Ένας έμπειρος διπλωμάτης, ο συμπατριώτης μας Φωτής Ξύδας, ξεχωρίζει στο ψηφοδέλτιο της Δημοκρατικής Συμμαχίας στο Νομό. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, μιλάει για τη δική του συμμετοχή στην προσπάθεια της Δημοκρατικής Συμμαχίας να μπει στη Βουλή, για την προσωπικότητα της Ντόρας Μπακογιάννη και φυσικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εκφράζει δε τη βεβαιότητά του πως η ΔΗΣΥ θα έχει ρυθμιστικό ρόλο στη νέα Βουλή.

Κύριε Ξύδα, μόλις πριν λίγες μέρες η πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας, Ντόρα Μπακογιάννη, δήλωσε ότι το κόμμα σας είναι ένας τρίτος μεταρρυθμιστικός πόλος. Τι σημαίνει αυτό;

«Το θέμα των μεταρρυθμίσεων δεν είναι ελληνικό, στη χώρα μας ενδεχομένως είναι περισσότερο αναγκαίες από ό,τι σε άλλες χώρες. Σε όλη την Ευρώπη και την Τουρκία μιλούμε για μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίο να γίνουν στην οικονομία, στη δημόσια διοίκηση, στο σύνταγμα της χώρας μας, ακόμη και στις αντιλήψεις όλων μας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές γίνονται ακόμη πιο αναγκαίες για την Ελλάδα λόγω της κρίσης. Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά η κ. Μπακογιάννη και πιστεύει ότι είναι ένας στόχος που πρέπει να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατό.

Η νέα Βουλή, όπως όλα δείχνουν, θα είναι πολυκομματική, η Δημοκρατική Συμμαχία θα είναι στη Βουλή και στόχος της είναι να παίξει ένα σοβαρό μεταρρυθμιστικό ρόλο, ιδιαίτερα σε αυτό τον τομέα.»

Άγνωστες δυνατότητες

Μεταρρύθμιση στη Λέσβο τι μπορεί να σημαίνει στις μέρες μας;

«Η Λέσβος είχε και έχει πολλές δυνατότητες, αλλά φαίνεται ότι αυτές δε γίνονται κατανοητές ούτε από το κράτος, ούτε από εμάς τους κατοίκους της. Μένουμε πάντα σταθεροί σε πράγματα που τα έχουμε εκ παραδόσεως, χωρίς να βλέπουμε το μέλλον. Όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο, μια καθηγήτρια μου έλεγε πάντα ότι η Λέσβος έχει πολλές δυνατότητες στην κτηνοτροφία. Αυτό μου φαινόταν πολύ περίεργο, επειδή η οικονομία του νησιού στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στο λάδι. Σήμερα βλέπουμε ότι σε ένα μεγάλο κομμάτι της Λέσβου έχουμε ανεπτυγμένη κτηνοτροφία, η οποία έχει πολύ σημαντική συμβολή στο παραγόμενο προϊόν του νησιού.

Το αρνητικό είναι ότι στο νησί μας υπάρχουν αντιδράσεις σε οποιαδήποτε παραγωγική επένδυση πάει να γίνει. Όταν έχουμε ένα εργοστάσιο που ρυπαίνει, αντί να ζητάμε να κλείσει, θα έπρεπε να δούμε πώς μπορεί να λειτουργεί χωρίς να ρυπαίνει.»

Μεταρρύθμιση στον τουρισμό τι σημαίνει;

«Στον τουρισμό μπορούμε και πρέπει να οργανωθούμε καλύτερα. Κατά την άποψή μου δε γνωρίζουμε τι είναι αυτό που πουλάμε. Αυτό που προσφέρει η Λέσβος ως τουριστικό προϊόν, είναι πολύτιμο, αλλά για να το αξιοποιήσουμε σωστά, πρέπει να λειτουργήσουμε οργανωμένα. Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα νησιά του Αιγαίου.

Δεν μπορεί να μετράμε τον τουρισμό μόνο ως αφίξεις και διανυκτερεύσεις. Πρέπει να μετράμε τι αφήνουν οι τουρίστες που έρχονται στον τόπο μας. Είναι καιρός να καταλάβουμε ότι αυτά που προσφέρουμε ως νησί, αξίζουν πολύ περισσότερο από αυτά που εισπράττουμε.

Κοινός νους...

»Συνολικά διαπιστώνουμε ότι εκείνο που λείπει, είναι ο κοινός νους για να προωθηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς. Αν λοιπόν υπάρχουν άνθρωποι αποδεδειγμένα ικανοί στη δουλειά που έκαναν κι όχι επαγγελματίες πολιτικοί, πρέπει να αξιοποιηθούν. Εμείς πιστεύουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει μπουν στην πρώτη γραμμή για να φέρουμε τα νησιά του Νομού μας σε καλύτερο επίπεδο, αξιοποιώντας την πείρα τέτοιων ανθρώπων που προανέφερα. Λειτουργώντας μακριά από μικροπολιτικές αντιλήψεις. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να διαχωριζόμαστε σε δεξιούς, αριστερούς και κεντρώους. Πρέπει όλοι οι Μυτιληνιοί να δουλέψουμε μαζί, διότι οι κίνδυνοι που περνάμε, δεν είναι μόνο οικονομικοί· είναι κοινωνικοί, αλλά και εθνικοί. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Εγώ από τη θητεία μου στο Υπουργείο Εξωτερικών ξέρω πολύ καλά πως όσο καλές σχέσεις και να έχουμε με τους γείτονες, μια παρουσία αμυντικών δυνάμεων στο νησί είναι απαραίτητη.

Την τελευταία τριετία έχουμε σταθερά πτωτική πορεία στις αφίξεις τουριστών από τη δυτική Ευρώπη. Ταυτοχρόνως, τα δύο προηγούμενα χρόνια είχαμε αύξηση των αφίξεων από την Τουρκία. Έτσι αντισταθμίζονται οι απώλειες εσόδων από τον τουρισμό που προέρχεται από τη δυτική Ευρώπη. Αυτή η εξέλιξη έχει αρνητικά, δημιουργεί κινδύνους;

«Αυτού του είδους οι δραστηριότητες δε δημιουργούν κανέναν, μα κανέναν κίνδυνο. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα έπρεπε να υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την Τουρκία από τα καραβάνια των Ελλήνων τουριστών που πηγαίνουν κάθε χρόνο στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για πολλές χιλιάδες τουρίστες.

Από την άλλη, δε θα πρέπει να υπερτονίζουμε ορισμένα γεγονότα. Πράγματι υπάρχει μια ροή τουριστών προς τα νησιά μας Τούρκων τουριστών από τότε που καταργήθηκε η βίζα για τα πράσινα διαβατήρια. Πρόκειται για ένα ζήτημα στην αντιμετώπιση του οποίου συνέβαλα και εγώ. Οι κάτοχοί τους ανέρχονται σε 850.000 άτομα. Οι Τούρκοι έχουν τη διάθεση να έλθουν στη Λέσβο και στα άλλα νησιά.

Έχουμε κάνει πολλές προσπάθειες για να επιτραπεί η είσοδος στη χώρα μας χωρίς βίζα και όλων των Τούρκων τουριστών για ολιγοήμερες διακοπές. Δυστυχώς όμως αυτό δεν το αποδέχονται οι εταίροι μας στην Ευρώπη, διότι έχουν εκνευριστεί από την τακτική της Τουρκίας να μη λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης.»

Υπάρχει πραγματική δυνατότητα να σταματήσει η ροή μεταναστών από τις τρίτες χώρες προς την Ευρώπη;

«Αν οι λαθρομετανάστες γνώριζαν ότι δεν είναι εύκολο να διασχίσουν την Τουρκία και να έρθουν στη χώρα μας, θα το σκέφτονταν δέκα φορές πριν ξεκινήσουν. Δυστυχώς η Τουρκία δεν κάνει τα απαραίτητα βήματα. Δεν παίρνει τα απαραίτητα μέτρα. Αυτό το λέω εδώ σε σας, αλλά το έλεγα και στην Τουρκία ως πρέσβης της χώρας μας στην Άγκυρα. Αν η Τουρκία, μια χώρα με τόσο μεγάλο στρατό, δεν μπορεί να ελέγξει τα σύνορά της, τότε ποια χώρα μπορεί; Ξέρουμε ποιοι είναι οι θύλακες των λαθρομεταναστών, τόσο στα παράλια που είναι απέναντι από τα νησιά μας, όσο και στη Θράκη, και αν θέλει η Τουρκία, μπορεί να τους αντιμετωπίσει.

Από εκεί και πέρα, λαμβάνοντας υπόψη τις υποχρεώσεις που έχουμε με βάση το Διεθνές Δίκαιο, η χώρα μας πρέπει να πάρει μέτρα. Να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες υποδομές και να έχουμε σταθερή πολιτική στο ζήτημα αυτό. Δεν μπορεί, με το που έρχονται στο νησί, το μόνο που κάνουμε να είναι να τους δίνουμε ένα εισιτήριο για να πάνε στην Αθήνα.

Έχω διατελέσει πρέσβης της χώρας μας στην Αυστραλία, η οποία έχει μια πολύ αυστηρή αντιμεταναστευτική πολιτική. Κάθε χρόνο κάνει αγορές νέων σκαφών, ώστε το Πολεμικό Ναυτικό και η Ακτοφυλακή της να αντιμετωπίσουν τη λαθρομετανάστευση. Το αποτέλεσμα είναι κάθε χρόνο να έχει μόλις 400 λαθρομετανάστες.»

 Στη Βουλή

Ποιος είναι ο εκλογικός στόχος του κόμματός σας;

«Εμείς θέλουμε να παίξουμε ένα ρυθμιστικό ρόλο, διότι τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν την κρίση κι από την άλλη, τα μικρότερα κόμματα την αντιμετωπίζουν με μη ρεαλιστικό τρόπο.

Θέλουμε, συνεπώς, να συμμετάσχουμε στη νέα Βουλή και να παίξουμε το ρυθμιστικό ρόλο που είπα και πριν. Όσον αφορά τη Λέσβο, με την αφυπηρέτησή μου από το Υπουργείο Εξωτερικών δέχθηκα μια πρόταση να βοηθήσω τη Δημοκρατική Συμμαχία. Πρόκειται για μια τιμητική πρόταση που μου έγινε από την κ. Μπακογιάννη, την οποία είχα την ευκαιρία να την γνωρίσω κατά τη θητεία της ως υπουργού Εξωτερικών. Ήταν πάντα εργατική και αποτελεσματική και κατάφερε να ελέγξει τη λειτουργία του Υπουργείου.

Θεωρώ ότι η δημοφιλία της κ. Μπακογιάννη, αλλά και δουλειά που θα κάνουμε εδώ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, θα μας δώσει ένα ποσοστό και στη Λέσβο, που θα μας οδηγήσει στη Βουλή.»

Σε μια συζήτηση με έναν Έλληνα διπλωμάτη, η σκέψη αμέσως πηγαίνει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τούτο ισχύει ακόμη περισσότερο για ανθρώπους όπως εσείς, που μεγάλο μέρος της θητείας σας στο Διπλωματικό Σώμα το περάσατε στην Τουρκία, ως πρέσβης στην Άγκυρα, ως πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και σε άλλες θέσεις. Σε ποια φάση βρίσκονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις;

«Τα προβλήματα που υπάρχουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι γνωστά. Η χώρα μας υπερασπίζεται τα καλώς νοούμενα συμφέροντά της στηριζόμενη στο Διεθνές Δίκαιο. Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, αμφισβητεί αυτές τις αρχές. Δηλαδή έχουμε να κάνουμε με μια νομική διαφορά. Τα προβλήματα έχουμε καταφέρει να τα διατηρούμε σε ένα επίπεδο πολιτικά διαχειρίσιμο. Αυτό δε σημαίνει ότι έχουν μπει στο ράφι ή ότι έχουν παγώσει. Ωστόσο είναι σημαντικό ότι δεν επηρεάζουν τη ζωή των κατοίκων των νησιών μας. Κατά διαστήματα γίνονται ορισμένες κινήσεις από την τουρκική πλευρά με φρεγάτες που βγαίνουν στο Αιγαίο. Η χώρα μας όμως τα αντιμετωπίζει με την ωριμότητα που απαιτείται, αποφεύγοντας τις οξύτητες.»

Πλάνη περί ΑΟΖ

Θα πρέπει η χώρα μας να κηρύξει το Αιγαίο ως ζώνη αποκλειστικής οικονομικής χρήσης (ΑΟΖ), ώστε να προχωρήσει σε έρευνες για πετρελαϊκά κοιτάσματα;

«Κοιτάξτε, στο ζήτημα αυτό έχει δημιουργηθεί μια μεγάλη πλάνη. Η ΑΟΖ ορίζει μια περιοχή στην οποία ένα κράτος δηλώνει ότι ασκεί αποκλειστική οικονομική δραστηριότητα. Μόνο που αυτό ισχύει για τα θαλάσσια ύδατα και ό,τι βρίσκεται στην επιφάνεια του βυθού. Δεν έχει καμμία σχέση με το υπέδαφος και τα πετρέλαια. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό για να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις.»

Ο κ. Ερντογάν και το κόμμα του κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας μία δεκαετία περίπου. Κατά την άποψή σας, αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τη χώρα μας;

«Παρά τις ισλαμικές αναφορές που έχει το κόμμα του κ. Ερντογάν, είναι ομολογουμένως ο καλύτερος συνομιλητής που είχαμε μέχρι σήμερα στα θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Έχει κάνει σημαντικά βήματα μέχρι τώρα κι αυτό είναι σε θετική κατεύθυνση.

Βέβαια, η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας έχει δημιουργήσει ορισμένα ζητήματα στην ευρύτερη περιοχή. Σας θυμίζω τα όσα έγιναν όταν η Κύπρος αποφάσισε να προχωρήσει σε αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της. Όμως η Τουρκία διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να βρει κανένα στήριγμα και γι' αυτό δεν υλοποίησε καμμία από τις απειλές της.»

Μάχιμη πολιτικός

Πριν ένα μήνα ολοκληρώσατε τη θητεία σας στο Διπλωματικό Σώμα ως πρέσβη, σε μία εξαιρετικά σημαντική θέση, στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα. Κι όμως, δεχθήκατε να είστε υποψήφιος με ένα μικρό κόμμα όπως είναι η Δημοκρατική Συμμαχία. Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση; Αξίζει τον κόπο να εκτίθεται κανείς με ένα μικρό κόμμα;

«Κοιτάξτε, αυτό εξαρτάται από την πολιτική του κόμματος. Αν δηλαδή βασίζεται σε σωστές αρχές, σε καλές αναλύσεις και εκτιμήσεις. Η κ. Μπακογιάννη από την ίδρυση της Δημοκρατικής Συμμαχίας έχει πει ορισμένα πράγματα τα οποία έχουν αποδειχθεί ορθά.

Βέβαια, θεωρείται η Δημοκρατική Συμμαχία ένα μνημονιακό κόμμα. Αυτό είναι λάθος. Η Δημοκρατική Συμμαχία ψήφισε επί της αρχής το μνημόνιο, για να μη χρεωκοπήσει η χώρα. Από εκεί και πέρα, έχει καταψηφίσει όλα τα οριζόντια μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα.

Διότι το ζήτημα δεν είναι αν θα είμαστε με το μνημόνιο ή κατά του μνημονίου. Το ζήτημα είναι ο τρόπος που εμείς πηγαίνουμε στους ξένους και αναλύουμε με ειλικρίνεια την κατάσταση. Η κ. Μπακογιάννη έχει μια καταπληκτική επαφή με τους ξένους ηγέτες. Αν ήθελε να πάει σε κάποιο ευρωπαϊκό όργανο, θα μπορούσε να το κάνει με πολύ μεγάλη ευκολία. Προτίμησε όμως να μείνει στην ελληνική πολιτική σκηνή ως μάχιμη πολιτικός, για να προσφέρει σε εξαιρετικά κρίσιμους τομείς για τη χώρα μας. Μας λείπουν τέτοιοι ικανοί πολιτικοί.»

Εντάξει, να δεχτούμε ότι η εφαρμογή του μνημονίου είναι άλλο πράγμα από την αποδοχή του επί της αρχής. Αλλά όποιος αποδέχεται το μνημόνιο, σημαίνει ότι δέχεται και ορισμένες βασικές αρχές. Για παράδειγμα, λέει η τρόικα πως η χώρα μας έχει χάσει την ανταγωνιστικότητά της. Κι αυτό για να αντιμετωπισθεί, πρέπει να γίνει μείωση των μισθών. Αυτή η πολιτική είναι ποτέ δυνατόν να γίνει αποδεκτή από τους εργαζομένους; Άλλωστε οι μισθοί στη χώρα μας ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα υψηλοί, συγκρινόμενοι με τους μισθούς των πολιτικών των άλλων ευρωπαϊκών κρατών.

«Ήδη ανέφερα ότι ποτέ δεν ήμασταν υπέρ των οριζόντιων περικοπών. Όμως, επειδή αναφερθήκατε σε αρχές. Η πρώτη αρχή είναι ότι η ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας δεν πρέπει να ανακοπεί. Σκεφθείτε μια Ελλάδα εκτός Ευρώπης και εκτός της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.

Κατά την αποχώρησή μου από την Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα, αποχαιρέτησα τον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, τον κ. Γκιούλ, κατά τα πώς συνηθίζεται. Στη συζήτηση που είχαμε για την κρίση στη χώρα μας, μου είπε: "Αυτά τα περάσαμε και εμείς. Υποφέραμε και δεν είχαμε την ασπίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ήμασταν επί ξηρού ακμής." Βλέπετε ότι ακόμη και τρίτοι, ανταγωνιστές μας αν θέλετε, παραδέχονται ότι είναι πολύ σημαντικό πλεονέκτημα η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Σε καμμία περίπτωση δε μας συμφέρει να φύγουμε από αυτή την ομάδα κρατών. Μας συμφέρει να είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά επί ίσοις όροις. Κι οι Ευρωπαίοι από την πλευρά τους, πρέπει να κατανοήσουν την προσφορά της χώρας μας.

Από εκεί και πέρα, πρέπει να σημειώσουμε ότι η Δημοκρατική Συμμαχία δεν ήταν αυτή που διαπραγματεύτηκε τα μέτρα, δεν ήταν αυτή που έκανε μια φαύλη πολιτική.

Εμείς δε μιλάμε για επαναδιαπραγμάτευση των όρων εφαρμογής του μνημονίου. Όμως μπορούμε να δώσουμε στους συνομιλητές μας να καταλάβουν ποιες είναι οι δυνατότητες της οικονομίας μας. Φαίνεται, όσοι συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, δεν μπορούσαν να κάνουν αποτελεσματική δουλειά στο συγκεκριμένο τομέα.»

Μια τελευταία ερώτηση. Ως Μυτιληνιός γνωρίζετε πολύ καλά τι σημαίνει ακτοπλοΐα για τα νησιά του Αιγαίου. Χωρίς πλοία, δεν υπάρχει ζωή στα νησιά. Η αρχές του φιλελευθερισμού, τις οποίες πρεσβεύει η Δημοκρατική Συμμαχία, λένε ότι το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στις οικονομικές δραστηριότητες. Αυτές οι αρχές μπορούν να έχουν εφαρμογή στην ακτοπλοΐα του Αιγαίου;

«Μιλήσατε για κρατικές παρεμβάσεις. Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας πως δεν μπορεί να υπάρχουν κρατικές παρεμβάσεις. Όμως το κράτος οφείλει να θέτει κανόνες. Κι αυτοί οι κανόνες πρέπει να τηρούνται. Αυτό λένε οι αρχές του υγιούς ανταγωνισμού. Σε αυτή την περίπτωση, πράγματι μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα. Οι επιχειρήσεις θα δρομολογούν πλοία στις γραμμές προσδοκώντας να έχουν ένα εύλογο κέρδος. Σήμερα στην ακτοπλοΐα η κατάσταση είναι φρικτή επειδή δεν υπάρχουν κανόνες, τόσο στις ελεύθερες γραμμές, όσο και στις λεγόμενες άγονες.

Τώρα, σε ό,τι αφορά τα μικρά νησιωτικά συμπλέγματα που δε θα μπορούν να ικανοποιηθούν από υπάρχουσες δρομολογήσεις πλοίων, θα αντιμετωπισθούν με διαφορετικό τρόπο. Πάντα υπήρχαν και υπάρχουν τρόποι για να αντιμετωπισθούν αυτά τα ζητήματα. Δεν είναι ανάγκη όλα τα μικρά νησιά να έχουν απευθείας σύνδεση με τον Πειραιά. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί η σύνδεση με το γειτονικό μεγάλο νησί για να καλύψει τις ανάγκες τους.»