8:30 το πρωί, Γραφείο Ψυχολόγων, στην άλλη γραμμή φωνή μητέρας ιδιαίτερα αγχωμένης: «Πότε να φέρω το γιο μου. Είναι 14 χρονών… νομίζω ότι έχει πέσει θύμα bullying στο σχολείο από κάποιους συμμαθητές του...». «Να σας κλείσουμε ένα ραντεβού να έρθετε με τον πατέρα να μιλήσουμε» προτείνει η ψυχολόγος. «Δεν καταλάβατε το παιδί μου έχει το πρόβλημα, όχι εμείς... Το παιδί μας πρέπει να μιλήσει, να το βοηθήσετε».

Διάλογος με γονείς «στα κάγκελα» τόσο από καθημερινά προβλήματα, αλλά και από προβλήματα που ξεπροβάλλουν από το πουθενά και σχετίζονται με την ανατροφή των παιδιών τους.

Ο σχολικός εκφοβισμός δεν αφορά τον κόσμο των ανηλίκων, αφορά το περιβάλλον που δημιουργούν οι ενήλικες για να επιβιώσουν οι ανήλικες. Όταν παντρευόμαστε σα ζευγάρι αρχικά δημιουργούμε μεταξύ μας ένα ιδιαίτερο κώδικα επικοινωνίας (λεκτικής και εξωλεκτικής). Στη συνέχεια με τον ερχομό του παιδιού είμαστε υποχρεωμένοι να το μυήσουμε, στο συγκεκριμένο κώδικα. Είναι γνωστό ότι τα παιδιά δεν απαντούν ποτέ στην προσταγή «Μίλα», «Άνοιξέ το», «Απελευθερώσου». Αντιδρούν στο συναίσθημα που τους δίνει ο γονιός, της αγάπης, της αποδοχής και της εμπιστοσύνης.

Η επικοινωνία με τα παιδιά δεν εδραιώνεται συζητώντας μαζί του σοβαρά βαρυσήμαντα προβλήματα, όταν αυτά εμφανίζονται και όταν ο ενήλικας έχει τη διάθεση να μιλήσει μαζί του. Η επικοινωνία εδραιώνεται σε άσχετο χρόνο, τόπο, τότε που το παιδί μιλά για καθημερινά «ασήμαντα» θέματα πχ. για «τις πλάκες» που έκανε στον καθηγητή, για την ταινία που είδε στο μάθημα της γλώσσας.

Όταν ο γονιός είναι κουρασμένος, απογοητευμένος από την καθημερινότητα και δοκιμάζει τα όριά του και τις αντοχές του. Το «άνοιγμα» συμβαίνει κατά τη διάρκεια του φαγητού, της βόλτας, του μπάνιου στη θάλασσα, της χαλάρωσης. Συμβαίνει όταν το παιδί διηγείται φαινομενικά άσχετα γεγονότα «μαμά τι πρέπει να κάνει ο «φίλος μου ο Γιάννης που τον κοροϊδεύει ο Κωστάκης».

Η ενεργητική ακρόαση είναι το μόνο όπλο που έχουν οι γονείς. Προϋποθέτει προσοχή, παρατηρητικότητα, αποδοχή, γνησιότητα - αυθεντικότητα, ενσυναίσθηση (οι γονείς μπαίνουν στη θέση του παιδιού, βλέπουν μέσα από τα μάτια του το πρόβλημα), βλεμματική επαφή με το παιδί που μιλά. Οι γονείς δεν προχωρούν σε κριτική, απόρριψη, επίδειξη υπεροχής και δεν φτάνουν σε αυθαίρετα συμπεράσματα. Ο γονιός συναισθάνεται το παιδί, αρκεί να το θελήσει, να μη φοβηθεί, να μη νιώσει τύψεις γι’ αυτό που θα δει. Αν φοβηθεί τότε ζητά βοήθεια. υποστήριξη, για να αντέξει τις δικές του αθέλητες παραλήψεις και να συμπληρώσει τα κενά της επικοινωνίας απέναντι στο παιδί του.

Κάθε κρίση είναι ευκαιρία για μια νέα αρχή. Αυτό λέει το γραφείο Ψυχολόγων: «έλα εσύ γονιέ να συζητήσουμε, να νιώσεις δυνατός για να βοηθήσει το παιδί σου. Το παιδί θέλει αποκλειστικά εσένα. Οι ψυχολόγοι δεν είναι οι γονείς του παιδιού σου και μην το επιδιώξεις να γίνουν».

*Η Στέλλα Σπύρου είναι Κλινική Ψυχολόγος, MA, Msc, στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης.