Προστατευόμενο τοπίο χαρακτηρίστηκε, με απόφαση που δημοσιεύθηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, η περιοχή της Παναγιάς της Κρυφτής, που βρίσκεται στις απόκρημνες βραχώδεις ακτές της περιφέρειας Πλωμαρίου Λέσβου, πέντε ναυτικά μίλια δυτικά του λιμένα Πλωμαρίου και ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα Παλαιοχωρίου. Με βάση το άρθρο 5 του Ν.3937/2011 και της Ειδικής Έκθεσης που υπέβαλε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλωμαρίου «Το Πόλιον», με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, εγκρίθηκε ο χαρακτηρισμός της ως προστατευόμενο τοπίο. Δημοσιεύτηκε δε στο ΦΕΚ, τεύχος ΑΑΠ 308/29.12.2017.

Το σχετικό αίτημα και την ειδική έκθεση υπέβαλε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πλωμαρίου «Το Πόλιον». Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, η διαχείριση του προστατευόμενου τοπίου ανατίθεται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου, σε συνεργασία με τον Δήμο Λέσβου.

 
Γεώτοποι Λέσβου

Ιδιαίτερο τοπίο

Το πολιτισμικό τοπίο της Παναγιάς της Κρυφτής, ιδιαίτερης γεωλογικής, φυσικής, θρησκευτικής αξίας, με το ξωκλήσι να είναι κρυμμένο όλο στην ευρύχωρη σπηλιά ενός βράχου και με εντυπωσιακές εικόνες γεωλογικών σχηματισμών, είχε συμπεριληφθεί στο φάκελο υποψηφιότητας για την ένταξη της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO. Στον πρόσφατο Γεωτουριστικό Χάρτη του Γεωπάρκου Λέσβου, μάλιστα, η περιοχή σημειώνεται ως «ΓΕΩΤΟΠΟΣ» με τον αριθμό 33. Είναι δηλαδή, ένα ιδιαίτερο τοπίο (φυσικό και πολιτισμικό) του Γεωπάρκου Λέσβου, που απαιτεί προστασία από υπερβολικές πιέσεις με την κατάλληλη μορφή διαχείρισης και ανάδειξης, ώστε να αξιοποιηθεί ως σημαντικός πόρος για την ανάπτυξη της Λέσβου.

Η ιδιαίτερη γεωλογική δομή, η εντυπωσιακή γεωμορφολογία (απότομες και βραχώδεις ακτές, σπηλαιώδεις μορφές), οι θερμές πηγές (μέσα και έξω από τη θάλασσα) αποτελούν μέρος των σοβαρών στοιχείων για τη διατήρησή τους ώστε να χαρακτηριστεί ως προστατευόμενο τοπίο. Η ανάδειξη της ιδιαίτερης αξίας της περιοχής, της σημασίας των γεωλογικών δομών για τη γεωιστορική εξέλιξη της Λέσβου, της χαρακτηριστικής γεωμορφολογίας του, των θερμών πηγών, της βιοποικιλότητας της περιοχής αποτελούν προτεραιότητες για τη διαχείριση του προστατευόμενου τοπίου. Παράλληλα, η ανάδειξη της παράδοσης και η λειτουργία του ναΐσκου και οι υπερτοπικοί δεσμοί από τις μνήμες της πρόσφατης ιστορίας αποτελούν τους κυριότερους σκοπούς της διατήρησής του ως σύνθετου πολιτισμικού τοπίου. Προτεραιότητα πλέον, αναφέρει ο Σύλλογος «το Πόλιον», αποτελεί η διευκόλυνση των απαιτούμενων επιστημονικών ερευνών, των εκπαιδευτικών δράσεων και των επισκέψεων ομάδων πολιτών.

Η ειδική μελέτη που υποβλήθηκε για το χαρακτηρισμό του τοπίου ως προστατευόμενου συντάχθηκε αφιλοκερδώς, παρά τη σημαντική δαπάνη χρόνου, από ομάδα εξειδικευμένων επιστημόνων μελών και φίλων του Συλλόγου «Το Πόλιον».