Λεσβιακό Βιβλίο

15/11/2018 - 11:06 Ενημερώθηκε 15/11/2018 - 16:06

Χαράλαμπος Κλ. Δεμίρης

Λεξικό γλωσσικού ιδιώματος Ερεσού-Λέσβου

Ουρσιώτ’κα π’ ακόμα ακγιόντι σκ’ Ουρσό μας. Περιλαμβάνει παρωνύμια και τοπωνύμια.

Εισαγωγικό σημείωμα: Γιώργος Καρτέρης-Ίαιν Μίλλερ

Έκδοση των Απανταχού Ερεσίων «Ο Θεόφραστος», Αθήνα 2018, σελ. 304

 

Ανιγκουλιέμι: Προσκολλώμαι, γίνομαι κολλιτσίδα, πηγαίνω κάπου συχνά, έστω και αν δεν είμαι ευχάριστος και δεν με θέλουν. [Ανιγκουλίστσι τα’ έρχιτι κάθι μέρα]

Γιαλαμάς (ι): Με ξεφλουδισμένη από τον ήλιο μύτη και σκασμένα χείλη (έμεινε και ως επίθετο). [Έβγαλι γιαλαμά! = έσκασαν τα χείλη του], [Διαβόλ γιαλαμά = είδος βρισιάς]

 

Τα παραπάνω δύο λήμματα είναι από το «Λεξικό γλωσσικού ιδιώματος Ερεσού-Λέσβου» του Χαράλαμπου Δεμίρη, ενός παθιασμένου Ερέσιου, που χρόνια τώρα ασχολείται με τη συγκέντρωση γλωσσικού, δημογραφικού και λαογραφικού υλικού της γενέθλιας γης και έχει εκδώσει έξι σπουδαία βιβλία.

Το Λεξικό είχε πρωτοκυκλοφορήσει το 2003, αγαπήθηκε και αγκαλιάστηκε από τους Ερέσιους, εξαντλήθηκε και επανεκδόθηκε φέτος εμπλουτισμένο και βελτιωμένο.

Διαβάζουμε στον πρόλογο του Συλλόγου των Απανταχού Ερεσίων «Ο Θεόφραστος», που ανέλαβαν την ευθύνη της έκδοσης: «Από καιρό παρακολουθούμε τον συγγραφέα και εξαίρετο μέλος του Συλλόγου μας, κ. Χαράλαμπο Κλ. Δεμίρη, να μοχθεί για τη συλλογή υλικού, τη συγκέντρωση των λέξεων και φράσεων της ιδιαίτερης πατρίδας μας, της Ερεσού, και τον συγχαίρουμε για τον κόπο του και τις προσπάθειες του, οι οποίες δεν είναι παρά απόδειξη της αγάπης του προς τον τόπο μας και δη της διατήρησης της παράδοσης μας, της κουλτούρας μας και εν προκειμένω του ιδιαίτερου γλωσσικού μας ιδιώματος. Το γλωσσικό ιδίωμα κάθε περιοχής αποτελεί ένα από τα στοιχεία που διαφοροποιούν τις περιοχές και τους λαούς, καθιστώντας τις κοινωνίες με αυτόν τον τρόπο αυτόνομες και ελεύθερες. Μέσα στο διάβα της ιστορίας η γλώσσα είναι το τμήμα της όλης κουλτούρας, το οποίο επηρεάζεται ταχύτερα και διαβρώνεται μέσα από ξενικές επιδράσεις. Από τη μελέτη της γλώσσας μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει αυτές τις επιδράσεις και να εξαγάγει τα συμπεράσματά του, σχετικά με την τοπική ιστορία. Μέσα από μια τέτοια ενδελεχή μελέτη, ο αξιέπαινος συγγραφέας μας πορεύτηκε για τα συμπεράσματα και λήμματα που, με σεβασμό στην παράδοση, μας κληροδότησε».

Ο ίδιος ο Χαράλαμπος Δεμίρης σημειώνει στο εισαγωγικό του σημείωμα: «Η συγκίνηση είναι μεγάλη που μετά από 15 χρόνια επανεκδίδεται το παρόν Λεξικό και οι λόγοι είναι βασικά δύο: Ο πρώτος λόγος είναι ότι με την έκδοση αυτή ικανοποιείται η επιθυμία πολλών συγχωριανών μου, και όχι μόνο, να προμηθευτούν το Λεξικό, που δεν είχαν την ευκαιρία να το αποκτήσουν κατά την πρώτη του έκδοση. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, πέρα από τα δεκάδες νέα λήμματα που καταγράφηκαν, προστέθηκαν στο τέλος του βιβλίου δύο ξεχωριστοί πίνακες, ο ένας με παρωνύμια (παρατσούκλια) Ερεσίων και ο άλλος με τοπωνύμια. Η καταγραφή τους αποσκοπεί στο να περισώσει ένα λαογραφικό πλούτο που με την παρέλευση των γενεών τείνει να εξαφανιστεί. Κι είναι απαραίτητο το υλικό αυτό να καταγραφεί και διασωθεί γιατί είναι ένα τρανό δείγμα της πνευματικότητας των συγχωριανών μας και μια από τις συνιστώσες του λαϊκού πολιτισμού μας».

Εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο που υπογράφουν οι Γιώργος Καρτέρης και Ίαιν Μίλλερ και έχει τίτλο «Παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας»

Πριν από τον κατάλογο με τα λήμματα βρίσκουμε δύο κεφάλαια: Γλώσσα, ήθη, έθιμα και Το γλωσσικό ιδίωμα των Ερέσιων(προφορά, μεταβολές συμφώνων και φωνηέντων, κά).

Κλείνουμε την παρουσίαση του πολύ χρήσιμου αυτού βιβλίου με ένα μικρό δείγμα:

Ξινουμώ ή ξινουμίζου: ξηλώνω και ξαναπλέκω το φθαρμένο μέρος κάλτσας ή φανέλας

Τριδίζουμι: ζορίζομαι, βάζω όλες μου τις δυνάμεις για να κάνω κάτι αλλά χωρίς αποτέλεσμα

Φιλιάζου: Συναρμόζω, ταιριάζω δύο αντικείμενα [Η πόρτα έ φιλιάζ’ τσι μπαίν’ κρύου]

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey