Από τις πολύ ενδιαφέρουσες ομιλίες του περασμένου Σαββάτου στο σεμινάριο για τους δημοσιογράφους που οργάνωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης, αυτή της συναδέλφου, Βάσως Κουίδου από τη Θεσσαλονίκη. Η κ. Κουίδου έβαλε δημοσιογράφους και μη, που παρευρίσκονταν στην ημερίδα που έγινε στο ξενοδοχείο «Πύργος» να προβληματιστούν γύρω από την κατασκευή των fake news, των ψεύτικων ειδήσεων που κυκλοφορούν ευρέως στο διαδίκτυο. Μάλιστα, όπως τόνισε, ειδικά στο facebook αρκετοί χρήστες κοινοποιούν ειδήσεις, διαβάζοντας μόνο τους τίτλους ενός άρθρου- και ενώ το περιεχόμενό του μπορεί να είναι αναντίστοιχο. Το σεμινάριο «Οι Ευρωπαϊκές Εξελίξεις στην Έντυπη και Ηλεκτρονική δημοσιογραφία στην Ελληνική Περιφέρεια» κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού, με οικοδεσπότη τον Καθηγητή και υπεύθυνο του Κέντρου, Πάνο Γρηγορίου και επιπλέον ομιλητές τον Θανάση Γεωργίου και τη συνάδελφο της Ερα Αιγαίου, Αναστασία Σπυριδάκη.

Εκλογές και ψευδείς ειδήσεις

Η κ. Κουίδου αναφέρθηκε στις εκλογές της Αμερικής, αλλά και τις προεδρικές της Γαλλίας, στις ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφόρησαν εναντίον των υποψηφίων (Χίλαρυ Κλίντον και Εμμ. Μακρόν) μέσα από το Facebook από ψεύτικα προφίλ και στα ποσοστά που επηρέασαν τους ψηφοφόρους. Στην περίπτωση των αμερικανικών εκλογών, η προπαγάνδα με ψευδείς ειδήσεις στο facebook αποδείχτηκε ότι επηρέασε 126 εκατ. ψηφοφόρους και άρα το εκλογικό αποτέλεσμα! Ένα χρόνο μετά το ίδιο το Facebook παραδέχτηκε ότι είχε δεχτεί «ρωσική κυβερνο-εισβολή». 

Στη γαλλική περίπτωση αποδείχτηκε ότι εν όψει των εκλογών μία στις τέσσερις ειδήσεις που κοινοποιούσαν γάλλοι χρήστες του facebook ήταν fake news!Θυμίζουμε ότι για τον Μακρόν είχαν κυκλοφορήσει διάφορες ψευδείς ειδήσεις: ότι έχει offshore στις Μπαχάμες, ότι είναι γκέι, ότι διατηρεί σχέση με την κόρη της συζύγου του και ότι χρηματοδοτείται από τη Σαουδική Αραβία. Μάλιστα τα ποσοστά επιρροής των ψηφοφόρων ανάγκασαν το Facebook να προβεί σε έλεγχο των fake news, χωρίς όμως εν τέλει να μπορούν να ελεγχθούν οι ψευδείς ειδήσεις- αφού οι υπεύθυνοι του μέσου κοινωνικής δικτύωσης δεν ενημέρωσαν ποτέ τους χρήστες γι’ αυτές τις ψευδείς ειδήσεις. Η κ. Κουίδου επεσήμανε, πάντως, ότι η Γερμανία αντιδρά στις ψεύτικες ειδήσεις επιβάλλοντας πρόστιμο 50 εκατ. για το περιεχόμενο μίσους, ενώ η Σουηδία και η Αυστρία πριμοδοτούν μικρές τοπικές εφημερίδες για να ενισχύσουν τη δημοσιογραφία και το ρεπορτάζ. Τα διεθνή και μεγάλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δημιούργησαν τμήματα διασταύρωσης της πληροφορίας, ενώ το Associated Press στην ιστοσελίδα του έχει εβδομαδιαίως τις πέντε κορυφαίες ψευδείς ειδήσεις (top 5 fake news).

Το «αθάνατο» ρεπορτάζ

Σε κάθε περίπτωση, κατέληξε, αυτό που κάνει έγκυρο ένα μέσο είναι η υπογραφή του συντάκτη έναντι του ανώνυμου κειμένου, το αν ένα μέσο είναι αξιόπιστο (κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να κατακτήσει ένα ΜΜΕ μέσα στο χρόνο), και βέβαια το ρεπορτάζ: απαντήσεις, δηλώσεις, γεγονότα, ημερομηνίες.

Η αστυνομία διαψεύδει

Η ανάρτηση που έγινε «είδηση»

Μεγάλη συζήτηση έγινε και για τα του νησιού fake news, όπου οι συνάδελφοι αναφέρθηκαν στις ψεύτικες ειδήσεις που κατασκεύασαν παραδημοσιογραφικές ιστοσελίδες με βάση το προσφυγικό. Για τους πρόσφυγες που δήθεν… «έφαγαν σκύλους» ή που δήθεν αφόδευσαν όλα τα ξωκλήσια του νησιού. Με τη διαφορά βέβαια ότι όλα τα παραπάνω έγιναν όχι από ψεύτικα προφίλ, αλλά από ανθρώπους που δηλώνουν ότι είναι δημοσιογράφοι. Δεν πέρασαν δύο ημέρες και το «Ε» εντόπισε στο Facebook ότι έχουν γίνει πάνω από 550 κοινοποιήσεις (!) και 800 likes σε μια ανάρτηση- fake news και μάλιστα από Μυτιληνιούς. Την εν λόγω ανάρτηση αναπαρήγαγε χωρίς καμία διασταύρωση και ντροπή  από ιστοσελίδα, δημιουργώντας πανικό. Κι εδώ να σημειώσουμε ότι δεν πρόκειται για ένα απλό μπλογκ στο Facebook, αλλά για μια ιστοσελίδα που παίρνει χρήματα από επιχειρηματίες του νησιού για να διαφημίζονται, εν τέλει προβάλλοντας αμφιβόλου ποιότητας και εγκυρότητας «ειδήσεις».

Ένας κύριος ισχυρίστηκε στις 30 Νοεμβρίου ότι βρήκε το αυτοκίνητό του διαλυμένο και ότι έχασε τα έγγραφά του (άδεια κυκλοφορίας και δίπλωμα). Το οποίο και δεν αμφισβητεί κανείς. Όμως ο εν λόγω συνεχίζει και λέει: «συνέλαβα προσωπικά έναν από τους δράστες και τον κράτησα μέχρι που ήρθε η αστυνομία . Κατά την διάρκεια που περίμενα τους αστυνομικούς περικυκλώθηκα από καμιά 15αριά λαθρομετανάστες που με απειλούσαν να τον αφήσω ελεύθερο. Με χίλια δόντια τον κράτησα μέχρι να έρθει η αστυνομία, μετά 40 λεπτά . Στην συμπλοκή που ειχα μαζί τους καταφεραν να μου αποσπάσουν τα κλειδιά του αυτοκινήτου και εξαφανίστηκαν όταν είδαν τους αστυνομικούς ! Ο συλληφθείς δηλώνει αθώος και καμιά ΜΚΟ δεν τον αναλαμβάνει ( δηλώσεις αστυνομικών ) !!» Καταρχήν από μόνο του το κείμενο πάσχει από πολλές ανακρίβειες, αλλά μπροστά στον -λογικοφανή- πανικό αυτό συγχωρείται. Χωρίς να εξηγείται, βέβαια το γιατί να επιτεθεί ομάδα «λάθρο» και να βανδαλίσει ένα παλιό αυτοκίνητο μόνο και μόνο για να κλέψει -για παράδειγμα- την άδεια κυκλοφορίας… Το θέμα είναι ότι το «Ε» ρώτησε την Αστυνομία και μας απάντησε ότι δεν συνέβη ποτέ κάποια σύλληψη ή ότι δεν της καταγγέλθηκε κάποιο τέτοιο περιστατικό. Καμία μήνυση δεν κατατέθηκε ούτε και στο Λιμενικό από τις 30 Νοεμβρίου έως και χτες.

Ο εν λόγω μαζί με την ανάρτησή του που έχει κοινοποιήσει δημόσια, περνά και το «μήνυμά» του ότι «Σήμερα η πολη της Μυτιλήνης εχει κατακλειστεί από χιλιάδες λαθρομετανάστες γιατί ήταν η ημέρα που πήγαν να εισπράξουν το '' μισθό '' τους , αυτόν που τους παρέχει η ....'' φιλόξενη '' Χώρα μας !!! Εύχομαι από καρδιάς , σε όλους τους '' αλληλέγγυους που με αποκαλούν ρατσιστή να μην τους τύχει και μαλιστα Χριστουγεννιάτικα !!!! Αντε ...και του Χρόνου με υγεια !!!!»

Δύο πράγματα μας προβληματίζουν έντονα, και το δεύτερο θα πρέπει να προβληματίζει και τις Αρχές. Το πρώτο είναι η άκριτη αποδοχή και οι κοινοποιήσεις στο facebook και το δεύτερο και σημαντικότερο, ότι ιστοσελίδα που αυτοπροβάλλεται ως ενημερωτική υιοθετεί πλήρως το περιεχόμενο της ανάρτησης και το αναμεταδίδει με τίτλο «Μετανάστες κατέστρεψαν αυτοκίνητο μέσα στο παρκινγκ στο εμπορικό λιμάνι Μυτιλήνης- ΦΩΤΟ ΣΟΚ»