Το ύψωμα «Αγγουρέλια της Σαρακήνας», λίγα μέτρα από τον Άη Γιάννη, αποτελεί την τραπεζοειδή ραχοκοκαλιά της χερσονήσου, που φαίνεται από μακριά.

Τα «Αγγουρέλια»

Το 1990, ανηφορίζοντας από μια φυσική ράμπα της νότιας πλευράς του, βρήκα τα πρώτα όστρακα αγγείων.

...με τα κάθετα πρέμνα

Η δυτική άκρη του υψώματος περιβάλλεται από απόκρημνες βραχώδεις πλευρές, φύσει οχυρές, με προσθήκες τείχους από μακρόστενους λίθους στα φυσικά κενά.

...με τείχη στα κενά

Ο ομαλός ανατολικός αυχένας προς το πλάτωμα φαίνεται από τους λιθοσωρούς και τη διαφαινόμενη κατασκευή ότι προστατευόταν από τείχος.

...με μυλόλιθους

Η εσωτερική έκταση, επίπεδος ελαιώνας με λιθοσωρούς από κτίσματα, φιλοξενούσε έναν από τους πολλούς αγροτοκτηνοτροφικούς οικισμούς, οι οποίοι κάλυπταν το νησί κατά την πρώιμη χαλκοκρατία, τον πρώτο προϊστορικό οικισμό που ανακοίνωσα στην εφημερίδα «Εμπρός» και στο περιοδικό «Αρχαιολογία».

...για την τροφή

Παντού υπάρχει πληθώρα οστράκων από χειροποίητα αγγεία, με μελανό, καφετί ή και ερυθρό πηλό και με προσμίξεις μικρών λίθων. Κομμάτια πιθαριών, ένα μάλιστα με συμπαγή ημικυκλική λαβή, υπάρχουν αρκετά, ως αποθηκευτικά καρπών, οσπρίων ή και σιτηρών.

...σφοντύλια

Οι μυλόλιθοι, ανάμεσα στους οποίους και ένας υπέροχος με κυρτή και κοίλη επιφάνεια, βρίσκονται παντού, από τον ανδεσίτη του υψώματος, καθώς προς την παραλία επικρατεί ο ιγνιβρίτης.

...όστρακα χειροποίητων αγγείων

Εκεί, με την παλινδρομική τεχνική, άλεθαν τα σιτηρά και τα όσπρια, που έβραζαν μέσα στις τριποδικές χύτρες.

...πιθαριών

Ένα πήλινο σφοντύλι από αδράχτι δείχνει ότι, όπως τώρα, στις γύρω εκτάσεις έβοσκαν ζώα.

...υπέροχο πυριτόλιθο

Εντύπωση προκαλεί το υλικό των εργαλείων (ξέστρων, μαχαιριών κ.ά.), που αποτελείται από πανέμορφα, πολύχρωμα κομμάτια αδιαφανούς και διαφανούς πυριτόλιθου.

Τελικά, η φετινή έρευνα με το Μάκη Παυλέλλη και τον Απόστολο Μακαρατζή μάς έκανε γνωστή την πηγή αυτού του υλικού.

...για εργαλεία

Είναι υπέροχο να βλέπεις από εδώ τα παράλια και την ενδοχώρα του ΒΑ νησιού. Να σκέπτεσαι ότι πριν από 5 χιλιάδες. χρόνια πολλά ζευγάρια μάτια απολάμβαναν αυτήν την ομορφιά.

Αυτός είναι ο προϊστορικός οικισμός

Βέβαια, τότε το δέος για την απεραντότητα της απέναντι ακτής, που κατά καιρούς γεννούσε καράβια με άγνωστες προθέσεις (βλέπε Λαοί της Θάλασσας π.χ.) είχε στο προσκήνιο και ημέρες τρόμου και αγωνίας.