Κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα ιδιαίτερο και εξαίρετο βιβλίο «Τα κεραμιδαριά μας» του Βατουσαίου φιλόλογου Γιάννη Ευρ. Μανούκα, που δραστηριοποιείται εδώ και σαράντα χρόνια στον «Πολιτιστικό Σύλλογο των Απανταχού Βατουσαίων Λέσβου», συμμετέχοντας ανελλιπώς σε όλα τα Διοικητικά Συμβούλια ενώ παράλληλα είναι αρθρογράφος και υπεύθυνος ύλης και σύνταξης του περιοδικού του Συλλόγου «Παλμοί της Βατούσας» από το 1881 όταν πήρε τη σκυτάλη, της μέχρι τότε ομώνυμης εφημερίδας, από τον συντοπίτη του ποιητή Δημήτρη Νικορέτζο.

Το βιβλίο ερευνά με συγκινητική ευαισθησία και επαρκέστατη γνώση την ιστορία που αφορά τα τέσσερα καμίνια της οικογένειας του συγγραφέα στην περιοχή «Λαρδιές», που βρίσκονται στα πρανή της ρεματιάς που διασχίζει ο χείμαρρος της Βατούσας στην αριστερή όχθη και δεξιά της δημοσιάς που κατεβαίνει προς Άντισσα-Ερεσό, εκεί όπου το πρώτο καμίνι το λειτούργησε ο πρωτομάστορας παππούς του, ο Ιωάννης Κων/νου Μανούκας, το δεύτερο ο πατέρας του Ευριπίδης και ο αδελφός του πατέρα του Ιάκωβος, το τρίτο ο Ιάκωβος και το τέταρτο ο Ευριπίδης.

Η έντονη οικοδομική δραστηριότητα στη Λέσβο από τα μέσα του 19^ου αιώνα ως τις αρχές του 20^ου σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ανέγερση αρχοντικών, σχολικών κτιρίων, ναών και άλλων δημοσίων καταστημάτων δημιούργησε τεράστιες ανάγκες σε δομικά υλικά, τούβλα και κεραμίδια.

Το καλαίσθητο βιβλίο κοσμείται με παλιές οικογενειακές φωτογραφίες αλλά και πρόσφατες του Βατουσαίου δικηγόρου και ερασιτέχνη καλλιτέχνη φωτογράφου Μανόλη Παπουτσή με εντυπωσιακά κατατοπιστικά σχεδιάσματα του συγγραφέα για τη βασική δομή του κεραμιδοκάμινου, με το δάπεδο του άνω μέρους, την καμάρα, τον φούρνο με το δάπεδό του και την γεωμετρική παράσταση της κάτοψης δαπέδου του άνω μέρους του καμινιού, καθώς και σκαρίφημα του τεζακιού με τα δύο καλούπια του κεραμιδιού.

Το πρώτο μέρος του βιβλίου είχε πρωτοδημοσιευθεί στο «Λεσβιακό Ημερολόγιο» 2007 του Άρη Κουτζαμάνη, ενώ η παρούσα έκδοση είναι βελτιωμένη και επιπλέον εμπλουτισμένη με τις παιδικές αναμνήσεις του συγγραφέα από τη διαμονή του στο χώρο των κεραμιδαριών της οικογένειάς του τα καλοκαιρινά τρίμηνα των ετών 1952-53.

Στην αναφορά του βιβλίου «Όταν ο πατέρας άναβε το καμίνι» ο συγγραφέας γράφει: «Αγχωμένος από το πρωί, θα άναβε το φούρνο κατά τις τρεις μετά το μεσημέρι, στο αποκορύφωμα της ζέστης, που αύξαινε κατακόρυφα κοντά στο στόμιο του φούρνου. Κούραση σωματική μα και ψυχική από την αγωνία του να πετύχει το κάψιμο και να μοιραστεί η φωτιά με την κατάλληλη και μαστόρικη τροφοδοσία του φούρνου με ξύλα, ώστε να ψηθεί σωστά ο καρπός της εργασίας τριών περίπου εβδομάδων [...] Μερικές φορές ωστόσο, συνήθως τον Ιούνη και τον Αύγουστο, ο καιρός σήκωνε ξαφνικά σύννεφα και προμήνυε βροχή [...] Τότε ήταν που τον πατέρα μου τον έζωναν τα φίδια, ιδιαίτερα όταν είχε φουλάρει το καμίνι με άψητο "πράμα" και ήταν έτοιμος να ανάψει το φούρνο. Φοβόταν μήπως μια δυνατή βροχή καταστρέψει το άψητο υλικό μέσα στο καμίνι, κι ακόμα χειρότερα, μήπως την ώρα που έκαιγε το καμίνι, μια νεροποντή θα απέβαινε πάλι καταστρεπτική και μάλιστα ιδιαίτερα επώδυνη γι' αυτόν. Καταστροφή που ισοδυναμούσε με απώλειες προσδοκώμενων εσόδων για τη φτωχή επιχείρησή μας και επί πλέον τζάμπα έξοδα σε ημερομίσθια εργατών, καύσιμη ύλη κλπ. Απώλειες οι οποίες σε καμιά περίπτωση δεν ήταν δυνατό να αναπληρωθούν με νέα παραγωγή, δεδομένης της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου που επέτρεπε τη λειτουργία ενός κεραμιδοκάμινου».

Διάβασα με προσοχή το θαυμάσιο βιβλίο του Γιάννη Μανούκα και στάθηκα συγκινημένος σε κάθε σελίδα του, αναπολώντας το καμίνι του Ευστρατίου Κων/νου Καρέκου, αδελφού του παππού μου Δημητρίου, στα αργιλώδη «Λίπεδα» της Καλλονής, λίγα μέτρα λίγο πριν από την εκβολή του Αχερώνα ποταμού, Βορειοανατολικά από το γεφύρι Εννιά Καμάρες του δρόμου Καλλονής-Παρακοίλων, που το λειτούργησαν ο Ευστράτιος μέχρι το θάνατό του το 1925 και ο γιος του Γεώργιος, ο οποίος μετανάστευσε στην Αμερική το 1910 για να αποφύγει την κατάταξή του στον τουρκικό στρατό και επέστρεψε το 1912 ως εθελοντής στρατιώτης με τη «Λεσβιακή Φάλαγγα».