Henri Bergson

Περί της παιδείας του πολίτη

(Μετάφραση: Νάγια Παπασπύρου, Επιμέλεια: Δημήτρης Υφαντής)

Εκδόσεις Ροές

Αθήνα 2018, σελ. 100

Ο Ανρί-Λουίς Μπεργκσόν (1859-1941) ήταν Γάλλος φιλόσοφος. Τα θέματα που θίγει ο Μπεργκσόν σχετίζονται με το χρόνο και την ταυτότητα, την ελεύθερη θέληση, την αντίληψη, την αλλαγή, τη μνήμη, τη συνείδηση, τη γλώσσα, και τα όρια της λογικής. Το 1927 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Στις τρεις διαλέξεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό, ο Μπεργκσόν εξετάζει την ευγένεια ως ηθική και πολιτική αρετή (πρώτη διάλεξη), τους κινδύνους που απορρέουν από την ολοένα μεγαλύτερη επιστημονική εξειδίκευση (δεύτερη διάλεξη), την φρόνηση και την σημασία που έχουν γι’ αυτήν οι κλασικές σπουδές (τρίτη διάλεξη). Εκείνο δε που συνδέει θεματικά τα τρία κείμενα είναι το ερώτημα και η έγνοια του φιλοσόφου για την παιδεία του ανθρώπου ως πολίτη.

Να ένα μικρό απόσπασμα: «Διότι, κατά βάθος, η ιδέα είναι φίλη της ιδέας, ακόμη και της αντίθετης, οι δε σοβαρές διαφωνίες προέρχονται πάντα από το γεγονός ότι στις ιδέες, που είναι ό,τι το θεϊκό υπάρχει μέσα μας, εμπλέκουμε τα χονδροειδή και ανθρώπινα πάθη μας».

Πολύ μεστή και κατατοπιστική η εισαγωγή του Δημήτρη Υφαντή.

Γιάννης Παπαδάτος (επιμέλεια)

Ο φόβος της «Αριστείας». Δημοκρατία και εκπαίδευση χαρισματικών

Εκδόσεις Gutenberg

Αθήνα 2018, σελ. 193

Γιατί η επίσημη εκπαίδευση φοβάται την αριστεία; Γιατί αδυνατούμε ως χώρα να «εκμεταλλευτούμε» την ευφυΐα των πολιτών την εποχή της κοινωνίας της Γνώσης; Μπορούμε να μιλάμε για καινοτομία χωρίς να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των χαρισματικών παιδιών; Πώς θα εντοπίσουμε τους χαρισματικούς μαθητές χωρίς να εκθρέψουμε τον ελιτισμό και χωρίς να δημιουργήσουμε κινδύνους για τη δημοκρατία; Μπορεί να θωρακιστεί η δημοκρατία από τον λαϊκισμό αν δεν δύναται να αναδείξει τους άξιους πολίτες της; Σ’ αυτόν τον τόμο διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί, υπουργοί και πρυτάνεις παίρνουν θέση υπέρ της αριστείας για την Ελλάδα στον 21ο αιώνα. Γράφουν οι: Θεοδόσιος Π. Τάσιος, Γιάννης Παπαδάτος, Θεόδωρος Π. Φορτσάκης, Αλέξανδρος-Σταμάτιος Αντωνίου, Αριστείδης Μπαλτάς, Γιάννης Πανούσης, Μαριέττα Γιαννάκου. Τα θέματα που εξετάζονται είναι: H δημοκρατία ωφελείται ή βλάπτεται από την εκπαίδευση των χαρισματικών ατόμων;, Παιδιά με υψηλά προσόντα. Η προβληματική της εκπαίδευσής τους, Παιδεία και ισότητα, Ηγετικές ικανότητες, συναισθηματική νοημοσύνη και ηθική συμπεριφορά των χαρισματικών παιδιών, Η ατελέσφορη αναζήτηση της άριστης εκπαίδευσης των χαρισματικών ατόμων στην Ελλάδα, Στρογγυλό τραπέζι. Ο ρόλος της πολιτείας στην εκπαίδευση των χαρισματικών ατόμων.