Το Περιφερειακό Συμβούλιο Βορείου Αιγαίου το βράδυ της Δευτέρας, ενέκρινε τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης με το Πανεπιστήμιο Κρήτης για τη συνέχιση της παλαιολιθικής - παλαιοπεριβαλλοντικής έρευνας στο Βόρειο Αιγαίο. Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί, ανέρχεται στα 255.000 ευρώ. Φυσικά το ποσό που θα διατεθεί, δεν αρκεί για να καλυφθεί το κόστος μιας τόσο εκτεταμένης έρευνας, ωστόσο είναι αρκετό για να συνεχιστεί η ανασκαφή στην περιοχή Ροδαφνίδια του Λισβορίου, όπου έχουν επικεντρωθεί οι έρευνες του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 2012. Επιστημονική υπεύθυνος των ερευνών είναι η αναπληρώτρια καθηγήτρια προϊστορικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νένα Γαλανίδου.

Στο κείμενο της σύμβασης αναφέρεται πως οι ως τώρα έρευνες αφορούν τον άξονα Βασιλικά - Λισβόρι - Πολιχνίτος - Νυφίδα. Κι έχει γίνει επιφανειακή σάρωση και γεωλογική χαρτογράφηση μιας μεγάλης ζώνης γύρω από αυτά, καθώς επίσης και γεωφυσική επισκόπηση και εργαστηριακή - αναλυτική εργασία. Έχουν αποκαλύψει αρχαιολογικά κατάλοιπα ηλικίας από 165 έως 475 χιλιάδων ετών βάζοντας τη Λέσβο και τον Κόλπο της Καλλονής στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης για την καταγωγή κι εξέλιξη του ανθρώπου και τον πρώιμο αποικισμό της Ευρώπης. Η αρχαιολογική θέση στο Λισβόρι είναι η παλαιότερη του Αιγαίου και μια από τις αρχαιότερες θέσεις της Ελλάδας, της Βαλκανικής Χερσονήσου και της δυτικής Ανατολίας.

Συνέχιση των ανασκαφών

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) στις 25 Απριλίου ομόφωνα γνωμοδότησε θετικά υπέρ της έγκρισης του αιτήματος του Τομέα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, για συνέχιση της επιφανειακής, ανασκαφικής, γεωφυσικής και γεωαρχαιολογικής έρευνας στη Λέσβο, στο πλαίσιο νέου πενταετούς προγράμματος (2017-2021). Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, η έρευνα θα επεκταθεί γεωγραφικά, ιστορικά και θεματικά.

Στον πρώτο άξονα τον γεωγραφικό, αντικείμενο είναι ο εντοπισμός και άλλων πρώιμων θέσεων στη Λέσβο, έτσι ώστε να κατανοηθεί το δίκτυο της εγκατάστασης των νομαδικών πληθυσμών της προϊστορίας. Στο δεύτερο άξονα, τον ιστορικό, θα προχωρήσουν σε μεγαλύτερο βάθος οι ανασκαφικές, επιφανειακές, γεωαρχαιολογικές και γεωφυσικές έρευνες στο Λισβόρι και σε άλλα μέρη ώστε να αποκτηθεί μια έγκυρη και σφαιρική εικόνα της ιστορίας της παρουσίας των πρώτων κατοίκων της Λέσβου και του Βορείου Αιγαίου. Στον τρίτο, τέλος, άξονα, η έρευνα εστιάζει στο παλαιοπεριβάλλον στο οποίο ανέπτυσσε δραστηριότητα ο προϊστορικός άνθρωπος και τη χαρτογράφηση των διαθέσιμων φυσικών πόρων που τον προσέλκυαν στη Λέσβο και το Βόρειο Αιγαίο. Η δυναμική αλλαγή και των δύο στο πέρασμα του χρόνου με την εναλλαγή παγετωδών και μεσοπαγετωδών εποχών, θα προσφέρει στο ιστορικό αφήγημα το γεωγραφικό πλαίσιο και θα το συνδέσει με την ιστορία της πανάρχαιης κλιματικής αλλαγής. Στον άξονα αυτό απαιτείται μελέτη και ανακατασκευή α) των ακτογραμμών και του αναγλύφου του βυθού του Βορείου Αιγαίου και των Κόλπων της Καλλονής και της Γέρας, β) της ιστορίας του εκπληκτικού οικοσυστήματος του Κόλπου της Καλλονής, του Κόλπου της Γέρας και της Λέσβου εν γένει, και γ) της ιστορίας του υδρογραφικού δικτύου του νοτίου τμήματος του νησιού. Η χαρτογράφηση όλων εκείνων των στοιχείων του χερσαίου και θαλάσσιου παλαιοπεριβάλλοντος που προσέλκυαν τον προϊστορικό άνθρωπο στη Λέσβο και το Βόρειο Αιγαίο και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις αρχαιολογικής ορατότητας, θα συνδράμει την ποιοτική αρχαιολογική ερμηνεία και την ανάδειξή της.

Η προγραμματική σύμβαση ολοκληρώνεται το 2021 αλλά είναι βέβαιο πως μια αρχαιολογική έρευνα, τόσο μεγάλης έκτασης, απαιτεί πολύ περισσότερα χρόνια για να ολοκληρωθεί. Κατά συνέπεια θα πρέπει να αναμένουμε την σύναψη νέας σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για το συγκεκριμένο αντικείμενο.