Η Λέσβος δεν απελευθερώθηκε το 1912 από την οθωμανική κατοχή των 450 χρόνων σε μία μέρα! Χρειάστηκε να περάσει ο φοβερός και τρομερός ενάμιση μήνας, από την απελευθέρωση στις 8 Νοεμβρίου της πρωτεύουσας Μυτιλήνης και του Πλωμαρίου μέχρι την απελευθέρωση και της Ανεμώτιας στις 24 Δεκεμβρίου, που ο λαός σοφά τον αποκάλεσε «Τα Φόβια».

Ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης το βράδυ της απελευθέρωσης της πρωτεύουσας, αναχωρώντας με το θρυλικό «Αβέρωφ», εισηγήθηκε να ανατεθεί η στρατιωτική διοίκηση στον ταγματάρχη Αλέξανδρο Μανουσάκη, αλλά ο υπουργός Ναυτικών Νικόλαος Στράτος εσφαλμένα όρισε Διοικητή τον υποπλοίαρχο Κωνσταντίνο Μελά.

Με αφορμή τη διαταγή, της καινοφανούς υπερβολής της επιμελητείας του ταγματάρχη από τον κατώτερό του υποπλοίαρχο, οι δύο παραπάνω αξιωματικοί των ελληνικών δυνάμεων που αποβιβάστηκαν με 1.600 άνδρες, δυστυχώς άρχισαν την φιλονικία για το ποιος είχε τον πρώτο λόγο στη διοίκησή της κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τουρκοκρατούμενης Λέσβου και στην εκστρατεία εναντίον των Τούρκων που κατέφυγαν και οχυρώθηκαν στο αμιγώς μουσουλμανικό χωριό Κλαπάδος της βορειοδυτικής Λέσβου. Έτσι καθυστέρησαν αδικαιολόγητα να δώσουν τη μάχη με τις δυνάμεις του Τούρκου Φρουράρχου Αμπντούλ Γκανή Μπέη, που ανενόχλητος αναχώρησε από τη Μυτιλήνη με μόλις 400 στρατιώτες, συγκέντρωσε δυνάμεις Τούρκων εθελοντών και φθάνοντας να διαθέτει το μέγιστο 2.000 άνδρες, ήλεγχε και τρομοκρατούσε την κεντρο-βορειο-δυτική Λέσβο.

Αντίθετα οι Έλληνες αντάρτες και οπλαρχηγοί τους, με την έγκριση του Ελληνικού Στρατού, αντιμετώπισαν την οργανωμένη τακτική εκφοβισμού και τρομοκρατίας των Ελλήνων πολιτών, τις λεηλασίες χωριών και τις θηριωδίες των Τούρκων ανταρτών και των τουρκικών στρατιωτικών αποσπασμάτων, που οργάνωνε επί ένα μήνα από τον Κλαπάδο ο Γκανή Μπέης, έχοντας ως δεξί χέρι τον φανατικό Κούρδο μουσουλμάνο, τον ανθυπολοχαγό της Χωροφυλακής Καλλονής Κεμάλ Αγά, ο οποίος σε κάθε χωριό που πήγαινε τότε απαιτούσε εκατό χρυσές λίρες για να μη το κάψει.

Οι Έλληνες αντάρτες και οι οπλαρχηγοί τους εντάχθηκαν την 1η Δεκεμβρίου στον Ελληνικό στρατό υπό τον Συνταγματάρχη Απολλόδωρο Συρμακέζη και πολέμησαν στη μάχη του Κλαπάδου, όπου από τον Ελληνικό Στρατό πολέμησαν οι 1.600 άνδρες που αποβιβάστηκαν αρχικά και 1.575 που έφθασαν αργότερα, ανεβάζοντας τη συνολική δύναμη στους 3.175 άνδρες.

Στις δυνάμεις αυτές συμπεριλαμβάνονται και οι 210 Λέσβιοι εθελοντές στρατιώτες της Λεσβιακής Φάλαγγας, που ήλθαν από την Αμερική με δικά τους έξοδα εισιτηρίων, ρουχισμού, οπλισμού και διατροφής του εικοσαήμερου ταξιδιού τους και πολέμησαν στην πρώτη γραμμή της μάχης του Κλαπάδου. (Τα ονοματεπώνυμά τους καταγράφονται στο βιβλίο της Κωνσταντίνας Βάκκα-Κυριαζή «Η Λεσβιακή Φάλαγγα», εκδόσεις Μύθος, Μυτιλήνη 2018).

Στη νικηφόρα για τους Έλληνες μάχη του Κλαπάδου έπεσαν 219 στρατιωτικοί, 19 Έλληνες και 200 Τούρκοι. (Τα ονοματεπώνυμα των 19 Ελλήνων πεσόντων στρατιωτικών καταγράφονται στο εικονιζόμενο Μνημείο της μάχης του Κλαπάδου στο Τυραννίδι Λειμώνος Καλλονής).

Στις μάχες που προηγήθηκαν και ακολούθησαν της μάχης του Κλαπάδου, κατά τα «Φόβια», τον ενάμιση μήνα από την απελευθέρωση της πρωτεύουσας Μυτιλήνης μέχρι και την απελευθέρωση της Ανεμώτιας, έπεσαν συνολικά 258 αντάρτες και πολίτες, 95 Έλληνες και 163 Τούρκοι. (Τα ονοματεπώνυμά τους καταγράφονται στο βιβλίο μου «Κόλπος Καλλονής Λέσβου-Ιστορική Περιήγηση», εκδόσεις Μύθος Μυτιλήνη 2018). Έτσι ο συνολικός αριθμός των νεκρών έφθασε συνολικά τους 477 πολίτες, αντάρτες και στρατευμένους, 114 Έλληνες και 363 Τούρκους.

Οι 477 νεκροί της απελευθέρωσης της Λέσβου έπεσαν στις εξής εμπλοκές: α) στη μάχη του Κλαπάδου, β) στις επιχειρήσεις της ελληνικής εμπροσθοφυλακής σε Λάμπου Μύλους, Φεράνα, Καντρί Αγίας Παρασκευής και Φίλια, γ) σε μάχες Ελλήνων και Τούρκων ανταρτών στην Πλάτη-Δεσπότη Αγίας Παρασκευής, στη Λάρσο, στη Χλιά Βρύση των Λάμπου Μύλων και στο Μπαλτζίκι, δ) σε μάχες Τούρκων στρατιωτών και ανταρτών με Έλληνες αντάρτες στο Μεσότοπο, στο Μαλιόντα και στην Άγρα, ε) σε επιθέσεις αποσπασμάτων Τούρκικου στρατού σε Μανταμάδο, Ερεσό, Πέτρα και Σκαμνιά, στ) σε συμπλοκή Ελλήνων φρουρών με Τούρκους αντάρτες στα Παπιανά και Φίλια και ζ) σε απαγχονισμούς Ελλήνων Λεσβίων στη Σμύρνη ύστερα από απόφαση του εκεί Οθωμανικού Στρατοδικείου.