Η Μαρία Αγγελίδου γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα και σπούδασε κλασική φιλολογία σε Αθήνα, Γερμανία και Ελβετία. Τα περισσότερα βιβλία της είναι ιστορικά παραμύθια και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά. Ασχολείται, επίσης, με τη λογοτεχνική μετάφραση και έχει μεταφράσει πάνω από 500 βιβλία, τα μισά από τα οποία είναι για παιδιά. Για το παιδικό αναγνωστικό κοινό έχει επίσης μεταφράσει Σαίξπηρ, Μολιέρο, Δάντη, Θερβάντες, Γκολντόνι κ.ά. Για τις μεταφράσεις της έχει βραβευτεί τρεις φορές από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας.

Διετέλεσε πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Επαγγελματιών Μεταφραστών και μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, μεταξύ 2000-2004. Για τα παιδικά της βιβλία έχει βραβευτεί πολλές φορές με πιο πρόσφατα το 2014 όταν πήρε δύο βραβεία για τη σειρά «Ιστορίες που τις είπε…», η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο». Η Μαρία Αγγελίδου θα είναι σήμερα κοντά στους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες στο βιβλιοπωλείο «Book & Art», όπου το μεσημέρι θα παρουσιάσει τη σειρά «Μυθολογικά παραμύθια» (εκδόσεις «Μεταίχμιο»), ενώ το απόγευμα θα αποκαλύψει σε εκπαιδευτικούς και γονείς πώς να μεταφέρουν το παρελθόν, την ιστορία, τη μυθολογία στο παρόν και πώς να κάνουμε τα παιδιά να αγαπήσουν την ιστορία και τη μυθολογία. Με την ευκαιρία της παρουσίας της στη Μυτιλήνη, είχαμε μαζί της την παρακάτω συζήτηση.       

Αγαπητή κυρία Αγγελίδου ας ξεκινήσουμε με το θέμα της φιλαναγνωσίας. Τι νομίζετε ότι φταίει και το ελληνικό σχολείο δεν είναι ελκυστικό στους μαθητές; Γιατί οι μαθητές μας δεν αγαπούν το εξωσχολικό βιβλίο;

«Το θέμα είναι μεγάλο, πολύπλοκο και οδυνηρό. Σίγουρα φταίνε πολλά, σίγουρα φταίμε με πολλούς τρόπους. Στη μεγάλη και δύσκολη συζήτηση θα έβαζα πάντως δυο πράγματα, που μου έρχονται πρώτα στο μυαλό: πολύ φοβάμαι ότι το ελληνικό σχολείο δεν είναι ελκυστικό ούτε για τους δασκάλους και τις δασκάλες, τους καθηγητές και τις καθηγήτριες. Όσο για το εξωσχολικό βιβλίο, δεν νομίζω πως το αγαπούν δα οι ενήλικες, εκπαιδευτικοί και γονείς. Γιατί να το αγαπήσουν τα παιδιά, λοιπόν;».

Ένα παιδί που διαβάζει μικρό, θα γίνει σίγουρα ένα συνειδητός αναγνώστης όταν ενηλικιωθεί;

«Όχι. Ένα παιδί που υποχρεώνεται να διαβάζει μικρό, είναι μάλλον βέβαιο ότι δεν θα ξανανοίξει βιβλίο στη ζωή του. Ένα παιδί απ’ την άλλη, που ευχαριστιέται το διάβασμα μικρό, έχει πολλές πιθανότητες να βρίσκει σ’ αυτό απόλαυση και μεγαλώνοντας».

Σε ένα γονιό που το παιδί του δε διαβάζει, όσο κι αν το προσπαθεί, τι θα τον συμβουλεύατε να κάνει;

«Να μην προσπαθεί. Ν’ αναθεωρήσει τις προτεραιότητες που βάζει σχετικά με τους στόχους στη ζωή του παιδιού του. Δεν κάνουμε παιδιά για να μεγαλώσει ο αριθμός των αναγνωστών στον κόσμο. Να επιδιώξει άλλους τρόπους επικοινωνίας με τη νεότερη γενιά, ν’ αφουγκραστεί τους δικούς της τρόπους “ανάγνωσης” του κόσμου και “αφήγησης” της ζωής».

Ιστορία και μυθολογία με άλλο μάτι

Πέστε μας δυο λόγια για το περιεχόμενο και τη φιλοσοφία της σειράς «Ιστορίες που τις είπε…».

«Εκτός από ατέλειωτες ώρες στα θρανία, εκτός από ράφια ολόκληρα με βιβλία, εκτός από χρονολογίες και ονόματα, η Ιστορία είναι ευτυχώς κι άλλα πολλά πράγματα: είναι άνθρωποι, που αγαπούν και πολεμούν και ονειρεύονται, άνθρωποι που ταξιδεύουν και μαθαίνουν και ενθουσιάζονται, άνθρωποι που δουλεύουν, άνθρωποι που έχουν περιέργειες και φιλοδοξίες και μεράκια και απορίες και… και… και… Η Ιστορία είναι τελικά ιστορίες. Ιστορίες που τις ζούμε, ιστορίες που τις έχουν ζήσει άλλοι, ιστορίες ολοζώντανες, που περιμένουν από μας μόνο να τις ακούσουμε».

Η σειρά «Μυθολογικά παραμύθια» έχει ως θέμα της την αρχαία ελληνική μυθολογία. Πώς την προσεγγίζετε; Γιατί νομίζετε ότι αξίζει να τη διαβάζουν τα παιδιά;

«Τα “Μυθολογικά Παραμύθια” επιχειρούν μια καινούργια “ανάγνωση” των αρχαίων ελληνικών μύθων. Που δεν είναι παλιές χιλιοειπωμένες ιστορίες ξεχασμένων θεών, αλλά συναρπαστικά παραμύθια δράσης, μέσα από τα οποία ξετυλίγονται όλες οι διαχρονικές ανθρώπινες περιπέτειες, οι φόβοι και οι χαρές που έχουν σημαδέψει κι ακόμα σημαδεύουν την ψυχή του ανθρώπου. Κάθε εποχή “διαβάζει”, επανερμηνεύει, συνδυάζει, ακούει τους μύθους ξανά. Γιατί οι μύθοι αφηγούνται το Άγνωστο. Αυτό που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα. Αυτό για το οποίο δεν έχουμε λέξεις. Και φτιάχνουμε λέξεις, για να μην το φοβόμαστε. Για να το γνωρίσουμε. Για να το κάνουμε γνωστό, δικό μας. Είναι νομίζω από τις πιο σημαντικές ιστορίες που μπορούμε ν’ αφηγηθούμε όχι μόνο στα παιδιά μας, αλλά και στους μεγάλους».

Το άγνωστο και συναρπαστικό Βυζάντιο

Σας απασχολεί συγγραφικά μια περίοδος της ελληνικής ιστορίας που δεν είναι από τις αγαπημένες των μαθητών. Αναφέρομαι στο Βυζάντιο. Τι είναι αυτό που σας ελκύει και τι θα θέλατε να μεταδώσετε στους αναγνώστες σας;

«Τα 1.000 χρόνια του Βυζαντίου είναι ο ανατολικός Μεσαίωνας. Τον δυτικό τον ξέρουμε καλύτερα: ιππότες, πανοπλίες, βασιλιάδες, δεσποσύνες, πανούκλες, μάγισσες κλπ.. Τον ανατολικό Μεσαίωνα δεν τον ξέρουμε καθόλου, παρ’ όλο που στα μέρη του ζούμε. Κι όμως: ήταν ένας κόσμος φασαριόζικος, γεμάτος κόσμο, γεμάτος κίνηση, γεμάτος παράξενα, γεμάτος πλούτη. Θαύματα, μυστήρια, τραγούδια, γιορτές, μάχες, ιστορίες. Γεμάτος χρώματα. Αυτόν τον συναρπαστικό παλμό του θα ήθελα να ζωντανεύουν τα παραμύθια μου. Κι ακόμα να καταφέρουν να δείξουν την αυτοκρατορία αυτή σ’ όλο της το πολυεθνικό, πολύγλωσσο, ποικιλόχρωμο πλούτο της».

Το εξώφυλλο, ο τίτλος και η εικονογράφηση παίζουν ρόλο στην επιτυχία ενός βιβλίου;

«Πιστεύω πολύ στη δύναμη του τίτλου, στη γοητεία της εικονογράφησης, στην πρώτη εντύπωση του εξωφύλλου. Αν και δεν μπορούν να σώσουν ένα κακό βιβλίο, μπορούν σίγουρα να χαντακώσουν ένα καλό. Άρα ναι, παίζουν ρόλο. Και πρέπει να συνεργάζονται, να ταιριάζουν, να συμβαδίζουν με το περιεχόμενο -κι όχι μόνο σ’ ένα επίπεδο».

Πέστε μας πέντε τίτλους από τα χιλιάδες βιβλία που έχετε διαβάσει και μεταφράσει, που θα τα προτείνατε ανεπιφύλακτα σε παιδιά και εφήβους;

«Οι 13 και 1/2 ζωές του Μπλε Αρκούδου» του Walter Moers από τις εκδόσεις «Άγρα», την «Τριλογία του Ρίκο και Όσκαρ» του Αντρέα Στάινχεφελ από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο», τις «Ιστορίες των Μούμιν» της Τούβε Γιάνσον από τις εκδόσεις «Πατάκη», την «Ιστορία του Έντουαρντ» της Κέιτ ντι Καμίλο από τις Εκδόσεις «Μοντέρνοι Καιροί» και τη σειρά «Τα Κλασσικά» των εκδόσεων «Παπαδόπουλος», πολλά βιβλία όπως τον «Πήτερ Παν», τις «Ιστορίες από τον Σαίξπηρ», Μινχάουζεν κ.ά.».