Τους τελευταίους μήνες και ιδιαίτερα μετά τις Ευρωεκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ παράγει μια πρωτοφανή αρνητική εικόνα, που υπερβαίνει κατά πολύ τις δραματικές καταστάσεις που βίωσε κατά τις προηγούμενες διασπάσεις του, το 2015 και το 2023. 

Η παρούσα, οξύτατη εσωκομματική κρίση του ΣΥΡΙΖΑ δεν εμφανίζεται να έχει προκληθεί από μεγάλα πολιτικά επίδικα και αντιπαραθετικές πολιτικές αναγνώσεις για την ελληνική και παγκόσμια συγκυρία, αλλά προσδιορίζεται ως μια μάχη εσωκομματικής ηγεμονίας μεταξύ συγκρουόμενων ομάδων στελεχών. Γι’ αυτό ακριβώς και φαίνεται να είναι μια μάχη που δεν αφορά την κοινωνία και άρα προσδίδει διαλυτική εικόνα στον ΣΥΡΙΖΑ.  

Να μην παρεξηγηθώ: Πίσω από αυτή την εσωκομματική διαμάχη υπάρχουν πολιτικά επίδικα και δη σημαντικά. Οι μεγάλες αλλαγές που πρέπει να κάνει το κόμμα στη δομή και τη λειτουργία του, η ανανέωση του στελεχιακού του δυναμικού, η πολιτική στρατηγική του για την ενότητα δράσης του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, αλλά και η απολογιστική οπτική του για τα αίτια της στρατηγικής του ήττας στις διπλές εθνικές εκλογές του 2023. 

Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα πραγματικά κρίσιμα πολιτικά ερωτήματα και επίδικα έχουν θαφτεί κάτω από τις «γαργαλιστικές» προσωπικές διαμάχες και την εσωκομματική μάχη εξουσίας. Γι αυτό και οι πολίτες γυρνούν την πλάτη δημοσκοπικά στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ακριβώς έκαναν και την περίοδο Οκτωβρίου-Μαρτίου, όταν το κόμμα έζησε διάσπαση («Νέα Αριστερά»), που συνοδεύτηκε τότε από την υπεξαίρεση έντεκα εδρών στο κοινοβούλιο και τριών εδρών στο Ευρωκοινοβούλιο και από μεγάλη σε όγκο και διάρκεια εσωκομματική τοξικότητα. Από τον Μάρτιο που ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε την ευρωπαϊκή του διακήρυξη, διοργάνωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ανοικτές προκριματικές εκλογές για το ευρωψηφοδέλτιό του και πήρε σημαντικότατες νομοθετικές πρωτοβουλίες στη Βουλή (ακρίβεια, φορολογικό, στέγαση κ.α.) το κόμμα ανέκαμψε και από μονοψήφια ποσοστά και την τρίτη/τέταρτη θέση στις δημοσκοπήσεις του Φεβρουαρίου, κατόρθωσε να αγγίξει σχεδόν το 15% και να επιβεβαιώσει, με την ψήφο του ελληνικού λαού, τη θέση του ως αξιωματική αντιπολίτευση. 

Το πώς και το γιατί έφτασε ο ΣΥΡΙΖΑ ως εδώ, χωράει διαφορετικές αναγνώσεις και σε ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα εξουσίας αυτές είναι φυσιολογικό να υπάρχουν. Όπως και να έχει, όμως, δική μου άποψη ήταν και είναι ότι η κατάθεση πρότασης μομφής κατά του Προέδρου του κόμματος, Στέφανου Κασσελάκη, ήταν μια ακραία πολιτική πράξη που βρέθηκε σε δυσαρμονία με την βούληση της πλειοψηφίας της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ (εξ ου και καταψήφισα την πρόταση μομφής στην σημαδιακή Κεντρική Επιτροπή της 7ης-8ης Σεπτεμβρίου). 

Θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αυτή η δραματική κατάληξη που οδήγησε σε κατακόρυφη όξυνση της εσωκομματικής κρίσης; Ισχυρίζομαι πως ναι, υπό την προϋπόθεση ότι ο Στέφανος Κασσελάκης, προσερχόμενος σε εκείνη τη σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής και γνωρίζοντας την ειλημμένη απόφαση της πλειοψηφίας του οργάνου να κατατεθεί μομφή αν δεν προκηρυχθούν νέες προεδρικές εκλογές, είχε προλάβει τις εξελίξεις και είχε αποδεχθεί το αίτημα για εκ νέου προσφυγή στα μέλη του κόμματος.  

Ήταν η ευθύνη εξ ολοκλήρου δική του; Εδώ η υποκειμενική μου απάντηση είναι αρνητική. Ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε σημαντικά λάθη, τόσο συμπεριφοράς όσο και πολιτικών επιλογών, που συνοδεύουν αναπόφευκτα ένα νέο άνθρωπο που εισήλθε ταχύτατα και χωρίς εμπειρία στην πολιτική σκηνή και ανέλαβε, με την ψήφο των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, να ηγηθεί της αντιπολίτευσης. Όμως έχουν δίκιο, θεωρώ, όσοι ισχυρίζονται ότι σε αυτήν την πολύ σύντομη πορεία της προεδρίας του, δέχτηκε δυσανάλογη και συχνά οξύτατη αντιπαράθεση και πόλεμο που πολλές φορές υπερέβαινε τα εσκαμμένα, ειδικά για ένα κόμμα της Αριστεράς. 

Τι μέλλει γενέσθαι; Το κρίσιμο τώρα είναι οι υποψήφιοι για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ να προτάξουν το πολιτικό τους πλαίσιο για τη δομή και τη λειτουργία του κόμματος, τις βασικές προγραμματικές τους αιχμές, αλλά και την πρότασή τους για τις εξελίξεις στον προοδευτικό χώρο. Να αντιταχθούν στον εσωκομματικό φανατισμό και να απευθύνουν έκκληση για μια σοβαρή πολιτική διαδικασία. Μόνο με την επιστροφή της πολιτικής στο επίκεντρο της συζήτησης, θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να κατευνάσει κατά το δυνατόν την εσωκομματική τοξικότητα και να πάει σε ένα συνέδριο και σε μια προεδρική εκλογή που θα έχουν και θα αφήσουν ισχυρό πολιτικό στίγμα επιστροφής του χώρου στον πρωταγωνιστικό πολιτικό αγώνα κατά της Δεξιάς και του νεοφιλελευθερισμού. Αν αυτό δεν είναι το κύριο μήνυμα που θα περάσει τους επόμενους δύο μήνες, τότε φοβάμαι ότι ο χώρος αυτός δύσκολα θα μείνει ενωμένος και θα ξαναέχει ιστορική ευκαιρία από τον λαό να αποδείξει ότι η πατρίδα μας μπορεί να κυβερνηθεί αλλιώς, για το κοινό καλό και την δημοκρατία. 

*Ο Γιάννης Μπουρνούς, είναι Σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας, μέλος της ΚΕ και τέως βουλευτής Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ