Στράτης Μυριβήλης

«Η Ζωή εν τάφω. Πρώτες εκδόσεις. Α΄ Έκδοση, Μυτιλήνη 1924 - Β΄ Έκδοση, Αθήνα 1930»

Φιλολογική επιμέλεια, πρόλογος και επίμετρα: Νίκη Λυκούργου

Εκδόσεις «Εστία»

Αθήνα 2016, σελ. 928

Η Νίκη Λυκούργου γεννήθηκε (1946) και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Μεσαιωνική και Νεότερη Ελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου και δίδαξε, ως μέλος του διδακτικού προσωπικού του Τμήματος Φιλολογίας, έως το 2011.

Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της εντοπίζονται στη νεοελληνική γραμματεία (κυρίως στην πεζογραφία) του 19ου και του 20ού αιώνα. Ειδικότερα, έχει μελετήσει το βίο και το έργο του Στράτη Μυριβήλη και έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή με αυτό το θέμα. Το 1990 από τις εκδόσεις της «Εστίας» κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Σχεδίασμα χρονογραφίας Στράτη Μυριβήλη. 1890-1969», το 2013 το βιβλίο της «Αγαπητέ Στρατή...

Από την αλληλογραφία του Μυριβήλη με τους Αλέξανδρο Παπαναστασίου, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Γιώργο Κοτζιούλα κ.ά.» (Εκδόσεις «Εστία») και το 1993 έγραψε το επίμετρο στον τόμο «Στρατής Μυριβήλης, Η ζωή εν τάφω. Ιστορίες του πολέμου», ανατύπωση της Β΄ έκδοσης (Εκδόσεις «Εστία»).

Πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις της «Εστίας» κυκλοφόρησε ένας εξαιρετικά σπουδαίος τόμος στον οποίο στεγάζονται για πρώτη φορά οι δύο πρώτες εκδόσεις της «Ζωής εν τάφω», του διασημότερου έργου του Μυριβήλη, που τον έκανε γνωστό σε ένα ευρύτατο κοινό.

«Αν κατά γενική ομολογία “Ο Βασίλης ο Αρβανίτης” θεωρείται το αριστούργημα του Μυριβήλη, “Η ζωή εν τάφω”, όχι ήσσονος καλλιτεχνικής σημασίας, είναι το βιβλίο που χάρισε στο δημιουργό του τη λογοτεχνική του ταυτότητα, τον κατέστησε πανελληνίως και διεθνώς γνωστό και τον τοποθέτησε επάξια δίπλα στους ξένους αντιμιλιταριστές ομότεχνούς του.

Κανείς, πιστεύω, δεν θα είχε αντίρρηση πως ήδη η πρώτη έκδοση του έργου (1924) αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως ενός κορυφαίου λογοτέχνη. Από εκείνη τη μέρα το κλασικό αυτό έργο της λογοτεχνίας μας, το οποίο, όπως είναι γνωστό, γνώρισε επτά γραφές και ισάριθμες εκδόσεις, πλησιάζει τα εβδομήντα χρόνια ζωής.

Οι αλλεπάλληλες ανατυπώσεις της οριστικής έβδομης έκδοσής του και οι εκατόν είκοσι πέντε περίπου χιλιάδες των ανατύπων του που έχουν κυκλοφορήσει έως σήμερα πιστοποιούν το γεγονός ότι “Το βιβλίο του πολέμου” αντιστέκεται σθεναρά στο χρόνο».

Τα παραπάνω είναι από το επίμετρο της Νίκης Λυκούργου στον τόμο «Στρατής Μυριβήλης, Η ζωή εν τάφω. Ιστορίες του πολέμου», ανατύπωση της Β΄ έκδοσης (Εκδόσεις «Εστία», 1993) και περιλαμβάνεται και στην παρούσα έκδοση, η οποία είναι εμπλουτισμένη με νέο πρόλογο, ευρετήριο προσώπων, συγκριτικό πίνακα των χειρογράφων και των διαφόρων (προ)δημοσιεύσεων σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής και δύο επίμετρα (το δεύτερο έχει τίτλο «Ο Στράτης Μυριβήλης στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο: στρατιώτης, πολεμιστής και δημοσιογράφος-ανταποκριτής»).

Ο τόμος έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς αναδεικνύει άγνωστες πτυχές της ιδιαίτερης συγγραφικής ιστορίας του έργου αλλά και τις μεγάλες διαφορές ανάμεσα στην πρώτη έκδοση που έγινε στη Μυτιλήνη το 1924 και τη δεύτερη που έγινε στην Αθήνα το 1930 και η οποία αποτέλεσε και τη βάση για την έβδομη και οριστική έκδοση του βιβλίου το 1955.

Σε επόμενο φύλλο θα δημοσιευτεί συνέντευξη της Νίκης Λυκούργου, η οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της στη μελέτη του έργου του συμπατριώτη μας συγγραφέα.

Π.Σ.