Με αφορμή τη γιορτή του κάστανου στην Αγιάσο

Η Αγιάσος μπορεί να αναδειχθεί σε μοναδικό προορισμό φυσιολατρικού τουρισμού

09/11/2019 - 18:59

Με αφορμή την φετινή 16η Γιορτή Κάστανου της Αγιάσου, η οποία προσέλκυσε για άλλη μια χρονιά πλήθος επισκεπτών απ όλη τη Λέσβο, αλλά και Τούρκους τουρίστες επικοινωνήσαμε με τον Παναγιώτη Κουτσκουδή, Αντιπρόεδρο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου και μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής της 16ης Γιορτής Κάστανου και μας πρόσφερε πλούσιο υλικό από το αρχείο του έτσι ώστε να ανατρέξουμε στο παρελθόν του ιστορικού Καστανιώνα, να αναδείξουμε την φθινοπωρινή Γιορτή Κάστανου, που θεωρείται πλέον ένας παλλεσβιακός φθινοπωρινός θεσμός και γνωρίζει μεγάλη επιτυχία αλλά και για να ανακαλύψουμε τις δυνατότητες του κάστανου και τις πάρα πολλές άλλες χρήσεις του.

Τι σημαίνει για την Αγιάσο η Γιορτή Κάστανου

Από το 2004 ο τότε Δήμος Αγιάσου, με την υποστήριξη της ΕΤΑΛ ΑΕ και των Εμψυχωτών Επιχειρηματικότητας της ΤΕΔΚ Λέσβου και με τη συνεργασία και υποστήριξη τοπικών φορέων και μεγάλων λεσβιακών επιχειρήσεων, οργανώνει τη φθινοπωρινή Γιορτή Κάστανου, που αναδεικνύεται σε παλλεσβιακό φθινοπωρινό θεσμό και γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.

Η Γιορτή αυτή ήταν ένα πείραμα αναβίωσης εκδηλώσεων που αποτελούσαν κομμάτι της κοινωνικής και οικονομικής ζωής όσον αφορά την τοπική αγροτική παραγωγή, που χάρη στην αισιοδοξία, την τόλμη, την ευρύτητα σκέψης των οργανωτών της στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Πέραν όλων των άλλων, έδωσε την ευκαιρία στους παραγωγούς (και όχι μόνο) να προωθήσουν τα αξιόλογα προϊόντα τους στην αγορά. Και μάλιστα διαθέτοντας την παραγωγή τους στο φυσικό της χώρο (στην Αγιάσο), όπου μαζικά προσέρχεται το καταναλωτικό κοινό. Ταυτόχρονα όμως κινείται ικανοποιητικά όλη η ντόπια αγορά, αφού και οι άλλες εμπορικές επιχειρήσεις (ομοειδείς ή μη) αξιοποιούν την ευκαιρία για να πουλήσουν τα είδη τους. Κυρίως ωφελούνται τα καταστήματα που εμπορεύονται τουριστικά είδη, είδη ντόπιας λαϊκής τέχνης (κεραμικά, ξυλόγλυπτα, υφαντά), τοπικά παραδοσιακά προϊόντα (τυριά, αρωματικά βότανα κλπ), καφενεία, εστιατόρια, καφετέριες, αρτοζαχαροπλαστεία κ.ά.

Για την επιτυχία της Γιορτής αναπτύσσονται συνεργασίες τόσο μεταξύ τοπικών φορέων (Δήμος, Αναγνωστήριο, Αγροτικός Σύλλογος, Αγροτικός Συνεταιρισμός κλπ), όσο και μεταξύ τοπικών και άλλων λεσβιακών φορέων και επιχειρήσεων (ΕΤΑΛ, Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Λέσβου, Λεσβιακές Ποτοποιίες, Γραφεία Γενικού Τουρισμού κλπ) με αμοιβαία οφέλη.

Στο πλαίσιο της Γιορτής λαμβάνουν χώρα μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, θεατρικά δρώμενα, λαϊκά γλέντια με δωρεάν διανομή στους επισκέπτες κάστανων και παραγόμενων απ’ αυτά προϊόντων (γλυκών, καστανόψωμου, μελιού κλπ), ενημερωτικές ομιλίες και προβολές, βιβλιοπαρουσιάσεις, εκθέσεις (φωτογραφίας, ζωγραφικής, εργαλείων - μέσων καστανοσυλλογής και ξυλόγλυπτων από καστανιά κλπ), περιπατητικές εκδρομές στα υπέροχα λιθόστρωτα μονοπάτια του καστανιώνα κ.ά.

Δίνεται η ευκαιρία στους πολυπληθείς επισκέπτες να γνωρίσουν -μέσα από τις περιπατητικές εκδρομές- το υπέροχο φυσικό περιβάλλον του ορεινού όγκου Ολύμπου που είναι ενταγμένος στο Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών «Φύση 2000» και τη χλωρίδα και πανίδα του που περιλαμβάνει πολλά σπάνια είδη προστατευόμενα από την ελληνική και κοινοτική νομοθεσία.

Αυτό με τη σειρά του συντελεί στην ανάπτυξη του εναλλακτικού και συγκεκριμένα του φυσιολατρικού τουρισμού, που μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική πηγή πλούτου για την τοπική κοινωνία, δεδομένου ότι η τουριστική κίνηση σήμερα περιορίζεται στο θρησκευτικό - προσκυνηματικό τουρισμό και έχει εποχιακό χαρακτήρα.

Η αύξηση της επισκεψιμότητας της περιοχής ευελπιστούν ότι θα οδηγήσει στην αύξηση του αγροτοτουριστικού εισοδήματος των κατοίκων και θα λειτουργήσει ως κίνητρο για την ανάπτυξη συμπληρωματικών επενδυτικών δραστηριοτήτων.

Ο ιστορικός καστανιώνας

Ανυπέρβλητο φυσικό στολίδι του ορεινού όγκου του Ολύμπου και κυρίαρχη φυτοκοινωνία του είναι ένα μη αυτοφυές δάσος καστανιάς έκτασης 11.000 περίπου στρεμμάτων, που αποτελεί οικότοπο με περιορισμένη εξάπλωση στο Αιγαίο. Ο γνωστός σε όλους καστανιώνας της Αγιάσου εξασφάλιζε για αιώνες ένα σημαντικό εισόδημα στους κατοίκους της.

Σύμφωνα με τον Στρατή Κολαξιζέλη, την περίοδο της Ρωμαϊκής εποχής της Λέσβου (88 π.Χ. - 395 μ.Χ.) ένας από τους άρχοντες της «χώρας της Πενθίλης» έφερε από τη Μικρά Ασία και φύτεψε στην περιοχή της Αγιάσου τις πρώτες καστανιές. Μετά τον τρομερό παγετό που έπληξε τον ελαιώνα και έμεινε στην ιστορία ως «η Καμάδα των ελιών» (11-1-1850), οι πρόγονοί μας συνειδητοποίησαν ότι δεν πρέπει να περιορίζονται μόνο στην καλλιέργεια της ελιάς, αλλά να δημιουργήσουν και άλλες πηγές βιοπορισμού. Για το λόγο αυτό, στράφηκαν στον καστανιώνα.

Καθάρισαν τα σωθήρια από τα άγρια φυτά, «ημέρεψαν» με τον εμβολιασμό τα οπωροφόρα δένδρα και μετέτρεψαν τις όχθες των ρυακιών σε εύφορα περιβόλια, όπου καλλιέργησαν και τις πρώτες πατάτες.

Ύστερα από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1877 (το «γιανγκίνι» της 14-15/8/1877), οι αγριοκαστανιές, που βλάστησαν πάνω στους κορμούς των παλιών, εξημερώθηκαν με εμβόλια από ήμερες καστανιές και η παραγωγή τους στο τέλος της τουρκοκρατίας έφτασε τις τριακόσιες χιλιάδες οκάδες!

Στη διάρκεια της κατοχής το κάστανο ήταν το προϊόν που έσωσε χιλιάδες ζωές από τη θανατηφόρα πείνα που προέκυψε. Κι επειδή οι Αγιασώτες με την έντονη θυμοσοφική τους διάθεση πάντα διακωμωδούν τόσο τις χαρές όσο και τα βάσανα της ζωής τους, έλεγαν τότε το παρακάτω τετράστιχο:

«Τα κάστανα τιλειώσανι

δείτι να σουδιαστείτι

να τρώτι καστανόπταρα

μη τυχόν τσι πρηστείτι !»

(Το … πρήξιμο παραπέμπει στον τυμπανισμό λόγω της πείνας, φαινόμενο δυστυχώς πολύ συνηθισμένο το χειμώνα του 1941 - 1942)

Μείωση της παραγωγής

Εδώ και αρκετά χρόνια, όμως, ελάχιστοι είναι πια αυτοί που διασχίζουν τα υπέροχα λιθόστρωτα μονοπάτια του καστανιώνα για να απομυζήσουν την στερεμένη δροσιά του. Αιτία, αφενός οι γενικότερες κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές που οδήγησαν στην ερήμωση της αγροτικής υπαίθρου και αφετέρου οι αρρώστιες που τον έχουν προσβάλει με αποτέλεσμα να μειωθεί η παραγωγή του.

Για τους λόγους αυτούς πρέπει να γίνει επιστημονική παρέμβαση για την αντιμετώπιση των ασθενειών του καστανιώνα που περιορίζουν την παραγωγική του ικανότητα. Ενώ ακόμα να βρεθούν τρόποι αποδοτικής αξιοποίησης των πολλών και εκλεκτών προϊόντων του, αλλά και μορφές επιχειρηματικής εκμετάλλευσης στηριγμένες είτε σε ατομική, είτε ακόμα καλύτερα σε συνεταιριστική βάση.

Ο εμβολιασμός που έγινε τα προηγούμενα χρόνια στον καστανιώνα ανέστειλε την παραπέρα εξάπλωση της ασθένειας του έλκους, δεν επανέφερε όμως τα δέντρα στην αρχική τους κατάσταση, κάτι που ήταν γνωστό εκ των προτέρων.

Με την ευκαιρία ο κ. Κουτσκουδής μας ενημέρωσε ότι προς το τέλος του Νοέμβρη θα οργανώσουν στην Αγιάσο ημερίδα στην οποία αρμόδιοι επιστήμονες θα ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την αξιοποίηση του καστανιώνα. καλλιεργητικές φροντίδες του σήμερα, ανανέωση ποικιλιών και εφαρμογή επενδυτικών σχεδίων - ιδιαίτερα στον τομέα της μεταποίησης και του αγροτουρισμού - για το μέλλον.

Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου

Μια μεγάλη ποικιλία οικοτόπων και ζωντανών οργανισμών συναντάται σε μια σχετικά μικρή έκταση.

Ο ορεινός όγκος του Ολύμπου είναι η χλωριδικά πιο ενδιαφέρουσα περιοχή της Λέσβου, από άποψη τόσο αριθμού ειδών όσο και παρουσίας ελληνικών ενδημικών και σπάνιων ειδών. Διαθέτει μεγάλο αριθμό τύπων οικοτόπων (συγκαταλέγεται στο 7% των περιοχών του δικτύου «Φύση 2000» με τη μεγαλύτερη ποικιλία οικοτόπων), αλλά και σημαντικών ειδών (συγκαταλέγεται στο 17% των περιοχών με μεγαλύτερους αριθμούς σημαντικών ειδών).

Ο ορεινός όγκος Ολύμπου είναι ενταγμένος στον επίσημο κατάλογο βιοτόπων του CORINE - Land Cover. Είναι τμήμα της περιοχής με την ονομασία «Κόλπος Γέρας, Έλος Ντίπι και Όρος Όλυμπος» που περιλαμβάνεται στον επιστημονικό και εθνικό κατάλογο του ευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών «Νatura 2000». Έχει επίσης χαρακτηριστεί ως «Σημαντική περιοχή για τα πουλιά (ΙΒΑ)». Πολλά είδη της πανίδας και της χλωρίδας του προστατεύονται τόσο από την Ελληνική όσο και από την Κοινοτική Νομοθεσία. Υπάρχουν 12 είδη ορχιδέας, ευαίσθητα, προστατευόμενα από τη Συνθήκη CITES, σπάνια όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.

Τουρισμός στην Αγιάσο

Σήμερα πολλοί ντόπιοι και κυρίως ξένοι τουρίστες επισκέπτονται την Αγιάσο για να θαυμάσουν και να μελετήσουν τον ανυπέρβλητο αυτό πλούτο των δασών του Ολύμπου, που αποτελούν χωρίς υπερβολή ένα βοτανικό παράδεισο. Η ανάπτυξη του οικολογικού και φυσιολατρικού τουρισμού προβάλλει σαν αναγκαιότητα, αφού μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή πλούτου.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey