Είναι νορμάλ ετούτη η τρέλα των «Πανελληνίων»;

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, όσα πολλά ή λίγα χρόνια κι αν πέρασαν από την εποχή που «καρδιοχτυπούσες» κι εσύ στα θρανία, παρακολουθώντας τον ετήσιο χαμό που επικρατεί κάθε φορά στα τέλη Ιούνη γύρω από τις Πανελλήνιες εξετάσεις των μαθητών, δεν μπορείς να μείνεις αμέτοχος. Συμπάσχεις. Και με τους μαθητές που περνούν μία πολύ δύσκολη δοκιμασία, όπως την πέρασες κι εσύ, αλλά και με τους γονείς. Για την ακρίβεια, όσο μεγαλώνεις, συμπάσχεις περισσότερο με τους γονείς. Βιωματικά, αν το δούμε ο καθένας μας λίγο ψύχραιμα, θα παραδεχτούμε ότι αν μπορούσε να μετρηθεί το άγχος της περιόδου των εξετάσεών μας, αλλά και της στιγμής της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, ο γονείς θα έβγαιναν πιο αγχωμένοι.

Δεν θα μπει η στήλη στη συζήτηση περί του αν είναι ορθό να έχει «περάσει» στους εφήβους το κάτι σαν «δόγμα» που επικρατεί πως οι «Πανελλήνιες εξετάσεις θα κρίνουν τη ζωή σου». Υπάρχουν σίγουρα πολλά παραδείγματα που η επιτυχία στις εξετάσεις πράγματι συνέβαλε σε μία καλή εξέλιξη του εφήβου στην κοινωνία και στη διαδρομή του προς την αγορά εργασίας, όπως και πολλά που απέδειξαν το αντίθετο. Όπως υπάρχουν και παραδείγματα όπου κάποιος «απέτυχε» στις εξετάσεις, αλλά πέτυχε στη ζωή του. Ούτε και στη συζήτηση του αν είναι χρήσιμο να ευνοείς τον ανταγωνισμό ακόμα και μάλιστα υπό τέτοια πίεση, στην πιο τρυφερή ηλικία ενός ανθρώπου.    

Το πρόβλημα των επίμαχων εξετάσεων έγκειται κυρίως στις μεγάλες προσδοκίες που εναποτίθενται σε αυτές. Οδηγώντας ως και στην απόλυτη τρέλα: Τα αγιασμένα στυλό, η γιγάντωση της παραπαιδείας, οι κρίσεις πανικού, η αποθέωση της αριστείας, η έντονη αποδοκιμασία της «αποτυχίας», είναι καταστάσεις που οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι δεν είναι νορμάλ να αφορούν παιδιά. Παιδιά που εξελίσσονται να μην γράφουν στις εξετάσεις μόνο για τον εαυτό τους, αλλά τελικά σε μεγάλο βαθμό και για λογαριασμό των προσδοκιών των δικών τους ανθρώπων. Με αυτές τις σκέψεις λοιπόν, ένα ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν θα αποσκοπούσε κάθε τρεις και λίγο απλά να διαφοροποιήσει τις κατευθύνσεις προς τους μαθητές. Ούτε θα κρατούσε ως μείζον τον τρόπο που θα μπορούσε να μπει κανείς στην Ανώτατη εκπαίδευση, με τη σημερινή κυβέρνηση παρεμπιπτόντως να σκέφτεται ακόμα και το ενδεχόμενο να καταργήσει τις πανελλήνιες εξετάσεις.

Το ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα θα επιχειρούσε επιτέλους κάποτε την τομή εκ των έσω, μπαίνοντας στη διαδικασία να σκεφτεί και να αποφασίσει εκείνο τελικά το τί θέλει από τις επόμενες γενιές που θα μπουν στην κοινωνία, πριν υποβάλλει το θεμελιώδες αυτό ερώτημα σε παιδιά 17 ετών. Το ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα λοιπόν, αν μπει ποτέ στη διαδικασία αυτή, θα έχει δημιουργήσει και τις προϋποθέσεις να αναγνωρίζει το ίδιο τις δεξιότητες των παιδιών. Και θα έχει αποβάλλει τον «καρκίνο» που κατατρώγει το σημερινό σχολείο, με μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς να νοσούν και όλοι κάνουμε πως δεν βλέπουμε.