Οι συνεχιζόμενες μεγάλες απώλειες που σημείωνε και χθες η τουρκική λίρα ανεβάζουν το θερμόμετρο και στο ελληνικό καλοκαίρι, που προσδοκά σε σημαντικά οφέλη από τις επισκέψεις Τούρκων τουριστών στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Την Τρίτη, η κεντρική τράπεζα της χώρας αποφάσισε να αυξήσει τα επιτόκια, κατά 300 μονάδες βάσης στο 16,5%, σε μια προσπάθεια να διευκολύνει την έκτακτη ρευστότητα και το ανοδικό ράλι των ισοτιμιών να χάσει την ορμή του. Ωστόσο όπως εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές πρόκειται μεν για ένα ικανοποιητικό πρώτο βήμα, θα χρειαστούν δε αρκετά περισσότερα για να πειστούν οι αγορές. Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του ευρώ σταμάτησε στα 5,4901€ την Τετάρτη, ανεβαίνοντας σε ιστορικά υψηλά, με το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα να κερδίζει 3% μέσα σε λίγες μόνο ώρες.

Μέσα σε όλα αυτά, όλοι οι εμπλεκόμενοι με τη βιομηχανία του τουρισμού στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου παρακολουθούν τις εξελίξεις με σκεπτικισμό. Στη Λέσβο, η οποία βίωσε το 2016 τεράστιες απώλειες λόγω της προσφυγικής κρίσης, που ξεπέρασαν οριακά σε πτώση και το 52% ως προς τις αφίξεις ευρωπαίων τουριστών με πτήσεις τσάρτερ (69.530 επιβάτες το 2016 έναντι 151.522 το 2015 και 103.574 το 2017), το γεγονός ότι η αγορά της Τουρκίας λειτούργησε ως αντίβαρο διατήρησε σε κάπως ικανοποιητικά επίπεδα τους επισκέπτες δια θαλάσσης από τα απέναντι παράλια (45.022 το 2016 έναντι 50.659 το 2015 και 48.610 το 2017).

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο, ωστόσο, πέραν των καταγραφών σε απόλυτα νούμερα είναι ότι οι Τούρκοι επισκέπτες -παρότι η διαμονή τους είναι παραδοσιακά σύντομη, κατά μέσο όρο 3 ημέρες- αποτελούν τους πιο «καλοπληρωτές» με βάση τα επίσημα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) για το 2017, τη στιγμή που οι επισκέπτες άλλων χωρών (Ολλανδία, Γερμανία) ξοδεύουν κατά μέσο όρο λιγότερα χρήματα ανά διανυκτέρευση για περίπου 10-11 ημέρες διαμονής.

Άγγιξε τα 4 εκ. ευρώ ο τζίρος από την Τουρκία

Για να αντιληφθεί κανείς το πόσο σημαντική είναι η αγορά της Τουρκίας για τη Λέσβο, αρκεί να ρίξει μια ματιά στη μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση, όπως την υπολογίζει το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ για το 2017. Με βάση τα στοιχεία, που έχει περισυλλέξει η Τράπεζα της Ελλάδας και επεξεργαστεί ο Σύνδεσμος, υπολογίζεται ότι ένας Τούρκος επισκέπτης ξόδεψε πέρυσι 78,4€ για καθεμία από τις 3-4 ημέρες κατά μέσο όρο διαμονής του στα νησιά του βορειανατολικού Αιγαίου. Δεδομένων των επίσημων καταγραφών που υπάρχουν από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Βορείου Αιγαίου για το ίδιο έτος, μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τον ετήσιο τζίρο που έκαναν οι Τούρκοι και στο νησί μας. Συνολικά, επισκέφθηκαν τη Λέσβο 48.610 επισκέπτες μέσα στο 2017 από τα απέναντι παράλια, που άφησαν, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ, σχεδόν 3,81 εκ. ευρώ για τη διαμονή τους σε ξενοδοχεία, φαγητό και αγορές.

Η χαμένη αγοραστική δύναμη

Αναλογιζόμενοι την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήμερα η τουρκική οικονομία, δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι οι γείτονες έχουν απολέσει από την αρχή του έτους, δηλαδή μέσα σε πέντε μήνες, το ¼ της αγοραστικής τους δύναμης, για την ακρίβεια το 24%. Το ράλι ανόδου της τουρκικής λίρας έναντι του ευρώ είναι ξέφρενο το τελευταίο διάστημα, έχοντας βρεθεί μέσα σε μόλις ένα μήνα από τα 4,92 έναντι του ευρώ την Πρωτομαγιά, στα 5,49€ χθες. Για να αντιληφθεί κάποιος τους ρυθμούς ανόδου, η τουρκική λίρα βρισκόταν το 2017, τέτοια εποχή, στα 3,96€ και το 2016 στα 3,27€ αντίστοιχα.

Είναι ευρέως παραδεκτό, ότι με λιγότερα χρήματα στην τσέπη το πρώτο πράγμα που θα περιορίσουν οι Τούρκοι είναι οι διακοπές, αφού πλέον αποτελεί μια πολυτέλεια που δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα να την πραγματοποιήσουν. Αναμφίβολα, αυτό θα έχει αντίκτυπο και στις τοπικές οικονομίες των νησιών, που ήταν λόγω απόστασης από τα παράλια οι πρώτοι προορισμοί εξόδου απο την Τουρκία για τους γείτονες.

Η αντίστροφη ανάγνωση

Βεβαίως, κάθε νόμισμα διαθέτει δύο όψεις και στην περίπτωση της τουρκικής λίρας η άνοδος της έναντι του ευρώ έχει και μια δεύτερη, αντίστροφη, ανάγνωση. Πλέον, η ισοτιμία που διαμορφώνεται είναι άκρως ευνοϊκή για όσους αρέσκονται να πραγματοποιούν τις αγορές τους στη γειτονική χώρα, αφού κάποιος που θα βρεθεί σήμερα στα απέναντι παράλια της Τουρκίας με 100€ θα έχει ουσιαστικά 40% περισσότερα χρήματα σε τουρκικές λίρες απ’ ότι πέρυσι την ίδια περίοδο.

Πρακτικά, αυτό είναι πιθανόν να δημιουργήσει μια ακόμα έμμεση «αιμορραγία» της τοπικής οικονομίας, αφού αντί να πέσουν χρήματα στην ντόπια αγορά, αυτά θα φύγουν από τη χώρα μας προς όφελος των απέναντι παραλίων. Το κίνητρο εξάλλου είναι μεγάλο πλέον τόσο για τους Λέσβιους, όσο και κατ’ επέκταση γενικώς για τους Έλληνες ή τους ξένους επισκέπτες που θα βρεθούν στο νησί μας για διακοπές και πιθανώς θα εκμεταλλευτούν ακόμα και μια μονοήμερη εκδρομή στο Αϊβαλί για τα ψώνια τους.

Δυστυχώς, εκεί που στη Λέσβο γινόταν μεγάλη προσπάθεια για την αύξηση του τουριστικού ρεύματος από την Τουρκία -με το άνοιγμα και της πύλης εισόδου στην Πέτρα ή τη δρομολόγηση της σύνδεσης με το Κουτσούκουγιου-, αλλά και για την παράλληλη αύξηση των διανυκτερεύσεων, μετατρέποντας τις παραδοσιακά ολιγοήμερες διακοπές των Τούρκων σε πολυήμερες, οι ενδείξεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη γείτονα είναι ιδιαιτέρως αρνητικές και το αισιόδοξο κλίμα προηγούμενων ετών έχει μετατραπεί, μετά από αυτές τις εξελίξεις σε έντονο προβληματισμό.