Το κείμενο που ακολουθεί δεν φιλοδοξεί «να τα πει όλα». Επιθυμία μας είναι να πούμε κάποιες απλές αλήθειες πέρα από χιλιοειπωμένα στερεότυπα αλλά και «βολικούς» μύθους, μήπως και την επόμενη φορά - που όσο και να την ξορκίζουμε κάποτε αργά ή γρήγορα θα υπάρξει- να είμαστε όλοι λίγο καλύτεροι και - κυρίως - πιο αποτελεσματικοί. Και επειδή «η αλήθεια είναι μαλώτρα» και κάποια πράγματα πιθανόν κάποιους να στενοχωρήσουν ζητούμε προκαταβολικά συγνώμη. Με τα όσα γράφουμε δεν θέλουμε να υποτιμήσουμε την προσπάθεια κανενός όσα λάθη κι αν έκανε, γιατί πρώτοι εμείς οι ίδιοι αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και πιστεύουμε ότι μόνο αν όλοι τα παραδεχτούμε με γενναιότητα, είναι πολύ πιθανό την άλλη φορά να κάνουμε λιγότερα.

Αλήθεια πρώτη: Εδώ είναι αναγκαστικό το στερεότυπο! «Η φωτιά στο πρώτο πεντάλεπτο σβήνει με έναν κουβά, στο πρώτο τέταρτο με ένα βυτίο και μετά την πρώτη ώρα, μπορεί να μη φτάνει και μια ολόκληρη θάλασσα». Και είναι φανερό ότι η συγκεκριμένη φωτιά δεν αντιμετωπίσθηκε όσο γρήγορα θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να ξεφύγει. Άργησαν να την προσεγγίσουν οι επίγειες δυνάμεις μη γνωρίζοντας τον - ομολογουμένως δύσβατο- χώρο από όπου ξεκίνησε, ξέφυγε η φωτιά με αποτέλεσμα να μην σβήνει μόνο από επίγεια παρέμβαση, οπότε φάνηκε και η καθυστερημένη εμφάνιση των εναέριων μέσων να δίνει τη χαριστική βολή.

Αλήθεια δεύτερη: Συναφής προς την πρώτη. Απαραίτητη είναι η πολλή καλή γνώση του χώρου που βρίσκεται το επίκεντρο της φωτιάς και των πιθανών προσβάσεών του. Γνώση που σε καμιά περίπτωση δεν αποκτάται ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ αλλά πρέπει να υπάρχει από πριν. Δουλειά ιδιαίτερα δύσκολη, που απαιτεί πολύωρη μελέτη της υπαίθρου με επιτόπιες πολλαπλές επισκέψεις και ασκήσεις επί χάρτου αλλά ακόμα και επί του πεδίου. Υπήρχε παλιότερα υπηρεσιακός παράγων στη Λέσβο σχετικός με το αντικείμενο που είχε περπατήσει με τη συνοδεία ντόπιων κάθε δρόμο και δρομάκι και σπιθαμή της Λεσβιακής γης, με ορατά αποτελέσματα στην πρόληψη. Είναι φανερό ότι η γνώση αυτή του χώρου δεν υπήρχε από τους τοπικούς αρμόδιους για την πυρόσβεση τουλάχιστον στο βαθμό που ήταν απαραίτητο, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος στις αρχικές προσπάθειες κατάσβεσης.

Αλήθεια τρίτη: Λαμβανομένων υπ’ όψη των αρνητικών αυτών δεδομένων ο κρατικός μηχανισμός έστω και με καθυστέρηση, τελικά λειτούργησε. Οι καθυστερήσεις οδήγησαν σε «χάσιμο» από τη φωτιά πολύτιμης γης, υπήρξαν σοβαρές υλικές ζημιές λιγότερο σε οικήματα και περισσότερο σε αγροτεμάχια, πλην όμως το ευτύχημα ήταν ότι οι ζημιές σε οικιστικά περιουσιακά στοιχεία ήταν σχετικά περιορισμένες, και βέβαια προστατεύθηκαν με απόλυτη επιτυχία οι ανθρώπινες ζωές.

Αλήθεια τέταρτη: Όσοι συμμετείχαν στο έργο της κατάσβεσης από πλευράς πυροσβεστικής (επίγειας και εναέριας) αλλά και από πλευράς Δήμων και Περιφέρειας, έδωσαν τη μάχη με τόσο κουράγιο και αυταπάρνηση που κανείς δεν δικαιούται να διαμαρτύρεται για κάτι παρά μόνο να εκφράζει την ευγνωμοσύνη του. Οι όποιες αδυναμίες ή και λάθη που στον άμεσα θιγόμενο φαίνονται μεγεθυμένα συγχωρούνται δεδομένων των δύσκολων συνθηκών και της τεράστιας κόπωσης από την παράταση επί μέρες της προσπάθειας κατάσβεσης.

Αλήθεια πέμπτη: Το έργο του συντονισμού, εξ ορισμού δεν μπορεί να στηρίζεται σε πολλούς και πολλώ μάλλον …αυτόκλητους «συντονιστές». Συντονιστής σε τέτοιες περιπτώσεις μάχης είναι μόνο ΕΝΑΣ, και αυτός υποχρεωτικά είναι ο επικεφαλής της πυροσβεστικής δύναμης και κανένας πολιτικός ή άλλος παράγοντας. Οι υπόλοιποι που είναι επικεφαλής ή εντεταλμένοι άλλων φορέων (υπουργείων, Περιφέρειας, Δήμων κλπ) το μόνο που οφείλουν να κάνουν είναι να εξασφαλίζουν την απόλυτη διαθεσιμότητα ανθρώπων και υλικού ευθύνης τους στον μοναδικό συντονιστή που έχει την ευθύνη της όλης επιχείρησης.

Αλήθεια έκτη: Η φύση της χλωρίδας στην πατρίδα μας είναι τέτοια που ευνοεί τις πυρκαγιές. Το πεύκο που κατά κανόνα δεσπόζει στα δάση μας είναι από μόνο του εύφλεκτο υλικό. (Παρένθεση: Ταυτόχρονα με τις δικές μας φωτιές μαινόταν και η μεγάλη φωτιά στον Εθνικό δρυμό της «Δαδιάς». Κάποιοι ξερόλες του διαδικτύου ανά την Ελλάδα λοιδορούσαν τον κρατικό μηχανισμό που δεν μπορεί να προστατεύσει αυτό τον σημαντικό βιότοπο, αγνοώντας προφανώς ότι ακόμα και το όνομα του δρυμού παραπέμπει στην ποικιλία πεύκης από την οποία βγαίνει το δαδί, κύριο εισόδημα στο παρελθόν των κατοίκων της περιοχής αυτής! Κλείνει η παρένθεση). Το πρόβλημα επιτείνεται από το γεγονός, ότι πέρα από την εύφλεκτη αυτοφυή χλωρίδα, και στην υποτίθεται καλλιεργημένη, υπάρχουν ολόκληρες εκτάσεις π.χ. ελαιοκαλλιέργειας, που από την έλλειψη περιποίησης έχουν γίνει ρουμάνια, για να …χαίρονται τα φίδια και οι φωτιές! Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι όπου υπήρχαν λιοχώραφα «παστρεμένα» η φωτιά κατά κανόνα πέρασε και «ξύρισε» αλλά δεν έκαψε.

Αλήθεια έβδομη: Μιας και πιάσαμε παραπάνω τους ξερόλες του διαδικτύου, τέτοιες μέρες καταστροφών που οι πραγματικά ευαίσθητοι πολίτες δίνουν τη μάχη του εθελοντισμού μαζί με τις οργανωμένες κρατικές δυνάμεις, αυτοί βρίσκουν από την πολυθρόνα την «αγιά χαρά τους». Ένα παράδειγμα. Ας παίρναμε ένα Ραφάλ λιγότερο να αγοράζαμε καμιά 20αριά Καναντέρ ακόμα, έγραφαν κάποιοι και από κάτω δώστου τα likes. Ας τους πούμε μερικές πληροφορίες λοιπόν μήπως και καταλαγιάσουν. Πρώτον, καναντέρ διαθέσιμα στην αγορά δεν υπάρχουν, αφού το εργοστάσιο που τα παρήγαγε έχει κλείσει από το 2015 λόγω έλλειψης ζήτησης. Δεύτερον, η Ελλάδα, έχει διαθέσιμα 18 τέτοια αεροπλάνα προφανώς παλιάς τεχνολογίας και αυξημένης ανάγκης συντήρησης (11 μοντέλου 215 και 7 μοντέλου 415) όταν η Γαλλία π.χ. έχει 29. Τρίτον, ότι λόγω των συχνών πυρκαγιών των τελευταίων ετών, εξαγοράστηκε το εργοστάσιο για να ξανανοίξει, πήρε τις πρώτες παραγγελίες, αλλά οι πρώτες παραδόσεις αναμένονται σε 4-5 χρόνια (για την ιστορία 6 αεροσκάφη που παρήγγειλε η Ινδονησία). Και τέταρτον, λόγω ακριβώς της έλλειψης διαθέσιμων ειδικών εναέριων πυροσβεστικών μέσων, οι περισσότερες χώρες ρίχνουν το βάρος σε μετασκευές άλλων τύπων αεροσκαφών, που όμως - πλην των ελικοπτέρων - έχουν το μειονέκτημα ότι μετά από κάθε ρίψη πρέπει να ανεφοδιάζονται σε αεροδρόμιο.

Αλήθεια όγδοη: Για να κάνουμε και την αυτοκριτική μας. Δόθηκε με τα σχετικά πενιχρά μέσα που διαθέτουν και τις μικρές ανθρώπινες υποδομές η μάχη της ενημέρωσης από τα τοπικά ΜΜΕ. Δυστυχώς όμως, δεν φάνηκε να αρκεί η προσπάθεια. Η πληροφόρηση στην κοινή γνώμη που αγωνιούσε ήταν κατά κανόνα ελλιπής και αποσπασματική - μιλάμε και για τη δική μας ιστοσελίδα - δεν υπήρχε ομαλή ροή ειδήσεων και διάκριση από προηγούμενες ειδήσεις, και η λεγόμενη «συνεχής ενημέρωση» ακόμα και από μέσα που έχουν σχετική περίσσεια μέσων δεν ήταν αποτελεσματική.

Αλήθεια ένατη: Αν κάτι πρέπει να κρατήσουμε από όλα αυτά τα εκ προοιμίου αρνητικά ήταν και ένα συγκλονιστικά θετικό. Η απίστευτη εθελοντική προσφορά κυρίως νέων αλλά και πιο ηλικιωμένων και «μπαρουτοκαπνισμένων» από ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν, που έδωσαν ξάγρυπνοι τη μάχη δίπλα στις δυνάμεις του κρατικού μηχανισμού και της αυτοδιοίκησης, δίνοντας ελπίδα και όραμα για την «άλλη Λέσβο» που αντιστέκεται και παλεύει. Ίσως αυτή η έντονη εθελοντική παρουσία να ήταν το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο των ημερών και μια μεγάλη ακτίνα φωτός για το μέλλον. Παρένθεση: Πέρα από τους πραγματικούς εθελοντές και τον απλό κοσμάκη που έτρεξε να βοηθήσει, να δροσίσει και να ταΐσει τους μαχητές της πρώτης γραμμής, βρέθηκαν ως συνήθως και αυτοί που έδωσαν ένα ….εικοσάρικο για να αγοράσουν μια δωδεκάδα χυμούς και 2 συσκευασίες μικρά νερά για να βγουν φωτογραφία. Όμως, τέτοια φαινόμενα πάντα υπάρχουν και δεν αρκούν για να κρύψουν την μεγάλη εικόνα ότι υπάρχει και δρα κοινωνία πολιτών, περισσότερο ή λιγότερο οργανωμένων, ελπίδα και παρακαταθήκη για το μέλλον.

Αλήθεια δέκατη: Αν όλα όσα είπαμε και όσα άλλα επισημανθούν από άλλους αφού δεν θέλουμε μα πούμε πώς μόνο εμείς λέμε αλήθειες, βοηθήσουν στο να κρατηθούν τα θετικά και να περιοριστούν τα αρνητικά, ίσως μπορέσουμε να προλάβουμε επόμενες καταστροφές ή έστω να περιορίσουμε τις συνέπειές τους. Και βέβαια κάτι τελευταίο αλλά ίσως το πιο σημαντικό. Η τοπική κοινωνία και οι φορείς της, τη δύσκολη ώρα στάθηκαν στο ύψος τους και έκαναν το χρέος τους με αυταπάρνηση. Χρέος της πολιτείας είναι, αφού παρά τις προσπάθειες δεν μπόρεσε να περιορίσει το κακό στο ελάχιστο, να σπεύσει να επουλώσει πληγές, να πάρει γενναία μέτρα ανακούφισης αλλά και περαιτέρω στήριξης. Προτάσεις έγιναν από όλους τους τοπικούς φορείς δόξα τω Θεώ αρκετές και εύστοχες. Βούληση χρειάζεται!