Πριν από μία εβδομάδα το περιοδικό «Spiegel» δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ από το κέντρο της Μόριας, όπου ο δημοσιογράφος του περιοδικού φόρεσε αδιάβροχο για να εισέλθει και να μη γίνει αντιληπτός. Το «Ε», χωρίς ακόμα να έχει άδεια εισόδου ενάμιση χρόνο τώρα, μίλησε με τους «κατοίκους» της Μόριας που έχουν κατασκηνώσει έξω από το κέντρο, στα χωράφια όπου κάποτε λειτουργούσε έναν ανοιχτό καταυλισμό μια οργάνωση που αποχώρησε. Ο συνάδελφος Στρατής Μπαλάσκας από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων μπήκε στη Μόρια επίσημα και κατέγραψε τι συμβαίνει μέσα στο Κέντρο. Η πραγματικότητα δεν είναι πολύ διαφορετική είτε εντός είτε εκτός καταυλισμού, αν και μέσα βρίσκεται μια υγειονομική βόμβα, έτοιμη να εκραγεί με υποδομές χώρων υγιεινής και ύδρευσης για μόλις 800 άτομα (!) όταν εκεί ζουν, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, 6.776 άνθρωποι.

«Είναι σαν να προσπαθούμε να σπρώξουμε ένα βουνό με γυμνά χέρια», περιγράφει στη συνάδελφο Τάνια Γεωργιοπούλου για την «Καθημερινή» η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής Μαρία Σταυροπούλου την κατάσταση που επικρατεί στα νησιά και τις συνθήκες εγκλωβισμού που έχουν δημιουργηθεί για χιλιάδες ανθρώπους. Συνολικά 15.500 πρόσφυγες και μετανάστες παραμένουν σε άθλιες συνθήκες σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο για μήνες, ενώ καθημερινά φθάνουν κατά μέσον όρο 100 άτομα. «Έρχεται πολύς κόσμος, δεν υπάρχουν γραφεία, χώρος για να αναπτυχθούμε περισσότερο. Δουλεύουμε δύο βάρδιες, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο… δεν μπορείς να καλείς κάποιον να υποβάλει αίτημα ασύλου στις δύο τη νύχτα», συμπληρώνει η κ. Σταυροπούλου.

 
Τόνοι σκουπιδιών κατά μήκος του καταυλισμού

3.000 πέριξ του Κέντρου

Περπατώντας έξω από το Κέντρο βλέπεις τις οικογένειες να προσπαθούν να προστατευτούν από το κρύο και τη βροχή. Πάνω από 3.000 άνθρωποι μένουν σε καλοκαιρινές σκηνές που έχουν στήσει όπου μπορούν και όπως μπορούν. «Για πρόσβαση σε τουαλέτες, ντουζιέρες και συνθήκες υγιεινής γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν συζητούμε. Εδώ μέσα στις εγκαταστάσεις οι σωλήνες τρέχουν και τα είδη υγιεινής έχουν σπάσει», αναφέρει εργαζόμενος στη Μόρια. Με παλέτες και αυτοσχέδια μερεμέτια προσπαθούν να γλιτώσουν από τα νερά που μπαίνουν κάθε βράδυ και ποτίζουν τις καλοκαιρινές σκηνές που κοιμούνται. Η κατάσταση είναι απελπιστική όχι μόνο για τους ενήλικες αλλά και για τα δεκάδες παιδιά που βρίσκονται εκτεθειμένα στη βροχή, χωρίς παπούτσια, και ρούχα αφού λασπώθηκαν κι αυτά. Τις συνθήκες δυσκολεύει ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι το 40% όσων βρίσκονται στο hotspot είναι παιδιά, των οποίων η υγεία βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο λόγω αυτών των συνθηκών. Μάλιστα, το 10% αυτών έχει κάνει το ταξίδι από την Τουρκία στην Ελλάδα χωρίς ενήλικη συνοδεία. Εκτιμάται από τις αρχές ότι περίπου 600 ασυνόδευτα παιδιά μένουν μέσα στη Μόρια.

Την Τρίτη το πρωί άπλωσαν όλοι τα ρούχα τους και τις κουβέρτες στα δέντρα για να στεγνώσουν, αλλά μάταια αφού ξέσπασε νέα μπόρα. Παραδίπλα ετοιμάζουν τη φωτιά για να ζεσταθούν και αλλού δημιουργούν με πέτρες (!) αφού δεν έχουν εργαλεία, χαντάκια για να περνάει το νερό της βροχής και να μην μπαίνει μέσα στη σκηνή, κάτω από την οποία έχουν βάλει παλέτες γεμισμένες με πέτρες. Τόνοι σκουπιδιών απλώνονται κατά μήκος του καταυλισμού και εκατοντάδες πεταμένα μπουκάλια. Το νερό στις βρύσες στερεύει και πλένονται όπως όπως με το εμφιαλωμένο νερό. Για το φαγητό δεν παραπονιούνται, πάντως, και σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Στρ. Μπαλάσκα, μοιράζονται «6.776 μερίδες ζεστού-καλού φαγητού. Γιατί το φαγητό είναι καλό. Ο προμηθευτής έμπειρος και ικανός καταφέρνει να ταΐσει μεσημέρι-βράδυ μια ολόκληρη πόλη».

Ο συνάδελφος αντίκρισε εικόνες με σπασμένα τζάμια, υπολογιστές και εκτυπωτές με μικροζημιές και άκουσε παράπονα για τη γραφειοκρατία επισημαίνοντας: «Τίποτα δεν επιτρέπει το τέρας της ελληνικής γραφειοκρατίας. Για να πληρωθεί λέει ένα σπασμένο τζάμι πρέπει να γίνει πανελλήνιος διαγωνισμός με μειοδότη που θα αναλάβει τα σπασμένα τζάμια όλης της Ελλάδας. Κι ως τότε το νερό μπαίνει από το τζάμι μαζί με το κρύο, κι ο υπάλληλος που δεν το αντέχει άλλο ετούτο το πληρώνει στο τέλος από την τσέπη του»!

Αυτή είναι η κατάσταση στις τουαλέτες, υποδομές για μόλις 800 άτομα (!) όταν εκεί ζουν 6.776

Και η… συμφωνία

Η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου κ. Σταυροπούλου τονίζει ότι η εφαρμογή της κοινής δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας σημαίνει και επιστροφές. «Υπάρχει μια εμμονή από ορισμένες ΜΚΟ και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να μπλοκάρουν τη διαδικασία της εφαρμογής της συμφωνίας με κάθε τρόπο, χρησιμοποιώντας όλα τα νομικά μέσα. Παράλληλα, όμως, δεν προτείνουν κάτι άλλο για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Εκτός από τις αντιρρήσεις, δεν ακούω καμία εναλλακτική λύση. Αν συνεχίσουν οι αυξημένες ροές, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα», καταλήγει.

Ολλανδός πρέσβης για το προσφυγικό:

 

«Δεν θέλουμε να δούμε πάλι ανθρώπους να πεθαίνουν»

 

Σήμα κινδύνου για την κατάσταση που επικρατεί στη νησιά του Αν. Αιγαίου εξαιτίας της αύξησης των προσφυγικών ροών, του ελλείμματος στην υλοποίηση της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας και της αδυναμίας να αξιοποιηθούν πλήρως τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τις δομές φιλοξενίας εξέπεμψε χθες ο Ολλανδός πρέσβης στην Αθήνα Κασπάρ Βέλντκαμπ. Ο κ. Βέλντκαμπ εμφανίσθηκε εξαιρετικά προβληματισμένος από το δυσμενές περιβάλλον που διαμορφώνεται εκ νέου όσον αφορά τη διαχείριση των ροών και από την κατάσταση που επικρατεί στα νησιά. Ο ρυθμός αφίξεων από τα τουρκικά παράλια είναι υψηλότερος κατά ένα τρίτο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, ενώ από ανθρωπιστικής πλευράς η κατάσταση στα νησιά δεν είναι αυτή που θα έπρεπε.

«Φοβάμαι ότι οι μαζικές μετακινήσεις στην ενδοχώρα, τη στιγμή που σχεδόν κανείς δεν οδηγείται πίσω στην Τουρκία, θα υπονομεύσει την ισχύ της συμφωνίας προς όφελος των τουρκικών κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων», προσέθεσε. Εξέφρασε, μάλιστα, τη βεβαιότητα ότι, εάν η συμφωνία καταρρεύσει, θα δημιουργηθούν επικίνδυνες καταστάσεις.

Ο κ. Βέλντκαμπ προσέθεσε ότι έπρεπε ήδη οι χειμερινές εγκαταστάσεις να είναι έτοιμες και οι Αρχές να είναι προετοιμασμένες για την αύξηση των αφίξεων. Άλλη μία φορά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όσον αφορά την ολοκλήρωση των εργασιών στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, ενώ, μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις τα σχετικά κονδύλια έχουν ήδη διατεθεί στις αρμόδιες ελληνικές αρχές.

«Δεν θέλουμε να δούμε πάλι ανθρώπους να πεθαίνουν και μετά να σπεύδουμε για ανθρωπιστική βοήθεια στα νησιά. Πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα προκειμένου να αποφευχθούν ανάλογες καταστάσεις», υπογράμμισε ο Ολλανδός πρέσβης. Αφού εξήγησε ότι αισθάνεται την ανάγκη να πει αυτά τα πράγματα και ας ακούγονται σκληρά, προσέθεσε ότι «όσα έχουμε κάνει μέχρι τώρα, απλώς δεν είναι αρκετά» και εξέφρασε την ελπίδα να μην αποφασίσει να φύγει από την Ελλάδα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, καθώς «η κατάσταση είναι πολύ εύθραυστη για να γίνει κάτι τέτοιο».