Στην τελική ευθεία βρίσκεται η υπόθεση της δημιουργίας νέου ΚΥΤ στη Λέσβο, σύμφωνα με «πηγές» του αρμόδιου Υπ. Μετανάστευσης, και εντός του προσεχούς διαστήματος θα ξεκινήσουν και οι προκαταρτικές διαδικασίες προκειμένου να δρομολογηθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στο χώρο που έχει επιλεγεί για να φιλοξενήσει το κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης. Ήδη στελέχη του υπουργείου, αυτές τις μέρες βρέθηκαν στις Βρυξέλλες προκειμένου να διευθετήσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες για τα δυο νέα ΚΥΤ, που ακόμη δεν έχουν προχωρήσει, αυτά της Λέσβου και της γειτονικής Χίου. Προφανώς αυτές τις εξελίξεις έχουν υπόψη τους οι αντιδρώντες στη δημιουργία των νέων αυτών δομών και εντείνουν τις προσπάθειες τους, σε συνεργασία με τοπικούς παράγοντες που αντιτίθενται σε αυτά, προκειμένου να εμποδίσουν ή να μπλοκάρουν τη δημιουργία τους. Το εντυπωσιακό είναι ότι στο «μέτωπο» των αντιδρώντων στο νέο ΚΥΤ συνωστίζονται κάθε λογής πρόσωπα και πολιτικής προέλευσης παράγοντες, από όλο το φάσμα του πολιτικού σκηνικού, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, αλλά με κοινό στόχο: να χαλάσει η προσπάθεια να μπει επιτέλους τάξη στη διαχείριση του μεταναστευτικού στο νησί μας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης. Και από που προκύπτει αυτό; Από το γεγονός ότι, πέρα από τους ακραίους που θέλουν αν είναι δυνατόν να «εξαφανίσουν» τους μετανάστες, και εκείνοι που αντιτίθενται στη δημιουργία του ΚΥΤ, ως μια επιβεβλημένη από τα πράγματα λύση προς την ομαλότητα και την τάξη, δεν έχουν να προτείνουν καμιά εναλλακτική πρόταση διεξόδου από τη σημερινή κατάσταση, πέρα από την επαναλαμβανόμενη συνθηματολογία, περί της απομάκρυνσης όλων των μεταναστών από το νησί και της καμιά δομής σε αυτό. Όμως αυτό το αφήγημα, μπορεί να ακούγεται ευχάριστα σε ένα ακροατήριο, που νομίζει ότι με τις διαπιστώσεις και τα ευχολόγια θα πατάξει το «κακό», όμως χωρίς καμιά αμφιβολία, αποτελεί τον ορισμό για την διαιώνιση της υφιστάμενης κατάστασης, που είναι εκ των πραγμάτων ολέθρια εξέλιξη.

Μπορεί και ενδεχομένως όχι χωρίς λόγο, η δημιουργία του νέου ΚΥΤ να δημιουργεί πολλές επιφυλάξεις ακόμη και ενστάσεις σε ότι αφορά τη δυναμικότητα του και άλλες παραμέτρους, κυρίως μεταξύ των φορέων και των κατοίκων της περιοχής που πρόκειται να γίνει, λόγου του ότι η προηγούμενη εμπειρία με το ΚΥΤ της Μόριας ήταν «τραυματική», χωρίς καμιά αμφιβολία, δαιμονοποιώντας έτσι και την όποια νέα εκδοχή. Όμως η δημιουργία ενός ασφαλούς και καλά ελεγχόμενου κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης, που θα λειτουργεί αποκλειστικά με την ευθύνη των κρατικών υπηρεσιών και με την συνευθύνη της Ε.Ε., αποτελεί τη μέγιστη εγγύηση ότι η λειτουργία του δεν θα παραπέμπει σε εικόνες αίσχους, όπως στη Μόρια, που όλοι οι εμπλεκόμενοι δεν θέλουν να επαναληφθούν. Και το γεγονός ότι η λειτουργία του νέου κέντρου, προεξοφλεί ότι όλες οι άλλες διάσπαρτες δομές, όπως και οι διάσπαρτοι σε διάφορα σπίτια μετανάστες, θα εκλείψουν σύμφωνα με τις δημόσιες δεσμεύσεις των κυβερνητικών υπευθύνων, δημιουργεί προσδοκίες ότι η κατάσταση στο νησί, σε σχέση με το μεταναστευτικό, θα είναι και πολύ καλύτερη και πάντως απολύτως ελεγχόμενη. Η ύπαρξη μιας καλά οργανωμένης δομής που θα εξυπηρετεί για το χρονικό διάστημα που απαιτείται, τους φιλοξενουμένους σε αυτήν, εν αναμονή των διαδικασιών για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου τους, και η οποία θα βρίσκεται εκτός κατοικημένης περιοχής, δημιουργεί συνθήκες ομαλότητας, που σε τελική ανάλυση απαιτεί και η τοπική κοινωνία, που δοκιμάστηκε τα προηγούμενα χρόνια. Το γεγονός δε ότι η συγκεκριμένη περιοχή που έχει επιλεγεί για το νέο ΚΥΤ είναι μακριά από κόσμο, αποτελεί μια πρόσθετη ασφάλεια, ότι δεν θα έχουμε φαινόμενα σαν αυτά που βίωσε η τοπική κοινωνία στη Μόρια.

Σε ότι αφορά το επίμαχο ζήτημα της δυναμικότητας του νέου ΚΥΤ, οφείλονται από όλες τις πλευρές κάποιες κρίσιμες επισημάνσεις προκειμένου να μην υπάρχουν υπεκφυγές, «σκοτεινά» σημεία και σύγχυση. Κάποιοι επειδή αντιλαμβάνονται ότι αίτημα-άποψη «καμιά δομή» στη Λέσβο, που μέχρι πριν λίγο καιρό διατύπωναν, δεδομένης της γεωγραφικής θέσης του νησιού και των πιθανών αφίξεων από τις απέναντι ακτές, είναι και άτοπο και πέρα από κάθε λογική, εσχάτως ...μετακινήθηκαν και υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει μόνο μια μικρή δομή που να καταγράφει τους νεοαφιχθέντες μετανάστες και πέραν τούτου ουδέν. Αυτό υποστηρίζουν, αντιλέγοντας στην απόφαση για τη δημιουργία του νέου ΚΥΤ με δυναμικότητα 5.000 σε αυτό. Γιατί προφανώς, έστω και με καθυστέρηση, αντιλαμβάνονται ότι η μη ύπαρξη καμιάς δομής στο νησί, υπό τις παρούσες συνθήκες δημιουργεί κινδύνους, προτείνουν ωστόσο αυτή να είναι πολύ μικρή και να λειτουργεί ως ...καταγραφικό. Άλλοι πάλι μπήκαν σε ...πλειστηριασμό σε σχέση με τη δυναμικότητα του νέου ΚΥΤ, αν δηλαδή θα είναι 5.000, 3.000, ή και λιγότερου αριθμού φιλοξενουμένων, θεωρώντας ότι έτσι θα ελαχιστοποιήσουν τους όποιους κινδύνους εγκυμονεί για το νησί η λειτουργία μιας τέτοιας δομής. Και όμως η συζήτηση αυτή περί της δυναμικότητας του νέου ΚΥΤ, πολύ φοβόμαστε, είναι χωρίς αντικείμενο και γίνεται για την τιμή των όπλων και για το θεαθήναι, γιατί άλλα είναι τα μείζονα που πρέπει να διευθετηθούν και τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο πίεσης και διαπραγμάτευσης των τοπικών αρχών με την κυβέρνηση. Και αυτά είναι η ουσία του εγχειρήματος, εν όψει της δημιουργίας και κυρίως της λειτουργίας του νέου ΚΥΤ και όχι η ...θεωρητική δυναμικότητά του.

Είναι τα μείζονα ζητήματα που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση ότι θα υλοποιήσει πριν τη λειτουργία του νέου ΚΥΤ και τα οποία οφείλουν οι τοπικές αρχές να φέρουν στο τραπέζι απαιτώντας από τους κυβερνητικούς αρμόδιους να τα υλοποιήσουν, χωρίς καμιά παρέκκλιση. Αυτά πρέπει να είναι ο στόχος των επόμενων ενεργειών, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, που ενδεχομένως λόγω απρόβλεπτων εμποδίων που μπορούν να προκύψουν, όπως αυτά με την πανδημία και την καραντίνα, επιδέχονται και επανεξετάσεις, αλλά όχι ακυρώσεις. Αναφερόμαστε στις κυβερνητικές δεσμεύσεις, που σημειώνουμε ότι μέχρι τώρα δεν έχουν διαφοροποιηθεί και σύμφωνα με τις οποίες, μέχρι να λειτουργήσει το νέο ΚΥΤ, θα έχει γίνει πλήρης αποσυμφόρηση του νησιού από τους παραμένοντες σε αυτό τώρα, δεδομένου ότι μέχρι τότε θα έχουν εξεταστεί όλες οι αιτήσεις ασύλου. Και οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και οι οριστικά απορριφθέντες ασύλου θα πρέπει να μετακινηθούν από το νησί. Τούτων δοθέντων λοιπόν, όταν θα ‘ρθει η ώρα να λειτουργήσει το νέο ΚΥΤ, κατά το ερχόμενο Φθινόπωρο καλώς εχόντων των πραγμάτων όπως προβλέπεται από το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, θα κληθεί να φιλοξενήσει τους αιτούντες ασύλου που θα βρίσκονται αυτήν την χρονική στιγμή στη Λέσβο και οι οποίοι, αν όλα τα παραπάνω έχουν συμβεί, θα είναι ζήτημα αν θα είναι μερικές εκατοντάδες ή και πολύ λιγότεροι. Αυτοί θα στεγαστούν εκεί και με τις διαδικασίες απονομής ασύλου που έχουν επισπευστεί έτσι και αλλιώς, με τις αλλαγές που θέσπισε πριν από μήνες η κυβέρνηση, η παραμονή των μεν δικαιούχων άσυλου θα είναι δυο μηνών περίπου, των δε απορριφθέντων, μέχρι να τελεσιδικήσει σε δεύτερο βαθμό και οριστικά η αίτησή τους, όπως αναμένεται, μπορεί η παραμονή τους να κρατήσει και έξι μήνες. Δεδομένου όμως ότι πλέον μετά τις εγκρίσεις ασύλου, ή τις οριστικές απορρίψεις, δικαίωμα παραμονής στο κέντρο έχουν οι φιλοξενούμενοι σε αυτό μόνο για ένα μήνα, δεν αναμένεται να υπάρχουν επί μακρόν πρόσφυγες ή μετανάστες μετά από το χρόνο αυτό. Και αυτό που δημοσιοποιήθηκε από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε το μνημόνιο συνεργασίας του Υπ. Μετανάστευσης με την Ε.Ε. για τη δημιουργία του νέου ΚΥΤ, είναι ότι δεν θα είναι σε καμιά περίπτωση κέντρο φιλοξενίας, αλλά μόνο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης, που σημαίνει ότι δεν θα παραμένουν πέρα από το αναγκαίο χρόνο στο νησί, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια, δημιουργώντας ασφυκτικές καταστάσεις με τη συσσώρευση χιλιάδων εγκλωβισμένων στη Μόρια. Να γιατί η δυναμικότητα του νέου ΚΥΤ δεν είναι το μείζον σε αυτήν την υπόθεση. Ωστόσο πρέπει να έχει την πρόβλεψη σε περίπτωση που γίνει η ...στραβή με τις ροές, δεδομένου ότι έχουμε να κάνουμε με έναν απρόβλεπτο γείτονα. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν, τι είναι προτιμότερο; Να έχουμε ένα ...καταγραφικό μικρό κέντρο, ή μια δομή που να μπορεί να φιλοξενήσει αυξημένες ροές; Γιατί το εναλλακτικό σενάριο σε αυτή την περίπτωση είναι αυτοί να διαχυθούν στο λιμάνι και στα πάρκα και όπου βρουν. Και δεν νομίζουμε ότι αυτό το θέλει κανένας, αλλά μπορεί να προκύψει όταν γίνει η ...στραβή!

Βέβαια για να μην έχουμε αιφνιδιασμούς από απέναντι και για να λειτουργήσουν όλα αυτά, ομαλά και χωρίς τις εντάσεις του παρελθόντος, βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει ασφαλής φύλαξη των θαλασσίων συνόρων, όπως γίνεται επιτυχημένα τους τελευταίους πολλούς μήνες, ώστε οι μεταναστευτικές ροές να ελαχιστοποιηθούν στο μικρότερο δυνατό αριθμό, γεγονός που θα επιτρέψει τη διαχείριση των όποιων νέων αφίξεων που θα προκύψουν, να γίνει σε σύντομο διάστημα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες στο ασφαλές και καλά ελεγχόμενο ΚΥΤ. Αν δε, στα πλαίσια των συζητήσεων που ήδη διεξάγονται στην Ε.Ε. για το νέο πλαίσιο του μεταναστευτικού και των διαπραγματεύσεων που γίνονται με την Τουρκία, για την επανεξέταση της δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, υπάρξουν και οι προσδοκόμενες βελτιώσεις και σε σχέση με το θέμα του λεγόμενου «γεωγραφικού περιορισμού», τότε θα μιλάμε πλέον για μια άλλη κατάσταση. Από ότι γνωρίζουμε το θέμα αυτό το έχει θέσει η κυβέρνηση και στην Ε.Ε., ζητώντας να μην ισχύει ο γεωγραφικός περιορισμός, σε αντίθεση με την προηγούμενη κυβέρνηση που το αποδέχτηκε, εγκλωβίζοντας χιλιάδες αιτούντες άσυλου στα νησιά. Οι τοπικές αρχές οφείλουν το θέμα αυτό να το αναδείξουν, ως προτεραιότητα, στις συζητήσεις με την κυβέρνηση, αλλά και με τους ευρωπαίους παράγοντες που συνομιλούν, γιατί είναι κομβικής σημασίας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού στα νησιά.

Όπως και αν έχει το επόμενο διάστημα είναι πολύ κρίσιμο και από την αποφασιστικότητα και τις ενέργειες των εμπλεκομένων αρχών και παραγόντων, θα εξαρτηθούν πολλά για τη διαχείριση του μεταναστευτικού του επόμενου διαστήματος και για την εξέλιξη του όλου εγχειρήματος που στοχεύει στην ομαλοποίηση της κατάστασης και στην ελαχιστοποίηση των όποιων επιπτώσεων του, στην κοινωνική και οικονομική ζωή του νησιού μας, που είναι και το ζητούμενο.