Ο καθηγητής Ακτομηχανικής Θεοφάνης Καραμπάς μιλά για τη Σκάλα Ερεσού

«Αποκατάσταση της παραλίας και μετά οι παρεμβάσεις προστασίας»

13/02/2015 - 22:06

Εκτεταμένες ζημιές υπέστη για μία ακόμα χρονιά φέτος η παραλιακή ζώνη στη Σκάλα Ερεσού. Τα τελευταία 10 χρόνια, η πανέμορφη άλλοτε παραλία εξαφανίζεται σταδιακά παραδομένη στο φαινόμενο της διάβρωσης. Η παραλία, εκτός από πόλος έλξης επισκεπτών, ήταν και η φυσική προστασία της παραλιακής ζώνης του χωριού. Πλέον η θάλασσα είναι μόλις μερικά μέτρα από τα κτίσματα και κάθε θαλασσοταραχή μετατρέπεται σε εφιάλτης για τους ιδιοκτήτες των κτηρίων.

Εκτεταμένες ζημιές υπέστη για μία ακόμα χρονιά φέτος η παραλιακή ζώνη στη Σκάλα Ερεσού. Τα τελευταία 10 χρόνια, η πανέμορφη άλλοτε παραλία εξαφανίζεται σταδιακά παραδομένη στο φαινόμενο της διάβρωσης. Η παραλία, εκτός από πόλος έλξης επισκεπτών, ήταν και η φυσική προστασία της παραλιακής ζώνης του χωριού. Πλέον η θάλασσα είναι μόλις μερικά μέτρα από τα κτίσματα και κάθε θαλασσοταραχή μετατρέπεται σε εφιάλτης για τους ιδιοκτήτες των κτηρίων.

Ο κόμπος έφτασε στο χτένι πλέον, λένε οι κάτοικοι, και ζητούν να σταματήσουν οι προσωρινές λύσεις που απλά παρατείνουν το πρόβλημα. Μια τέτοια λύση είναι αυτή που παρουσιάζει σήμερα στο «Ε» ο αναπληρωτής καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Θεοφάνης Καραμπάς. Ο κ. Καραμπάς διδάσκει την ειδικότητα της Παράκτιας Μηχανικής και Προστασίας Ακτών στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και θεωρείται εκ των κορυφαίων στη χώρα στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.

Θήτευσε επί σειρά ετών στο Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και με την επιστημονική του ομάδα παρακολουθούν το φαινόμενο της διάβρωσης της ακτής στη Σκάλα Ερεσού διαρκώς και μεθοδικά τα τελευταία χρόνια.

Στις αρχές τού 2010 ο κ. Καραμπάς παρέδωσε τη μελέτη που τον Ιούνιο του 2008 ανατέθηκε απ’ τη Νομαρχία Λέσβου στο Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας. Ο ίδιος ήταν επιστημονικώς υπεύθυνος στη συγκεκριμένη κι είχε παρουσιάσει τα αποτελέσματα της μελέτης σε επιτροπή της οποίας προήδρευε ο κ. Βαλσαμίδης, αναλύοντας τόσο τις αιτίες του φαινομένου όσο και τις λύσεις που προκρίνονται ως οι πιο αποτελεσματικές.

Μιλώντας στο «Ε» ο κ. Καραμπάς παρουσιάζει τις αιτίες του φαινομένου με τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από την έρευνα ετών, αλλά και τις προσφερόμενες λύσεις αντιμετώπισης. Η αποκατάσταση της παραλίας με τη μεταφορά άμμου είναι η παρέμβαση που θα πρέπει να υλοποιηθεί σύμφωνα με την πρόταση Καραμπά, και στη συνέχεια να γίνουν τα όποια έργα για την προστασία της ακτής. 

Κύριε Καραμπά, παρακολουθείτε το φαινόμενο στην ακτή της Σκάλας Ερεσού εδώ και πολλά χρόνια. Περιγράψτε μας, τι ακριβώς συμβαίνει εκεί;

«Τα φαινόμενα που παρατηρούνται στην ακτή της Σκάλας Ερεσού, είναι δύο και είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους: η σημαντική διάβρωση της ακτής και η καταστροφή του θαλάσσιου τοίχου.

H ακτομηχανική μας έρευνα έδειξε ότι η παρατηρούμενη μείωση της συχνότητας εμφάνισης των νοτιοδυτικών-δυτικών ανέμων και η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των νότιων ανέμων (με ταυτόχρονη αύξηση της έντασής τους) έχει επίπτωση στην κατά μήκος της ακτής στερεομεταφορά. Λόγω των μεταβολών αυτών, διαταράσσεται η λεπτή ισορροπία ισοζυγίου φερτών και προκαλείται διάβρωση: η άμμος μεταφέρεται προς τα δυτικά από τους νότιους κυματισμούς και δεν επιστρέφει προς το ανατολικό τμήμα της ακτής από τους νοτιοδυτικούς-δυτικούς κυματισμούς.

Επίσης είναι γνωστό ότι η κατασκευή των θαλάσσιων τοίχων οδηγεί κατά κανόνα στη διάβρωση των ακτών. H κατασκευή τους συνοδεύεται γενικά από μείωση του εύρους της ακτής, με συνέπεια τη μείωση της ζώνης θραύσης και αναρρίχησης. Το γεγονός αυτό έχει ως συνέπεια να προσπίπτει σημαντική κυματική ενέργεια σε ένα θαλάσσιο τοίχο, ένα μέρος της οποίας ανακλάται από αυτόν, παρασέρνοντας προς τα ανοιχτά το ίζημα που βρίσκεται στη βάση του. Στην ακτής της Σκάλας Ερεσού, μετά τις πρώτες μειώσεις του εύρους της ακτής ή/και όταν ανυψωνόταν σημαντικά η στάθμη της θάλασσας, οι κυματισμοί πλησίαζαν ολοένα και πιο κοντά στο θαλάσσιο τοίχο και αλληλεπιδρούσαν με αυτόν, επιδεινώνοντας τη διάβρωση.

Τα συμπεράσματα αυτά έρχονται σε συμφωνία με τις επιτόπου μετρήσεις των διατομών της παραλίας.

Η καταστροφή του θαλάσσιου τοίχου είναι συνέπεια της διάβρωσης και του φαινομένου της ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας λόγω του φαινομένου της μετεωρολογικής παλίρροιας που συνοδεύει τα επεισόδια των ανέμων του νότιου τομέα. Λόγω των παραπάνω (δηλαδή της διάβρωσης και της ανύψωσης της στάθμης), μέρος της ενέργειας των κυμάτων δε χάνεται στη θραύση, προσπίπτει με δύναμη στον τοίχο, υποσκάπτει τον πόδα του και τον καταστρέφει».

Παρατηρείται σε άλλες ακτές του νησιού; Στην Εφταλού, για παράδειγμα.

«Η καταστροφή του θαλάσσιου τοίχου από τους κυματισμούς συνέβη πριν μερικά χρόνια και στην Εφταλού, σε ένα επεισόδιο ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας λόγω του φαινομένου της μετεωρολογικής παλίρροιας. Προβλήματα παρατηρήθηκαν και σε άλλες ακτές (π.χ. Μόλυβο, Πέτρα)».

Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η εξέλιξή του;

«Εάν συνεχιστούν στο μέλλον ίδια ή και παρόμοια μετεωρολογικά περιστατικά, το φαινόμενο θα συνεχίζει να επαναλαμβάνεται και η αρνητικές επιπτώσεις να εντείνονται».

Πού οφείλεται το φαινόμενο αυτό; Ερευνητικές υποθέσεις αναφέρουν πως το φράγμα της Ερεσού είναι μία από τις αιτίες του φαινομένου.

«Πρώτον, το φαινόμενο της μετεωρολογικής παλίρροιας που οδηγεί στην ανύψωση της στάθμης της θάλασσας, αλλά και οι μεταβολές στις εντάσεις και στις συχνότητες εμφάνισης των ανέμων, είναι μάλλον ακραία φαινόμενα και ίσως είναι μια ένδειξη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Δεύτερον, τα αποτελέσματα ενός μαθηματικού μοντέλου υπολογισμού παραγωγής ιζήματος στη λεκάνη απορροής ανάντη του φράγματος της Ερεσού δείχνουν ότι κατακρατείται μέρος της συνολικής παραγόμενης ποσότητας ιζήματος, το οποίο θα κατέληγε στην ακτή. Ωστόσο οι μελέτες μάς δείχνουν ότι δεν μπορούμε να οδηγηθούμε ακόμα σε απόλυτα ασφαλή συμπεράσματα».

Ποιοι, κατά τη γνώμη σας, είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου;

«Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με την κατασκευή παράκτιων τεχνικών έργων προστασίας ακτών, δηλαδή κυματοθραυστών παράλληλα στην ακτή, αφού βέβαια προηγηθεί η αποκατάσταση της αμμώδους παραλίας με τη μέθοδο της τεχνητής αναπλήρωσης (δηλαδή μεταφορά και τοποθέτηση άμμου). Επίσης απαραίτητος είναι και ο επανασχεδιασμός και η επανακατασκευή του θαλάσσιου τοίχου, με διαφορετική όμως διατομή, που θα μειώνει την ανάκλαση των κυματισμών και δε θα κινδυνεύει από υποσκαφή του πόδα της».

Για τις παρεμβάσεις αυτές υπάρχει παράδειγμα από την ελληνική ή και διεθνή εμπειρία; 

«Η διάβρωση των ακτών είναι δυστυχώς ένα πρόβλημα που παρατηρείται σε πάρα πολλές ακτές του πλανήτη. Οι Αρχές για να το αντιμετωπίσουν, υλοποιούν σε πολλές περιπτώσεις παρόμοιες τεχνικές παρεμβάσεις μετά από μελέτες των ειδικών επιστημόνων (ακτομηχανικών)».

Η μελέτη για το φαινόμενο που έχετε παραδώσει στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, τι ακριβώς περιλαμβάνει;

«Η μελέτη αντιμετωπίζει το πρόβλημα με την πρόταση κατασκευής δύο ύφαλων κυματοθραυστών παράλληλα στην ακτή, αφού βέβαια προηγηθεί η αποκατάσταση της παραλίας με τη μέθοδο της τεχνητής αναπλήρωσης. 

Σε μια άλλη μελέτη για λογαριασμό του Δήμου Λέσβου, έγινε ο επανασχεδιασμός του θαλάσσιου τοίχου, ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα το πρόβλημα της καταστροφής του.

Προτείνεται να προηγηθεί η υλοποίηση της δεύτερης και πιο οικονομικής μελέτης (επανακατασκευή του θαλάσσιου τοίχου) και κατόπιν της πρώτης (κατασκευή των ύφαλων κυματοθραυστών). Βέβαια, καλό θα ήταν να προηγηθεί και η αποκατάσταση της αμμώδους παραλίας με τη μέθοδο της τεχνητής αναπλήρωσης».

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey