Κατέληξε τελικά ο 19χρονος που είχε τραυματιστεί σοβαρά στο τροχαίο που σημειώθηκε μετά από σύγκρουση με άλογα. Το δυστύχημα αυτό αποτελεί συνονθύλευμα πολιτικής και διοικητικής ανευθυνότητας που έρχεται να επιβεβαιώσει με τον χειρότερο τρόπο τον αρνητικό αντίκτυπο της απόφασης του πρώην Υφυπουργού Σταύρου Κελέτση, τις πελατειακές σχέσεις των αυτοδιοικητικών και την «νωθρότητα» των αρμόδιων υπηρεσιών ελέγχου.

Η Ελλάδα καθυστέρησε κατά πολύ να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία περί τσιπαρίσματος ιπποειδών. Μόλις στις 21/10/2022 έγινε υποχρεωτική η σήμανσή τους. Πριν την 23/10/2023 οι Περιφέρειες της χώρας ήταν υποχρεωμένες να περισυλλέγουν τσιπαρισμένα και ατσιπάριστα ιπποειδή συγκροτώντας τις κατάλληλες επιτροπές. Με την απόφαση Κελέτση στις 24/10/2024 απαλλάσσονται οι Περιφέρειες από την υποχρέωση περισυλλογής των ατσιπάριστων - ο αριθμός των οποίων στην Λέσβο είναι τεράστιος και όπως προκύπτει κυκλοφορεί ανεξέλεγκτος στους δρόμους με την ανευθυνότητα των ιδιοκτητών να επιβραβεύεται με μηδενικούς ελέγχους, ενώ δεν έχει γίνει καμία καμπάνια περί τσιπαρίσματος από τους Δήμους και την Περιφέρεια.

Εκτός από την Απόφαση Κελέτση ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο ανάπτυξης πελατειακών σχέσεων εθελοτυφλεί μπροστά στις προβληματικές καταστάσεις που στην συγκεκριμένη περίπτωση είχαν τραγικό απολογισμό. Μάλιστα ο προϊστάμενος της Κτηνιατρικής κ. Τσομπανέλλης υποστηρίζει ότι η Αστυνομία και η Διεύθυνση Δασών θα πρέπει να ελέγχει αν τα ιπποειδή είναι τσιπαρισμένα. Βέβαια στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στο χρονικό διάστημα που η ΠΒΑ ήταν υπεύθυνη για τσιπαρισμένα και ατσιπάριστα η τελευταία δεν εκπλήρωνε τον όρο του νομοθέτη περί τήρησης χώρου φύλαξης αδέσποτων ιπποειδών.

Το δυστύχημα

Το τροχαίο σημειώθηκε στις 06-01-2025 στο οδικό δίκτυο Παπάδου - Περάματος. Ειδικότερα και σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, Ι.Χ. επιβατικό αυτοκίνητο που οδηγούσε 20χρονος, στο οποίο επέβαιναν -3- ακόμη άτομα - (19χρονος, 20χρονη και 23χρονη), συγκρούστηκε με δύο άλογα, με συνέπεια το σοβαρό τραυματισμό του 19χρονου, τον τραυματισμό του 20χρονου οδηγού, της 20χρονης και της 23χρονης, καθώς και το θανάσιμο τραυματισμό των αλόγων. «Από το αστυνομικό τμήμα Γέρας διενεργείται προανάκριση για το τροχαίο» σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την Αστυνομία, μετά από έρευνα, εντοπίστηκε ένα άτομο που φέρεται να είναι ιδιοκτήτης, ενώ σύμφωνα με τον έλεγχο που έγινε από την Κτηνιατρική Υπηρεσία τα άλογα δεν ήταν τσιπαρισμένα όπως ανέφερε στο «Ε» ο προϊστάμενος της Δ/νσης Κτηνιατρικής Ευστράτιος Τσομπανέλλης, ο οποίος πρόσθεσε σε άλλο σημείο ότι στην Λέσβο έχουν τσιπαριστεί περί τα 400 ιπποειδή όταν ο συνολικός τους αριθμός υπερβαίνει παρασάγγας.

Και βέβαια ο θάνατος του 19χρονου δεν είναι ο μόνος θάνατος που προκλήθηκε από άλογο. Στις 21 Ιούνιου του 2004 στη Λέσβο χάθηκε μία ανθρώπινη ζωή στον «απόηχο» παράνομων ιπποδρομιών υπόθεση που έφτασε στην δικαιοσύνη χωρίς ωστόσο να μπορεί να εντοπιστεί ο ιδιοκτήτης του τότε αλόγου.

Τα περιστατικά στην Γέρα

Τροχαία με άλογα στην περιοχή της Γέρας δεν αποτελούν πρωτοφανές γεγονός. Να θυμίσουμε ότι στις 28/09/2023 είχε καταγραφεί τροχαίο στον Παλαιόκηπο όταν δίκυκλη μοτοσικλέτα οδηγούμενη από ανήλικο χωρίς δίπλωμα συγκρούστηκε με άλογο με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του αλόγου. Ακόμη να αναφέρουμε ότι στις 6/10/2023 είχαν εντοπιστεί στο οδικό δίκτυο των Κεραμειών δύο μαύρα άλογα και είχε ενημερωθεί, σύμφωνα με την Κιβωτό η τροχαία. Τον Αύγουστο του 2023 γίνεται γνωστό από τον ίδιο Σύλλογο ότι παστουρομένο άλογο κυκλοφορεί στην περιοχή του Τάρτι για 6 περίπου μήνες..

Επιπλέον κατά την διάρκεια εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν από τον Ιππικό Παγγεραγωγικό Σύλλογο το Σάββατο 29 Ιουλίου 2023 στο Γήπεδο Περάματος τραυματίστηκε πολύ σοβαρά ένα άλογο το οποίο κατέληξε. Επιπλέον τον Ιούνιο του 2023 εντοπίστηκε άντρας στο Πέραμα να μεταφέρει δεμένο σε ΙΧ άλογο με παράνομη πρακτική μεταφοράς με το Αστυνομικό Τμήμα Γέρας να επιβεβαιώνει το διοικητικό πρόστιμο.

Συνεπώς προβληματικά περιστατικά με ιπποειδή στην Γέρα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για τα στελέχη του ΑΤ.

Περιστατικά με ανεπιτήρητα ιπποειδή έχουν καταγραφεί σε Ερεσό στις 30-09-2023, σε Θερμή στις 28-08- 2023, στον Κόλπο Καλλονής στις 24-06-2023, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει αν τα γαϊδουράκια που συμμετείχαν στις περιβόητες γαϊδουροδρομίες της Κώμης έχουν σήμερα μάικροτσιπ..

 Τα ανεπιτήρητα

Συνεπώς η καταγραφή τροχαίου ατυχήματος εξαιτίας ανεπιτήρητου ιπποειδούς είναι κάτι που έχει μεγάλες πιθανότητες να συμβεί στην Λέσβο με τις συνθήκες που επικρατούν αν αναλογιστεί κανείς ότι ο αριθμός των τσιπαρισμένων ιπποειδών στο νησί είναι πολύ μικρός σε σχέση με τον πραγματικό πληθυσμό.

Ο νόμος

Από τις 21/10/2022 ξεκίνησε η υποχρεωτική σήμανση και καταχώριση όλων των Ιπποειδών στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής. Σύμφωνα με την απόφαση «…όλα τα δεσποζόμενα ιπποειδή ταυτοποιούνται ατομικά, σε συνεργασία με ιδιώτη κτηνίατρο, με ενέσιμο πομποδέκτη (microchip) και έγγραφο ταυτοποίησης, το οποίο υποβάλλεται στην κτηνιατρική υπηρεσία ώστε να εκδοθεί το ενιαίο ισόβιο έγγραφο ταυτοποίησης, και όλες οι εκμεταλλεύσεις ιπποειδών, με ευθύνη του ιδιοκτήτη τους, δηλώνονται στην κτηνιατρική υπηρεσία και καταχωρούνται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων». Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Ιππικός Σύλλογος Παμφίλων είναι ο μοναδικός σε όλο το νησί, από τους δεκάδες που υπάρχουν, που με ανακοίνωσή του, τον Νοέμβρη του 2023 έκανε γνωστό ότι όλα τα μέλη του Ιππικού Πολιτιστικού Συλλόγου Παμφίλων που έχουν στην ιδιοκτησία τους ιπποειδή έχουν προβεί στην ηλεκτρονική σήμανσή τους από τους πρώτους μήνες εφαρμογής του μέτρου.

Να θυμίσουμε εδώ ότι σύμφωνα με επίσημη ενημέρωση του Συλλόγου ΚΙΒΩΤΟΣ από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Νοέμβριο του 2023 είχαν τσιπαριστεί / καταγραφεί 121 ιπποειδή και συγκεκριμένα 117 άλογα και 4 μουλάρια και γαϊδούρια.

Η απόφαση Κελέτση

 Με απόφαση την οποία υπογράφει ο τότε υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης , Σταύρος Κελετσής, απαλλάσσονται οι Περιφέρειες από την ευθύνη για τα ανεπιτήρητα ήμερα ιπποειδή, εκτός εάν μπορεί να ταυτοποιηθεί ο ιδιοκτήτης (δηλαδή περίπου για το 5% των περιπτώσεων)!

Πριν την 24η Οκτωβρίου 2023 και την απόφαση Κελέτση οι Περιφέρειες όφειλαν να περισυλλέγουν και να φροντίζουν όσα άλογα (εκτός από τις λίγες περιπτώσεις άγριων αλόγων), γαϊδούρια και μουλάρια βρίσκονταν μόνα τους ή σε αγέλες στο δρόμο. Μετά την απόφαση Κελέτση οι Περιφέρειες της χώρας είναι πλέον υποχρεωμένες να μαζέψουν από το δρόμο όχι όλα τα ανεπιτήρητα αλλά μόνο ένα άλογο, γαϊδουράκι, μουλάρι που είτε θα είναι τσιπαρισμένο, είτε ο ιδιοκτήτης του θα έχει δηλώσει ότι το έχασε. Στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου θα συγκροτηθεί η Επιτροπή Παρακολούθησης Οργάνωσης και Εποπτείας της Διαχείρισης των Ανεπιτήρητων Δεσποζόμενων Ιπποειδών, στις 13/11/2023, δηλαδή μετά την απόφαση Κελέτση, όταν άλλες περιφέρειες της χώρας τις είχαν συγκροτήσει αμέσως μετά την εφαρμογή του νόμου για το υποχρεωτικό τσιπάρισμα.

Θυμίζουμε ότι στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Μυτιλήνης κατέφυγε, στις 27 Σεπτεμβρίου 2023, η «Κιβωτός» κατά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, καθώς η τελευταία δεν εκπληρώνει τον όρο του νομοθέτη περί τήρησης χώρου φύλαξης αδέσποτων ιπποειδών.

Θα ήταν σημαντικό να επισημάνουμε ότι η παραπάνω επιτροπή δεν είναι αρμόδια για τη διαχείριση θεμάτων αστικής ευθύνης που τυχόν προκύπτουν από την παρουσία των εν λόγω ιπποειδών.

Μάλιστα τον Δεκέμβριο του 2023 12 βουλευτές του ΚΚΕ, μεταξύ των οποίων και η Μαρία Κομνηνάκα είχαν υποβάλει σχετικό ερώτημα για την περιβόητη τροποποίηση Κελέτση. Στην υπ' αριθμόν 802/375191- 18/12/2023 απάντησή του ο κ. Κελέτσης σημειώνει ότι «Στην περίπτωση του αδέσποτου ιπποειδούς, … για ζώο, το οποίο έχει εγκαταλειφθεί από τον ιδιοκτήτη/υπεύθυνό του, ο οποίος δεν διεκδικεί την κυριότητά του… η διαχείριση τους .. καθώς και οι καταστροφές και τα ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν από αυτά… πρέπει να ρυθμιστούν με άλλα νομοθετικά κείμενα, τα οποία ορίζουν ή θα ορίσουν τις αντίστοιχες αρμόδιες αρχές».

Η μη καταγραφή/ τσιπάρισμα συνδέεται με εκδηλώσεις φαινομένων κακοποίησης και εγκατάλειψης. Βέβαια το συγκεκριμένο ζήτημα δεν περιλαμβάνεται στην λίστα των θεμάτων που τέθηκαν από τους εκπροσώπους του τόπου συζητήθηκαν κατά την επίσκεψη του κ. Κελέτση στις 26 και 27 Ιανουαρίου 2024 στην Λέσβο όταν ήταν ακόμη υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.  

Οι ευθύνες…

Ο κ. Τσομπανέλλης μιλώντας στο «Ε» υποστήριξε ότι τα στελέχη της Αστυνομίας και της Διεύθυνσης Δασών είναι υποχρεωμένα να ελέγχουν αν είναι τσιπαρισμένα σε περίπτωση που εντοπιστούν με τους αναβάτες τους σε κοινή θέα -όπως για παράδειγμα σε εκδηλώσεις πολλές από τις οποίες προφανώς δίνονται σχετικές άδειες και από την Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου- και να επιβάλλουν τις διοικητικές κυρώσεις που προβλέπει ο νομοθέτης.

Πρόσθεσε ακόμη ότι σύμφωνα με τους όρους του νομοθέτη οι πρόεδροι των χωριών θα πρέπει να εισηγούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο ή στον Δήμαρχο χώρο ειδικό για όλα τα ανεπιτήρητα ζώα (σκυλιά, άλογα κλ). Σε περίπτωση που αυτά εντοπιστούν ανεπιτήρητα οδηγούνται στους εν λόγω χώρους από τον Δήμο και στην συνέχεια ελέγχεται αν είναι τσιπαρισμένο ή όχι. Στην περίπτωση που το ιπποειδές είναι τσιπαρισμένο ενημερώνεται η Επιτροπή της Περιφέρειας αφού οι Περιφέρειες της χώρας είναι υποχρεωμένες «να μεριμνούν για την περισυλλογή, μεταφορά, φύλαξη, διατροφή και διατήρηση των ανεπιτήρητων δεσποζόμενων ιπποειδών», για τα οποία «τεκμηριώνεται η ύπαρξη υπεύθυνου επιχείρησης αυτού», με απλά λόγια ιδιοκτήτη του ζώου.

Σε κάθε περίπτωση αξίζει να αναφέρουμε ότι ούτε ο Δήμος Μυτιλήνης ούτε ο Δήμος Δυτικής Λέσβου έχει προχωρήσει σε δελτία Τύπου που να σχετίζονται με τους παραπάνω χώρους. Αυτό που προκύπτει άλλωστε από το ΔΙΑΥΓΕΙΑ είναι και όπως έχει διαπιστωθεί, η αυτοδιοίκηση α και β βαθμού αλλά και οι  λοιποί φορείς σε ότι έχει να κάνει με τα ιπποειδή περιορίζονται σε αδειοδοτήσεις εκδηλώσεων και στην οικονομική τους ενίσχυση, νίπτοντας τας χείρας τους σε ότι έχει να κάνει με «όρους ευζωΐας» ή καλύτερα ασφάλειας ανθρώπων και ζώων.