Η ενεργοποίηση του προγράμματος για την ενίσχυση (και) των νησιών Βορείου Αιγαίου που δέχονται προσφυγικές ροές με χρηματοδότηση τρία εκατ. ευρώ από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους για την διαχείριση αποβλήτων που ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, θεωρείται μία έμμεση οικονομική ένεση προς τους επιβαρυμένους, από τις προσφυγικές ροές νησιωτικούς δήμους. Με το δήμο Λέσβου μάλιστα να παίρνει τη μερίδα του λέοντος, με ποσοστό 60% από το όλο πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ) 2014-2020, ως αντιστάθμισμα για τις αυξημένες δαπάνες που είχε ειδικά την περίοδο 2015-2016. Το πρόγραμμα λοιπόν δύναται να δώσει μέχρι και 1,8 εκ. ευρώ στον δήμο Λέσβου, όμως έχει ενδιαφέρον να δούμε το πώς και μέσω ποιων δράσεων θα καταφέρει η δημοτική αρχή να «ξεκλειδώσει» τους προσφερόμενους πόρους. Με τον αντιδήμαρχο Ανάπτυξης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Κώστα Κατσαρό να εξηγεί στο «Ε» ότι η προσφερόμενη ευκαιρία, μπορεί ουσιαστικά να ανοίξει την πόρτα στον δήμο Λέσβου για ένα τιτάνιο έργο που θα ξεπεράσει τα 5 εκ. ευρώ και θα βάλει σε εφαρμογή το φιλόδοξο σχέδιο αξιοποίησης του… θησαυρού από τα σκουπίδια της ανθρωπιστικής κρίσης, που ακόμα εξελίσσεται στις ακτές του νησιού. Αποκαλύπτοντας πως η εν λόγω δράση, (από)δόθηκε στους δήμους από την κυβέρνηση, γλιτώνοντας από αδηφάγες εταιρίες και οργανώσεις που πίεσαν την Ε.Ε. να πάρουν προς όφελός τους την διαχείριση ετούτων των αποβλήτων.

Σύμφωνα με το Υπουργείο, η σχετική πρόσκληση απευθύνεται στους δήμους Αγαθονησίου, Κω, Λέρου, Λέσβου, Μεγίστης (Καστελόριζου), Σάμου και Χίου για την υποβολή προτάσεων έργων που αφορούν στη διαχείριση των αποβλήτων που παράγονται λόγω των προσφυγικών ροών στα Δωδεκάνησα και σε νησιά του Βορείου Αιγαίου, προκειμένου να ενταχθούν και να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ) 2014-2020.

Η πρόσκληση

Με την πρόσκληση χρηματοδοτούνται για την κατασκευή εγκαταστάσεων αποθήκευσης ή/και Πράσινων Σημείων, με σκοπό την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση ή διαχωρισμό προς τελική διάθεση, ειδικών μη επικίνδυνων αποβλήτων προερχόμενων από προσφυγικές ροές (π.χ. σωσίβια, σαμπρέλες, λέμβοι, μηχανές, κόντρα πλακέ θαλάσσης, ρουχισμός, μηχανές κ.α.) και των επαναχρησιμοποιήσιμων και ανακυκλώσιμων αποβλήτων των κέντρων φιλοξενίας (π.χ. ρουχισμός, κουβέρτες, αστικά), αλλά και η προμήθεια και εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού για τη λειτουργία των ανωτέρω εγκαταστάσεων (π.χ. μέσα συλλογής, τεμαχιστές ογκωδών κλπ). Ακόμη χρηματοδοτείται και η δυνατότητα προμήθειας εξοπλισμού συλλογής και μεταφοράς των ειδικών αποβλήτων προερχόμενων από προσφυγικές ροές και όπως σημειώνει ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Κώστας Κατσαρός, αυτή η δυνατότητα δόθηκε… καθ΄ υπόδειξη των νησιωτικών δήμων. Απ΄ όταν είχε αρχίσει να διαφαίνεται ότι οι προσφυγικές ροές δεν θα ήταν κάτι το παροδικό, αλλά μία νέα πραγματικότητα. Η οποία εκτός από ανθρώπινο πόνο και δυστυχία, άφηνε πίσω της ανεξίτηλα τα ίχνη της τραγωδίας, που ζύγιζαν μεταξύ άλλων και τόνους πλαστικού από τα σωσίβια και τις λέμβους που οδηγούσαν στην «γη της Επαγγελίας» και θα έπρεπε κάποτε να διευθετηθούν.

Η Greenpeace πίεζε να τα πάρει από την Ε.Ε.

Περί ακριβώς αυτού λοιπόν πρόκειται, σύμφωνα με τον κ. Κατσαρό, ο οποίος χωρίς περιστροφές υποστηρίζει πως αυτή τη δράση επιχείρησε να την πάρει απευθείας από την Ε.Ε. η «Greenpeace», προχωρώντας εκείνη στην ανακύκλωση των αποβλήτων της προσφυγικής κρίσης. «Ο δήμος Λέσβου δια του δημάρχου Σπύρου Γαληνού, είχε εξαρχής θέσει το ζήτημα με τα απόβλητα του προσφυγικού, παρουσιάζοντας μάλιστα πρώτος τον Γενάρη του 2016 ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης και μεταποίησης αυτών. Βασικό χαρακτηριστικό εκείνου του σχεδίου ήταν η δημιουργία τοπικών μεταποιητικών μονάδων, οι οποίες θα λειτουργούσαν υπό την εποπτεία του δήμου, προς όφελος της τοπικής οικονομίας σε ό,τι αφορά και τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργούνταν και με ταυτόχρονα ανταποδοτικά έσοδα για τις κοινωνικές δημοτικές δράσεις. Σήμερα, μετά από τρία χρόνια ουσιαστικά από την εποχή που αρχίσαμε να βιώνουμε το μείζον ανθρωπιστικό ζήτημα, τα απόβλητα έχουν σε ένα βαθμό διευθετηθεί, μετά από μεγάλες προσπάθειες και προσωπικές του αντιδημάρχου Καθαριότητας Γιώργου Κατζανού. Και βρίσκονται αποθηκευμένα κυρίως στον ΧΥΤΑ και σε άλλα δύο σημεία διαλογής στο νησί», λέει στο «Ε» ο κ. Κατσαρός. Παρουσιάζοντάς μας τα υπό αξιοποίηση σήμερα ετούτα απόβλητα και σε αριθμούς: 20.000 κυβικά μέτρα περίπου πλαστικού από σωσίβια (κυρίως), 40 βυθισμένα πλοιάρια που ανελκύστηκαν με επίπονες προσπάθειες και περίπου 2.500 εξωλέμβιες μηχανές, για τα οποία πολλοί στο πρόσφατο παρελθόν ενδιαφέρθηκαν να (υφ)αρπάξουν προς αξιοποίηση.

Οι εξωλέμβιες μηχανές όπως έχουν συγκεντρωθεί σήμερα και δίπλα μία αποτύπωση των αποβλήτων του προσφυγικού στις ακτές της Λέσβου, πριν αυτές συγκεντρωθούν σε τρία σημεία διαλογής στο νησί

Το πραγματικό δώρο της κυβέρνησης στους δήμους

Μ΄ αυτά και με εκείνα λοιπόν, το πρόγραμμα που ανακοίνωσε πριν λίγες ημέρες η κυβέρνηση, ουσιαστικά «κλειδώνει» την αξιοποίηση των αποβλήτων αυτών αποκλειστικά και μόνο από τους δήμους που επιβαρύνθηκαν με την διαλογή και αποθήκευσή τους όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και επί της ουσίας, σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Κώστα Κατσαρό, χρηματοδοτεί τη μελέτη για να γίνει πράξη αυτό που λέμε «αξιοποίηση των αποβλήτων» και μπορεί να ξεπεράσει σαν έργο τα 5 εκ. ευρώ και να χρηματοδοτηθεί από άλλο πρόγραμμα. «Το πρόγραμμα αυτό που ανοίγει, είναι μία μεγάλη ευκαιρία για τον δήμο Λέσβου και πρέπει να τρέξουμε για να μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε και να θέσουμε τις βάσεις για κάτι μεγάλο που προέκυψε σαν πλεονέκτημα μέσα από το μειονέκτημα που προκαλούν οι αρνητικές συνέπειες του προσφυγικού στο νησί. Η δυνατότητα αυτή είναι το πραγματικό δώρο της κυβέρνησης και όχι τα 3 εκ. ευρώ που κάποιος επιφανειακά μπορεί να δει», είπε χαρακτηριστικά. Και ξεκαθαρίζοντας πως απαιτείται στο εξής «σκανάρισμα» του τρόπου απορρόφησης των πόρων, ανέδειξε και ένα πρακτικό ζήτημα που πρέπει να ξεπεραστεί και θα… κοστίσει. Και δεν είναι άλλο από τον διαχωρισμό των επικινδύνων υλικών από την ανακύκλωση (κυρίως των προερχόμενων από τα σωσίβια), κάτι που γίνεται σε τρεις μόνο ειδικές Μονάδες σε όλη τη χώρα…