Κάθε παιδί, κάποια στιγμή της ζωής του, έκλεψε κάτι. Ήταν τόσο σοβαρό παράπτωμα;

Η κλοπή είναι ένα από τα συχνότερα παραπτώματα στα οποία τα παιδιά υποπίπτουν, ξεκινώντας από μικρή ηλικία, είτε στον παιδικό σταθμό είτε στην Α΄ δημοτικού είτε στο Γυμνάσιο. Η αντίδραση του γονιού σε μια τέτοια συμπεριφορά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, και για να εξηγηθεί η αιτία της κλοπής και για να μην επαναληφθεί.

Το παιδί, το μικρότερο από τα επτά χρόνια της ηλικίας, αν και αντιλαμβάνεται το λάθος της πράξης του, δε νιώθει ενοχή. Η ηθική συνείδηση που υπαγορεύει το σωστό και απαγορεύει ή τουλάχιστον αναγνωρίζει το παράπτωμα και το σφάλμα, διαμορφώνεται μετά τα επτά. Πόσες φορές δε μας έτυχε να βρούμε στην τσέπη ή τη σχολική τσάντα του παιδιού μας άγνωστα παιχνιδάκια ή μολύβια! Μόνο η δραματοποίηση αυτής της πράξης και του συναισθήματος του θύματος, του προσώπου που κλάπηκε, ίσως ευαισθητοποιήσει το παιδί νωρίτερα..

Ο μικρός Νίκος «κλέβει» από το πορτοφόλι της μητέρας του χρήματα, αγοράζει γλυκίσματα και παιχνίδια, που μετά τα μοιράζει στους φίλους του. Οι τιμωρίες που υιοθετούν οι γονείς προς το Νίκο, δεν έχουν επιφέρει κάποιο αποτέλεσμα. Η ερμηνεία του παιδοψυχολόγου είναι ότι είναι ένας «κακός» μαθητής, με πολύ χαμηλή θέση στην τάξη. Στο σχολείο, παίρνοντας τη θέση εκείνου που κάνει τους άλλους να γελούν και παίρνει την προσοχή τους με τα «κλεμμένα» αντικείμενα που τους δωρίζει, δημιουργεί στον εαυτό του μία εικόνα ψευτοϋπόληψης, από την οποία σαν καλομαθημένο παιδί δεν μπορεί να αποχωριστεί, αλλά και βέβαια να διαχειριστεί (εφόσον είναι ένα ανήλικο παιδί!).

Με τη βοήθεια των παιδαγωγών, ο Νίκος μπόρεσε να ενθαρρυνθεί, να νιώθει «ωφέλιμο παιδί», μετά από λίγο καιρό οι επιδόσεις του στο σχολείο ανέβηκαν και πλέον δεν είχε την ανάγκη να αποχτήσει το σεβασμό και την αποδοχή των συμμαθητών του μπαίνοντας στη διαδικασία με «αθέμιτα μέσα» να γίνεται σημαντικός.

Τη θέση του παιδικού φόβου και του αισθήματος κατωτερότητας, της αποστέρησης και της έλλειψης αγάπης, παρουσίας, προσοχής του γονέα, προσπαθεί να την αποκτήσει «κλέβοντας». Η ασφάλεια, η οικειότητα και η εμπιστοσύνη θα επιτύχουν να λάβουν θέση, με την κατάλληλη και σταθερή συνεργασία των γονέων με τον ειδικευμένο παιδοψυχολόγο και τον παιδαγωγό.

Το κλέψιμο κάποιες φορές γίνεται ομαδικά, όπου ο ένας είναι ο αρχηγός και κατευθύνει. Σ’ αυτή την περίπτωση μιλάμε και για μία γενικότερη αντικοινωνική συμπεριφορά, διότι την πράξη της κλεψιάς ακολουθούν και πράξεις βανδαλισμού ή ακόμα και βία απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Ο Αχιλλέας, παρορμητικός έφηβος με πέντε αδέλφια, προσπάθησε να δείξει τη δύναμη και την οντότητά του αφαιρώντας τα σήματα από τα μηχανάκια των συμμαθητών του. Μόλις έγινε αντιληπτό, του δόθηκε αρχηγικός ρόλος στην ομάδα οργάνωσης των σχολικών εορτών στο σχολείο και, παράλληλα, λάμβανε ψυχολογική τόνωση από ειδικούς.

Αν ένας έφηβος «κλέψει» κάτι από το γονιό, τότε ο δεύτερος θα χρειαστεί να πάρει πίσω το κλεμμένο αντικείμενο ή να ζητήσει από τον έφηβο να του το επιστρέψει. Αν «κλέψει» από ένα γειτονικό μαγαζί ή από το χώρο του σχολείου, θα χρειαστεί ο έφηβος να υποστεί ατομικά τις λογικές συνέπειες αυτής του της πράξης.

Γενικά, θα πρέπει να υπάρχει άμεση και όχι ετεροχρονισμένη παρέμβαση. Ως συνέπεια από τους γονείς, το παιδί πρέπει να έχει στέρηση προνομίων ή αμοιβών ή να υπόκειται στις λογικές συνέπειες. Παράλληλα, η εμπιστοσύνη, η ενίσχυση, ο έπαινος και η επιβράβευση κάθε φορά που αποφεύγει τον πειρασμό της κακής πράξης, βοηθάνε τον αυτοέλεγχο του παιδιού. Απαγορεύεται να προσβάλλεται το παιδί με την ταμπέλα του «κλέφτη» και να είναι υπερβολική η αυστηρότητα της ποινής. Μία τέτοια εσφαλμένη αντιμετώπιση ενδέχεται να γίνει η αφορμή για ψέματα και για επανάληψη αυτής της συμπεριφοράς.