Οι κοινωνικοί επιστήμονες μπορεί να το θεωρήσουν πείραμα. Για τους 15 μαθητές και μαθήτριες Ρομά, όμως, που πηγαίνουν καθημερινά σχολείο στη Μυτιλήνη, είναι τρόπος ζωής. Τα στερεότυπα που θέλουν τα παιδιά χωρισμένα σε φυλές και χρώματα, σπάνε στην πράξη στο 10ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης, στο οποίο φοιτούν καθημερινά από τον περασμένο Οκτώβριο και αγαπούν τα γράμματα, όπως λένε στο «Ε», οι μαθητές, παιδιά Ρομά που ζουν στον καταυλισμό της Παγανής και της Αγίας Κυριακής.

Ανάλογα με την ηλικία τους, αλλά κυρίως με το επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας, τα 15 παιδιά έχουν μοιραστεί στις έξι τάξεις του Δημοτικού και παράλληλα παρακολουθούν ειδικό μάθημα προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους, στην Τάξη Υποδοχής του εκπαιδευτικού Ειδικής Αγωγής Πάρη Ράδου.

Η διευθύντρια του Σχολείου, Κωνσταντίνα Λαχουρή, υποδέχτηκε με μεγάλη χαρά την επίσκεψη του «Ε», προκειμένου να περιγράψει την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα εμπειρία «φιλοξενίας» τόσων παιδιών Ρομά, αλλά και την ενσωμάτωσή τους, με τις όποιες δυσκολίες, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Η κ. Λαχουρή έχει διαπιστώσει προ πολλού τις δυσμενείς συνθήκες υπό τις οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά: «Όπως εγώ, έτσι και όλοι μας, τους έχουμε δει να επαιτούν, να παρουσιάζουν αλλιώτικη συμπεριφορά, που προκαλεί τις ρατσιστικές απόψεις. Είναι όμως υποχρέωση όλων μας και όχι μόνο των εκπαιδευτικών, να παίρνουμε πρωτοβουλίες για την αλλαγή της κατάστασης και όχι μόνο να παραπονιόμαστε και να ωρυόμαστε ότι ευθύνονται άλλοι.»

Οι γονείς
Άλλαξαν και οι δύο πλευρές με αυτή την πρωτόγνωρη συγκατοίκηση, όχι μόνο οι Μυτιληνιοί μαθητές και οι Ρομά, αλλά και οι γονείς τους. Αρχικά διατυπώθηκαν αρκετές επιφυλάξεις για τη συνύπαρξη των δύο… φυλών, όμως με τη συζήτηση και με το πέρασμα του χρόνου, οι σχέσεις έγιναν καλύτερες. «Σε συνεργασία με το Παιδιατρικό Τμήμα του Νοσοκομείου, πήγαμε όλα τα παιδιά για εξετάσεις και μπήκαμε σε τακτικό πρόγραμμα εμβολιασμού.

Στη συνέχεια, ο Σύλλογος Γονέων ευαισθητοποιήθηκε και μερίμνησε για το κολατσιό, αλλά και για τα ρούχα τους, και τώρα οι γονείς δεν έχουν κανένα πρόβλημα, άλλαξαν τελείως τις όποιες προκαταλήψεις είχαν. Το ίδιο και οι Ρομά. Ενώ οι γονείς στην αρχή δεν έδιναν σημασία στο σχολείο, τώρα οι μαμάδες δείχνουν μεγάλο σεβασμό στο χώρο του Σχολείου. Τα παιδιά τους μάλιστα παρουσιάζουν πολύ ευγενική φυσιογνωμία», περιγράφει η κ. Λαχουρή.

Η διευθύντρια του 10ου Δημοτικού Σχολείου, Κωνσταντίνα Λαχουρή

Τα παιδιά
«Να γράψεις ότι μου αρέσει το σχολείο, τα γράμματα και τα Μαθηματικά», μου είπε επιτακτικά ο μικρός Ηλίας που πάει στην Στ΄ Τάξη. «Εμένα, παρ’ όλο που είναι πρωί, δε με πειράζει να ξυπνάω για να έρχομαι σχολείο», μου είπε η Κατερινούλα, σε μια δήλωση που την ακούω σπάνια, ομολογουμένως, από τους μαθητές.

Πώς είναι η συμβίωση των μαθητών; Ο Πάρης Ράδος, δάσκαλός τους, ομολογεί ότι κάθε συνύπαρξη θέλει το χρόνο της, αλλά και ότι σε μεγάλο βαθμό τα ελληνικά σχολεία αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στα προγράμματα λόγω ευρωπαϊκών κυρώσεων και όχι τόσο... ευαισθητοποίησης. Με εξαίρεση, ωστόσο, το 10ο Δημοτικό Σχολείο, του οποίου οι εκπαιδευτικοί διεκδίκησαν το πρόγραμμα.

«Ξεκινάμε τις περισσότερες φορές από το μηδέν», τονίζει και αναφέρει ότι πολλά μικρά παιδιά δε γνωρίζουν καν σε τι χρησιμεύει και πώς το μολύβι. Γι’ αυτόν το λόγο τα παρακολουθούμε συστηματικά και επί της ουσίας στο Τμήμα Υποδοχής κάνουμε ιδιαίτερα μαθήματα. Αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει, είναι να αποκτήσουν βασικές γνώσεις, ώστε να μπορούν να διαβάζουν στην καθημερινότητά τους. Φυσικά, ζητούμενο είναι και να προσαρμοστούν στην ελληνική κοινωνία», καταλήγει.

Αγκάλιασαν το εγχείρημα
Το Σχολείο έκανε αίτηση και μπήκε στο ειδικό πρόγραμμα «Εκπαίδευση παιδιών Ρομά» και φρόντισε, για να έχει αποτέλεσμα η προσαρμογή των παιδιών στο Σχολείο, να υπάρχει δωρεάν μεταφορά και σίτιση. «Χάρη στον πρωτοσύγκελο της Μητρόπολης, π. Ιάκωβο, και τον π. Ιάκωβο της εκκλησίας της Χρυσομαλλούσας, κάθε μέρα έχουμε τις απαιτούμενες μερίδες φαγητού για την κάλυψη της σίτισης, ενώ και ο Σύλλογος Γονέων αγκάλιασε το εγχείρημά μας, διαθέτοντας κολατσιό στους μαθητές», εξήγησε η κ. Λαχουρή.

Η σπουδαιότητα της σίτισης και της μεταφοράς είναι ένα πρόσθετο θετικό που παρέχει το Σχολείο στα παιδιά Ρομά για να μην εγκαταλείπουν την προσπάθεια, αλλά ακόμη πιο σημαντική είναι η επιμονή των εκπαιδευτικών. «Επειδή γνωρίζουμε ότι πολλές φορές παρατούν το σχολείο, από τις πρώτες μέρες που ξεκίνησε το πρόγραμμα επιδιώκαμε να επικοινωνήσουμε με τους κηδεμόνες τους και επιμέναμε να έχουν τα παιδιά σταθερή παρουσία στο Σχολείο. Έτσι τα καταφέραμε», λέει η κ. Λαχουρή για τις περισσότερες περιπτώσεις των μαθητών.

Κι αυτό γιατί υπήρξαν και μαθήτριες ηλικίας 13 ετών, οι οποίες, ενώ ξεκίνησαν με μεγάλη χαρά να πηγαίνουν σχολείο, το οικογενειακό τους περιβάλλον δεν τους υποστήριξε. «Μετά τα 13 τους χρόνια, τα κορίτσια θεωρούνται πλέον γυναίκες. Κυρίως τα αγόρια ωθούν περισσότερο στο σχολείο», δήλωσε χαρακτηριστικά η διευθύντρια.