«Δεν θα δεχθούμε, όπως την περίοδο 2015-19, να είμαστε η πύλη εισόδου στην Ευρώπη για παράνομες μεταναστευτικές ροές, κατά παράβαση του άρθρου 31 της Συνθήκης της Γενεύης», τόνισε ο Υπουργός Μετανάστευσης  Νότης Μηταράκης, μιλώντας στη Βουλή, στις αρχές Σεπτεμβρίου. Μεταφέροντας τη συζήτηση που διεξάγεται στους κόλπους της ΕΕ και τις αποφάσεις του έκτακτου Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ σχετικά με την κρίση στο Αφγανιστάν, ο κ. Μηταράκης ανέφερε ότι η Ευρώπη δεν θα επαναλάβει τα λάθη του 2015 και σημείωσε ότι «προωθεί δράσεις για την παροχή απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας, για την αποτροπή δημιουργίας προσφυγικών ροών».

Ενώ ισχυρίστηκε ότι «τελικά όσοι λένε όχι στις δομές, λένε ναι στις ροές. Απλώς ελπίζοντας … να πάνε αλλού. Να μην μείνουν στα νησιά». Πρόσθεσε δε ότι η στρατηγική περιορισμού των ροών περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:Τον ταχύ διαχωρισμό προσφύγων από παράνομους οικονομικούς μετανάστες. Την ενίσχυση των απελάσεων, στόχο που - όπως είπε - υπηρετεί το νομοσχέδιο που κατατέθηκε. αλλά και τη δημιουργία κλειστών / ελεγχόμενων δομών - με την πρώτη στη Σάμο να εγκαινιάζεται στις 18 Σεπτεμβρίου.

Ειδικά για τη Σάμο, ο κ. Μηταράκης τόνισε ότι στις 18 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται η νέα κλειστή-ελεγχόμενη δομή και αμέσως λειτουργεί και στις 30 Σεπτεμβρίου παραδίδεται στο Δήμο Ανατολικής Σάμου η υφιστάμενη δομή, η οποία ως γνωστόν λειτουργεί μέσα στο Βαθύ. Και αυτό, όπως είπε, είναι μία απάντηση σε όσους λέγανε ότι θα μείνει και η παλιά και η νέα δομή και λένε τα ίδια τώρα για τη Λέσβο και τη Χίο, αλλά και πάλι θα διαψευσθούν.

Ενδιαφέροντα συγκριτικά στοιχεία

Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία που παρουσίασε από το βήμα της Βουλής  σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές του τελευταίου 12μηνου, μιλώντας για μείωση της τάξης του 86%, ενώ ειδικά για τα νησιά η μείωση αυτή καταγράφεται στο 96%. Ενώ με συγκεκριμένα στοιχεία, παρουσίασε ότι οι μεταναστευτικές ροές τους καλοκαιρινούς μήνες τα πέντε τελευταία χρόνια δείχνουν τις αυξομειώσεις που σημειώθηκαν το διάστημα αυτό, αλλά και ποια είναι η σημερινή εικόνα στα νησιά σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2019, που ανέλαβε μετά τις εκλογές η σημερινή κυβέρνηση. Συγκεκριμένα οι ροές τους καλοκαιρινούς μήνες, όπως παρουσιάστηκαν από τον υπουργό, έχουν ως εξής: 2017 (7.049), 2018 (8.149) , 2019 (15.254), 2020 (1.029)  και 2021 (770). Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται η έκρηξη ροών που είχαμε το καλοκαίρι του 2019, μόλις ανέλαβε η νέα κυβέρνηση υπό τον Κ. Μητσοτάκη που αιφνιδιάστηκε και εμφανίστηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης και μέχρι να προχωρήσει στην επανασύσταση του Υπ. Μετανάστευσης. Είναι χαρακτηριστικά και τα συγκριτικά στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Μηταράκης, σε σχέση με την εικόνα των νησιών, που παρέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη στις 7 Ιουλίου του 2019, από τον ΣΥΡΙΖΑ και αυτή που υπάρχει σήμερα, στα πέντε νησιά υποδοχής και στις δομές αλλά και στα διαμερίσματα του προγράμματος ΕΣΤΙΑ.

Στη Λέσβο στις 7/7 2019 παρέμεναν στη Μόρια , στον Καρά Τεπέ και στις υπόλοιπες δομές και στα σπίτια  7.927 αιτούντες άσυλου, απ τους οποίους οι 5.500 περίπου στη Μόρια, όπως ισχυριζόταν όλο αυτό το διάστημα και ο ΣΥΡΙΖΑ, αποσιωπώντας ωστόσο ότι στο νησί υπήρχαν και άλλοι διαμένοντες πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ σήμερα στην μόνη δομή του Καρά Τεπέ και φυσικά και στα διαμερίσματα παραμένουν συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός στη Βουλή, 3.752 άτομα. Αριθμός ακόμη αρκετά μεγάλος, παρά την εμφανή μείωση των διαμενόντων και τη συνεχή αποσυμφόρηση, συγκρινόμενος ακόμη και σε σχέση με τι έχει γίνει με την αποσυμφόρηση στα άλλα νησιά. Στη Χίο τον 7/19 βρίσκονταν 2.198 άτομα ενώ σήμερα  μόλις 427, στη Σάμο, που και εκεί υπήρχαν μεγάλες ροές και συνωστισμός εγκλωβισμένων , τον 7/19 ήταν 3.456 άτομα ενώ σήμερα μόνο 628, στη Κω τον 7/19 ήταν 2.085 ενώ σήμερα 257 άτομα , ενώ τέλος στη Λέρο τον 7/19 ήταν 1.315 άτομα και σήμερα μόλις 162. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι ενώ σε όλα τα υπόλοιπα νησιά που διαθέτουν δομές υποδοχής παραμένουν μερικές εκατοντάδες ακόμη αιτούντες άσυλου , στη Λέσβο μετράμε ακόμη σε χιλιάδες και αυτό είναι ένα πρόβλημα που οφείλει η ηγεσία του υπ. Μετανάστευσης να το αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και άμεσα, δεδομένου ότι αυτή η εξέλιξη θα αμβλύνει ακόμη περισσότερο τις όποιες αντιδράσεις για την επόμενη μέρα διαχείρισης του μεταναστευτικού με την επιχειρούμενη κατασκευή της νέας δομής στην Βάστρια, που απ ότι φαίνεται πρόκειται να ξεκινήσει αφού έχει επιλεγεί και η ανάδοχος εταιρία μετά την διαγωνιστική διαδικασία που προηγήθηκε.

Ανάδοχος η ΤΕΡΝΑ για τη νέα δομή

Η ΤΕΡΝΑ α.ε. είναι αυτή που έχει επιλεγεί, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, δίνοντας την μεγαλύτερη έκπτωση και επικρατώντας των άλλων δυο διεκδικητών εταιριών του έργου , της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και ΙΝΤRAKAT . Υπάρχει βέβαια η διαδικασίας προσφυγής η οποία όμως θα πρέπει να ασκηθεί εντός 10 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης , ενώ μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου λήγει και η προθεσμία κατάθεσης των δικαιολογητών για την ανάδοχο εταιρία. Το έργο, σύμφωνα με τον διαγωνισμό θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός οκταμήνου από την υπογραφή της σύμβασης, δηλαδή καλώς εχόντων των πραγμάτων προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022, δηλαδή το ερχόμενο καλοκαίρι. Μένει να δούμε ωστόσο πως θα προχωρήσουν όλα αυτά, δεδομένου κάποιων ενστάσεων και αντιδράσεων που υπάρχουν, κυρίως από φορείς και μέρος της τοπικής κοινωνίας της περιοχής που πρόκειται να γίνει η νέα δομή, αλλά και του γενικότερου πολιτικού τοπίου που προκαλεί το αναμενόμενο νέο κύμα προσφυγικών ροών, από τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν.

Παρεμβάσεις και στον Καρά Τεπέ

Πάντως προς το παρόν οι εργασίες και οι παρεμβάσεις στην προσωρινή δομή του Καρά Τεπέ συνεχίζονται, δεδομένου ότι όσοι δεν θα αναχωρήσουν από το νησί το επόμενο διάστημα, στα πλαίσια της διαδικασίας απονομής ασύλου κασι της αποσυμφόρησης, και θα εξακολουθούν να παραμένουν στην προσωρινή δομή, εκ των πραγμάτων θα ξεχειμωνιάσουν για δεύτερο χειμώνα. Τούτη τη φορά ωστόσο σε πολύ καλύτερες συνθήκες και λόγω των έργων που έχουν γίνει σε υποδομές , αλλά και των κοντέινερ αντί των σκηνών, που έχουν τοποθετηθεί μετακινούμενα και από τον καταυλισμό του Καρά Τεπέ που έκλεισε. Να σημειωθεί τέλος ότι δεδομένου, σύμφωνα με τη δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας του υπ. Μετανάστευσης, που επανέλαβε και πρόσφατα, ότι μετά τον Νοέμβριο  δεν θα ανανεωθεί το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ για τη Λέσβο, που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν φιλοξενούμενοι μετανάστες σε διαμερίσματα της πόλης. Ολοι δηλαδή οι διαμένοντες μετανάστες που θα εξακολουθούν για διάφορους λόγους να παραμένουν στο νησί θα βρίσκονται στη μοναδική δομή του Καρά Τεπέ και αυτό είναι μια θετική εξέλιξη στα πλαίσια του περιορισμού της διασποράς των διαμενόντων μεταναστών στο νησί. Αλλωστε στα πλαίσια της προοπτικής της μη ανανέωσης του προγράμματος ΕΣΤΙΑ, ήδη τους τελευταίους μήνες παρατηρείται σαφής μείωση των διαμενόντων στα διαμερίσματα, με στόχο προς τα τέλη Νοεμβρίου να μηδενιστεί.

Είναι γεγονός ότι η σημερινή εικόνα είναι απολύτως διαχειρίσιμη και ασφαλώς μπορεί να γίνει ακόμη καλύτερη , αρκεί να παραμείνουν τα σύνορα καλά φυλασσόμενα και όχι ξέφραγο αμπέλι , αποτρέποντας τις όποιες παράνομες αφίξεις να αλλάξουν τα σημερινά δεδομένα, που με πολύ κόπο μπήκαν σε μια ομαλή και ελεγχόμενη διαχείριση, θωρακίζοντας επιπροσθέτως και το νησί που δεν πρέπει να ξαναζήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις και εντάσεις του παρελθόντος. Το επόμενο διάστημα κρίνεται κομβικό για την εξέλιξη της διαχείρισης του μεταναστευτικού, όπου θα φανούν στην πράξη οι διαθέσεις όλων των εμπλεκομένων παραγόντων και δυνάμεων.