Στη τάξη μας, στο Α! Γυμνάσιο Μυτιλήνης, ο Σοφοκλής  Κουτρής  ήταν ο «μικρότερος το δέμας» αλλά ένα… τρυποκάρυδο με πολλές καλλιτεχνικές ανησυχίες! Τελειώσαμε, αποφοιτήσαμε, σκορπίσαμε, χαθήκαμε!

Μετά από χρόνια ξαναβρεθήκαμε κι έμαθα ότι σπούδασε στην Ακαδημία καλών τεχνών της Αθήνας , χαρακτική. Πήρε βραβεία για έργα του στη χαλκογραφία. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια χαρακτικής στην Ευρώπη. Υπηρέτησε σε μόνιμη θέση στο Αθλητικό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΤΕΦΑΑ ως επιστημονικός συνεργάτης.

Τα τελευταία χρόνια, ως παθιασμένος Μυτιληνιός, ερχόταν στη Μυτιλήνη και όταν βρισκόμαστε μου έλεγε ότι δουλεύει ένα βιβλίο που θα είχε θέμα την …εποχή των αραμπάδων στη Λέσβο! ( Κάρο (Αραμπάς) –Αραμπατζής- Άλογο- Χάνι-Μεταφορές).

Είχα κάποιες επιφυλάξεις για το πόσο ενδιαφέρον θα ήταν το θέμα τούτο αλλά από την άλλη, σκέφτηκα ότι το βασικό αγαθό των μεταφορών, επί αιώνες ,ήταν ο τροχός και συνακόλουθα, το αμάξι, το κάρο, το άλογο, ο αμαξάς, ο καραγωγέας, (αραμπατζής), το χάνι! Όλα τούτα , βασικός κορμός του εμπορίου και ουσιαστικά της ζωής. Στο κάτω-κάτω ,έζησα αυτή την εποχή και κινήθηκα σε χωριά και πανηγύρια με αυτό το μέσο, τον αραμπά!

Να λοιπόν που το βιβλίο βγήκε, κυκλοφόρησε και ο συμμαθητής Λάκης Κουτρής μου το έστειλε!

242 σελίδες, διαστάσεων 0,24Χ0,22. Έκπληξη! Χιλιάδες ώρες δουλειάς!

Το Κάρο, και όλα μα όλα τα συνακόλουθα του, με κάθε λεπτομέρεια! Πληθώρα φωτογραφιών με όλη τη γκάμα των αραμπάδων και των αστόλιστων και των με πλουμιά «κεκοσμημένων» και των επιγραφών, όπως :«Έχει ο Θεός» « κι αφτό θα περάσει» κ.α. Γραμμικά σχέδια της μηχανικής του κάρου. Του ακτινωτού τροχού, της στεφάνης, του κυλίνδρου του κεντρικού, της στήριξης της καρότσας, του μηχανισμού κλίσης της στροφής, της έλξης από το ή τα άλογα, των χαλιναριών (γκέμια).  Δεν σταμάτησε ο Κουτρής στην περιγραφή και «ανάλυση» του αραμπά. Κατέγραψε όλα τα στέκια στη Μυτιλήνη, όλους τους τεχνίτες και τα… γκαράζ-συνεργεια των αραμπάδων, των πεταλωτων, όλα τα χάνια και όλους τους καραγωγείς (αραμπατζήδες).

Με περισσή ενάργεια περιγράφει την εποχή που ο αραμπάς και ο αραμπατζής, ήταν ο μοχλός των μεταφορών και  η κίνηση της οικονομίας!

Είχε την υπομονή να σχεδιάσει σε μεγέθυνση κάθε αρμό του κάρου, να εξηγήσει πότε και πως έμπαινε η κουκούλα –τέντα , σε περίπτωση βροχής! Δεν περιορίστηκε μόνο στους αραμπάδες με άλογα, προχώρησε και στις βοϊδάμαξες και εξηγεί πως έμπαιναν οι ζυγοί στο κάθε κεφάλι!

Δεν γίνεται σ ένα σημείωμα παρουσίασης να δώσει κανείς όλο τούτο το μεγάλο έργο που είναι πόνημα ζωής και έχει ιστορική σημασία γιατί γίνεται αντιληπτό το πως ερχόταν τα αγαθά στο νησί (Με καράβια που ξεφόρτωναν με σαμπάνι και βιντζ) πως τα κάρα τα πήγαιναν στα χονδρεμπορικά, πως από τα χωριά κατέβαιναν οι αραμπατζήδες με  παραγγελιές που τις πήγαιναν στον χονδρέμπορο, πώς αυτός έστελνε τις παραγγελιές στο χάνι και πως όταν δρόσιζε, ο αραμπατζής επέστρεφε στο χωριό και μοίραζε τις παραγγελίες!

Βεβαιώνω ότι το βιβλίο του ΣΟΦΟΚΛΗ ΚΟΥΤΡΗ είναι ένα πολύτιμο ντοκουμέντο της παράδοσης!