.

Πριν τον επόμενο παραπόταμο, το ρέμα του Διάκα, ο δρόμος έβγαλε στην επιφάνεια ένα μεγάλο οικισμό! Αντιγράφω το ημερολόγιο, με ημερομηνία 5/12/99: «Πριν το ρέμα του Διάκα ο δρόμος αποκάλυψε για αρκετή έκταση στρώμα κεραμικής (τούβλα, κεραμίδια σπιτιών, κομμάτια από πιθάρια, όστρακα από άγραφα αλλά και με κιτρινωπό επίχρισμα αγγεία).

Όλη η πλαγιά, φτιαγμένη σε σέτια ελαιώνα έχει θεμέλια και κεραμικά κατάλοιπα οικισμού (των πρώιμων χριστιανικών χρόνων). Αρκετά εφυαλωμένα δείχνουν ύπαρξη ζωής και μεταγενέστερα.

ληνοί...

Στο μικρό πλάτωμα, κάτω από τον δρόμο κείται μισοχωμένο στο χώμα, το ορθογώνιο μέλος ενός ελαιοπιεστηρίου, ενώ επάνω από αυτό, στην ίδια ευθεία, η ολοστρόγγυλη πέτρα με το περιφερικό αυλάκι (ο ληνός).

Το όνομα της τοποθεσίας είναι Βιράν Κιόι (χωριό της αρρώστιας). Ποιος ξέρει, ίσως αυτό να σημαίνει κάποια μνήμη «επιδημίας», κάποια απομόνωση (όπως τα Λωβοχώρια), ίσως και τίποτα! Είναι αμφίβολο αν αυτό θα απαντηθεί κάποτε.

από ελαιοπιεστήρια...

*Αυτές οι διαδρομές, μετά το 1993, μετά το «Περπατώντας τη Λέσβο», προσθέσανε αρκετές σελίδες στην έρευνα πεδίου του νησιού.

ανήκουν στο Βιράν Κίοι