Παναγιώτης Σκορδάς: Για τη Μαρία Αχ. Αναγνωστοπούλου, Εκδόσεις Μύθος, Μυτιλήνη 2022, σελ. 24 

Η Μαρία Αχ. Αναγνωστοπούλου με παρουσία στα Λεσβιακά Γράμματα για πάνω από πενήντα χρόνια, έχει στο ενεργητικό της σπουδαίο και πολυδιάστατο ερευνητικό και συγγραφικό έργο στο χώρο της λαογραφίας, της γλώσσας και του λαϊκού πολιτισμού της Λέσβου , της ενδυματολογικής έρευνας, της κοινωνιολογίας με επίκεντρο τη γυναικεία παρουσία στη Λέσβο του 18ου και 19ου αιώνα.  

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί μια ταχύτατη περιδιάβαση στο έργο της και καταγράφει και ταξινομεί όλο το συγγραφικό της έργο: βιβλία, δημοσιεύματα και μεταφράσεις, χρονογραφήματα ( πάνω από 50 καταγραφές). Το κείμενο πλαισιώνεται με ζωγραφικούς πίνακες της Μαρίας Αναγνωστοπούλου. Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο κοσμούν προσωπογραφίες της από την Μαριάνθη Πρίμου - Σούγιουλτζη και τη Μαρία Καλλιπολίτη.  

Γράφει ανάμεσα στα άλλα ο Παναγιώτης Σκορδάς: «Η Μαρία Αναγνωστοπούλου απέδειξε περίτρανα ότι ο ερευνητής που αγαπά το αντικείμενο της μελέτης του το περιγράφει, το κατατάσσει, το ταξινομεί, το σπουδάζει ιστορικά και το αντικρίζει πιο ελεύθερα και με όρους μιας «φιλοσοφικής και ποιητικής ανθρωπολογίας», όπως τονίζει ο καθηγητής Μιχάλης Μερακλής. Για να το πω με άλλα λόγια, η Αναγνωστοπούλου δεν παρουσιάζει απλά τα υφαντά, τις φορεσιές, τα κεντήματα, τα μαντήλια, τα εργόχειρα, τη γλώσσα, την ντοπιολαλιά, αλλά καταδεικνύει ότι οι ταπεινές αυτές τέχνες και λέξεις είναι εξελιγμένες βαθμίδες της ζωής, είναι η ίδια η ζωή σε άλλο επίπεδο. Μας προσφέρει έτσι στοχαστική συγκίνηση, ή για να το πω με τα λόγια του Παλαμά: μας δείχνει πως μέσα στη ζωή, μέσα στην ανώτερη σφαίρα της υψηλής τέχνης ο ποιητής και ο φιλόσοφος είναι ένα».  
 

Νίκος Τσιριγώτης: Μουσικές Νοστωδίες Λεσβίων Ποιητών (μουσικό cd, Μυτιλήνη, 2018) 

Η έκδοση του μουσικού CD "Μουσικές Νοστωδίες Λεσβίων Ποιητών" (2018) αποτελεί αξιοσημείωτο καλλιτεχνικό γεγονός. Πρόκειται για έναν αξιόλογο δίσκο, λεσβιακό. Όλοι οι συντελεστές του είναι Λέσβιοι. Είναι μια ανεξάρτητη, εκτός εμπορίου, όπως τα πολυτιμότερα, παραγωγή, πέρα από οδηγίες κάποιου προκαθορισμένου αισθητικού ρεύματος ή σχολής. Εκφράζει την ερωτική σχέση των δημιουργών του με την ποιοτική μουσική και το ποιοτικό τραγούδι "ιδιωτικών στιγμών και εξαιρετικών αισθημάτων..." 

Αυτά σημειώνει προλογίζοντας σε δημόσια παρουσίαση την έκδοση του παρόντος δίσκου ο φιλόλογος και καλός φίλος Δημήτρης Πατίλας, επίσης Λέσβιος εκπαιδευτικός και μελετητής, αξιόλογος μουσικός συλλέκτης και θαυμάσιος άνθρωπος. 

Ο Νίκος Τσιριγώτης που υπογράφει τις συνθέσεις των τραγουδιών αυτής της ανεξάρτητης έκδοσης γεννήθηκε το 1950 στη Μυτιλήνη, όπου και διαμένει μόνιμα από το 1980 και δώθε έχοντας την ευθύνη της τοπικής Ορχήστρας του Δήμου Λέσβου και διάφορων χορωδιακών σχημάτων που ο ίδιος δημιούργησε, με τα οποία επιδίδεται με ζήλο και επιμονή στην παρουσίαση του καλού ελληνικού τραγουδιού σε κάθε γωνιά του τόπου του, αλλά και σε τόπους μακρινούς προσκαλεσμένος από Έλληνες της Διασποράς. Έχει γράψει πολλά δικά του τραγούδια που κινούνται ελεύθερα σε όλα τα μουσικά πεδία, ενώ έχει συνθέσει και μουσική για θεατρικές παραστάσεις συνεργαζόμενος με τοπικά θεατρικά σχήματα, όπως το Μπουρίνι, οι Άστεγοι και το Θεατρικό Εργαστήρι. 

Η παρούσα λοιπόν ψηφιακή έκδοση μας δίνει ένα καλό δείγμα του τραγουδοποιητικού ταλέντου του Νίκου Τσιριγώτη. Περιλαμβάνει 23 συνολικά συνθέσεις, ανάμεσα στις οποίες και έξι οργανικά θέματα με παραδοσιακούς κυρίως χρωματισμούς. Οι επιδράσεις από το λεγόμενο "έντεχνο", αλλά και από το καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι είναι εμφανείς, αλλά κυρίαρχο στοιχείο είναι ο λυρισμός, η μελωδική γραμμή, καθώς και η ρυθμική πολυμορφία, όπου χρειάζεται, συνδυασμένα με φροντισμένες ενορχηστρώσεις και άρτια εκτέλεση από την τοπική ορχήστρα υπό τη διεύθυνση φυσικά του συνθέτη. 

Αξίζει βεβαίως να τονίσουμε ότι όλα τα τραγούδια στηρίζονται σε στίχους τοπικών ποιητών και ερμηνεύονται από ερασιτέχνες τραγουδιστές, οι οποίοι πάντως δεν υστερούν σε τίποτε από πολλούς επαγγελματίες ευρείας προβολής! 

Ο Δημήτρης Πατίλας κλείνει την παρουσίασή του με μια ωραία επισήμανση: 

"...Το CD αυτό έρχεται να αποδείξει ότι κι εδώ στη Λέσβο, σε καιρούς κρίσης, παρακμής και έκπτωσης, εξακολουθούν να υπάρχουν άνθρωποι που δεν παραδίδουν ούτε προδίδουν την ψυχή και τις αξίες τους. Δημιουργοί όμορφων έργων που μας αναπαύουν, μας ελεούν, ανανεώνουν την ελπίδα, ισχυρά αντίδοτα στις ασχήμιες και στις δυσκολίες του βίου και του ονείρου. Στα ζείδωρα νάματά τους τέρπεται κι αποφορτίζεται ο νους και η ψυχή μας". 

Δημήτρης Κωστούλας, φιλόλογος, Λυκειάρχης 

(δημοσιεύτηκε στο <https://diskovolos58.blogspot.com/>) 

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 

- Καίτη Μεσσηνέζη - Πλατσή: «Ελένη». Το ταξίδι μιας ζωής (Βιωματική βιογραφία), Εκδόσεις Αστερίας, Αθήνα 2021, σελ. 99 

- Δημήτρης Μπούμπας: Η πανδημία covid 19 υπό το βλέμμα και τη σκέψη μαθητών - μαθητριών Δημοτικών Σχολείων της Λέσβου, Μυτιλήνη 2022, σελ. 53 

- Στράτος Μαρκίδης: Η ευτυχία της ανυπαρξίας (μυθιστόρημα), Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 2022, σελ 322 

- Συμεών Σταμπουλού: Florilegium I 
Ποιητές του Μεταπολέμου, Ο τόμος αφιερώνεται «Στους 134 ανθολογημένους ποιητές της Β΄ Μεταπολεμικής Γενιάς - ανεξαιρέτως». Εκδόσεις Κουκίδα, Αθήνα 2021, σελ 347 

- Βασίλειος Α. Γεώργας: Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, 2022, σελ. 976 

(Ο Βασίλειος Α. Γεώργας γεννήθηκε το 1961 στην Αγγελώνα της νοτιοανατολικής Λακωνίας. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με ειδίκευση στις Βυζαντινές και Νεο­ελληνικές Σπουδές. Συνεργάστηκε με τον καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά στο Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών ως συντάκτης στο Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας 1100-1669 (το διάστημα 1985-1988) και στο Νέο Ελληνικό Λεξικό. Λεξικό της Σύγχρονης Ελληνικής Δημοτικής Γλώσσας (το διάστημα 1987-1991) που εξέδωσε η Εκδοτική Αθηνών το 1995. Τον Σεπτέμβριο του 1988 διορίστηκε ως μόνιμος καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και δίδαξε στις σχολικές μονάδες του Γυμνασίου - Γενικού Λυκείου Ευρώπου Κιλκίς (1988-1993), του Γυμνα­σίου Πλωμαρίου Λέσβου (1993-1995), του Εσπερινού Γυμνασίου - Λυκείου Μυτιλήνης (1995-1996) και του Γυμνασίου Γέρας Λέσβου (από το 1996 έως σήμερα). Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με λεξιλογικές αναζητήσεις και έχει ολοκληρώσει -εκτός από το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη- την εκπόνηση ανάλογων γλωσσαρίων (προς το παρόν αδημοσίευτων) στο λογοτεχνικό έργο του Κωστή Παλαμά, του Στράτη Μυριβήλη και του Αργύρη Εφταλιώτη). 

- Βάσος Ι. Βόμβας: Χάρτινη μνήμη. Τα κρίσιμα χρόνια 1944 - 1945 στη Λέσβο μέσα από σπάνια έντυπα της Λεσβιακής Εθνικής Αντίστασης από τα αρχεία του Βαγγέλη Καραγιάννη και του Βάσου Βόμβα (Επιμέλεια: Βάσος Βόμβας - Μάκης Μπεκιάρης), Αθήνα 2022