Η Συμπεριφορά της Ανώτατης Στρατιωτικής Τουρκικής Ηγεσίας

11/09/2018 - 13:42

β΄Μέρος

Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η ανώτατη τουρκική στρατιωτική ηγεσία (ο επιτελάρχης Fevzi Çakmak Paşa, ο διοικητής του δυτικού μετώπου İşmet İnönü και άλλοι) με επικεφαλής το Μουσταφά Πασά έφθασαν στη Σμύρνη στις 10 Σεπ 1922 (μία μέρα μετά την είσοδο του Nureddin Paşa- διοικητού της 1ης Στρατιάς). Ήταν μάρτυρες όλων των λεηλασιών και των θηριωδιών καθώς και της τρομερής πυρκαγιάς που κατέστρεψε τα πάντα.

Εύλογα γεννάται η απορία σ’ ένα αντικειμενικό παρατηρητή γιατί δεν έκαναν κάτι, για να περιορίσουν τη ζημιά και να γλυτώσουν από το θάνατο χιλιάδες αθώες ψυχές, που είχαν πάρει στο δρόμο του ξεριζωμού; Εξάλλου ο στρατιωτικός αντίπαλος τους, ο ελληνικός στρατός είχε αναχωρήσει από την πόλη στις 8 Σεπ κινούμενος για το Τσεσμέ, προκειμένου να εγκαταλείψει τη γη της Ιωνίας.

Οι διάφοροι τούρκοι στρατιωτικοί της εποχής καθώς και ο επιστήθιος φίλος του Κεμάλ Falih Rifki Atay στα απομνημονεύματα τους, προσπάθησαν να περιγράψουν «τη λύπη του Κεμάλ», του απέδωσαν φράσεις θυμού και απογοήτευσης προς το πρόσωπο του Νουρεντίν Πασά, που τελικά έγινε ο «αποδιοπομπαίος τράγος» και φορτώθηκε όλες τις «αμαρτίες» της τουρκικής ηγεσίας και πρώτου του Αρχιστρατήγου Μουσταφά Κεμάλ. Το ερώτημα είναι αν ενεργούσε μόνος του ή με εντολές βάσει σχεδίου.

Ο Κεμάλ στις 10 Σεπ αρχικά έστησε το στρατηγείο του στο ξενοδοχείο  «Κράμερ Παλλάς δες το χάρτη» και το βράδυ διανυκτέρευσε για λόγους συμβολικούς, στη βίλα της οικογένειας İplikçizade στην περιοχή Karşıyaka (Κορδελλιό) όπου είχε διαμείνει το καλοκαίρι του 1921 ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος. (5)

Τις υπόλοιπες νύκτες μέχρι το πρωί την 13η Σεπ 1922 (ημέρα έναρξης της πυρκαγιάς) δεν διασαφηνίζεται αλλά κατά πάσα πιθανότητα άλλαζε σπίτια για λόγους ασφαλείας. Γεγονός είναι ότι το απόγευμα της 13ης Σεπ καθώς η φωτιά πλησίαζε την παραλία και το ξενοδοχείο Κράμερ μεταφέρθηκε εσπευσμένα μέσα σε ανοικτό αυτοκίνητο στη βίλα της οικογένειας Uşakizade στην περιοχή Göztepe (Γκιόζτεπε - νότια της πόλης) καλεσμένος της Latife Hanım, που στη συνέχεια έγινε σύζυγος του.

Ο Κεμάλ στις 13 Σεπ το βράδυ από το μπαλκόνι της βίλας που έμενε, βλέποντας τις φλόγες να υψώνονται στον ουρανό της Σμύρνης, είπε στους αξιωματικούς «…παιδιά κοιτάξτε καλά αυτή τη θέα, αυτές οι φλόγες σηματοδοτούν το τέλος μιας περιόδου και την αρχή μιας νέας. Ενώ οι αμαρτίες της οθωμανικής αυτοκρατορίας τον τελευταίο αιώνα «καθαρίζονται» με αυτή τη φωτιά, η οποία παράλληλα ανακοινώνει στον κόσμο την άνοδο του τουρκικού έθνους και την ίδρυση του τουρκικού κράτους.» (6)

Την επόμενη ημέρα ενώ η φωτιά έτρωγε τα σωθικά της πόλης, παρατέθηκε γεύμα στη βίλα με παρόντες την ηγεσία, την οικογένεια και άλλους. Ο υπασπιστής του Κεμάλ Salih Bozοk γράφει, «.. όλοι γέμιζαν με ευχαρίστηση τα ποτήρια τους και έτρωγαν τους μεζέδες, πλην του Fevzi Paşa που δεν έπινε οινόπνευμα αλλά καταβρόχθιζε με βουλιμία τα καλαμάρια της Σμύρνης ...» (7)

Μετά έμειναν μόνοι στο λιακωτό της βίλας ο Κεμάλ με τη Λατιφέ και παρατηρούσαν τη φωτιά, παραπέρα δε ήταν οι υπασπιστές. Ο Bozok γράφει, «... η Λατιφέ μιλούσε για τις επιχειρήσεις της οικογένειας και ο Κεμάλ για τη μάχη του Αλή Βεράν. Σε ερώτηση του Κεμάλ αν υπάρχουν ακίνητα της οικογένειας στην περιοχή που καιγόταν, αυτή απάντησε θετικά και συμπλήρωσε «Ας καούν όλα Πασά μου αρκεί που εσείς είστε υγιής, ποια η αξία των περιουσιακών στοιχείων για κάποιον που ζει αυτές τις ένδοξες μέρες. Η Πατρίδα σώθηκε και στο μέλλον θα τα φτιάξουμε καλύτερα». Η απάντηση ικανοποίησε τον Κεμάλ και πρόσθεσε, «Evet, Yaksın ve Yıkılsın. Hepsi telafisi mümkündür - Ναι, όλα ας καούν και ας καταστραφούν! Όλα ξαναγίνονται!!!».(8)

Ο επιτελάρχης Fevzi Paşa στα δικά του απομνημονεύματα περιγράφει με τα χειρότερα λόγια το Νουρεντίν και συμπληρώνει, «αυτός ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για δυο γεγονότα που τελείωσαν με πόνο, την πυρκαγιά της Σμύρνης και τη διαμονή του Κεμάλ στο Κράμερ, απ’ όπου λόγω της φωτιάς κατέληξε μόνιμος μουσαφίρης στη βίλα στο Γκιόζτεπε ...» (9) Ο Κεμάλ έμεινε στο σπίτι της Λατιφέ μέχρι τις 29 Σεπ 1922, από εκεί επέστρεψε την επομένη στην Άγκυρα και παρέμεινε στην εξουσία μέχρι την ημέρα του θανάτου του. (10 Νοε 1938).

Ο «Αποδιοπομπαίος Τράγος» Nureddin Paşa

Ο τούρκος δημοσιογράφος Tamer Çilingir (10) σε άρθρο του με τίτλο «Tη Σμύρνη την έκαψε ο Μουσταφά Κεμάλ και οι στρατιώτες του», αφού αναφέρει στα κενά που παρουσιάζει η επίσημη θέση της Τουρκίας για την πυρκαγιά καταλήγει στις εξής διαπιστώσεις, για το πρόσωπο του Νουρεντίν πασά για τον οποίον έχουν γραφτεί πολλά για τη μοχθηρία, τη σκληρότητα και την πονηριά. Τα χαρακτηριστικά αυτά φάνηκαν σε όλη την έκταση τους στον τρόπο που μαρτύρησε ο Μητροπολίτη Σμύρνης εθνομάρτυρας Χρυσόστομος:

- Οι ιστορικοί για να αθωώσουν τον Κεμάλ, ρίχνουν όλα τα βάρη στο Νουρεντίν.

- «Από ποιόν πήρε διαταγές ο Νουρεντίν, για να εξολοθρεύσει την κουρδική φυλή Koçgiri η οποία αρνήθηκε να υποταχθεί και τους έλληνες του Πόντου».

- «Τότε ήταν αρεστός και εκτελούσε τις διαταγές του Κεμάλ ενώ στη Σμύρνη έγινε απεχθής και αχώνευτος».

- Για την υπευθυνότητα του Νουρεντίν έχουν γράψει ο Ισμέτ Ινονού και ο Ριφκί Αταϊ, τι έλεγε όμως ο ίδιος για του Ρωμιούς «... σ’ όλους τους ρωμιούς υπάρχει το όνειρο του κράτους. Πιστεύουμε ότι οι ρωμιοί για την πατρίδα μας είναι ένα φίδι, το δηλητήριο αυτού του φιδιού είναι οι γυναίκες ….» (10)

- Οι πράξεις αυτού του «πιστού στρατιώτη του Κεμάλ» και οι θηριωδίες του στον Πόντο και στο Koçgiri συζητήθηκαν σε κλειστές συνεδριάσεις της βουλής της 11 Αυγούστου και της 4 Οκτ 1921. Μερικοί ζήτησαν να καθαιρεθεί αλλά ο Κεμάλ τον υπερασπίστηκε και τον γλύτωσε μέσω της  «σύστασης εξεταστικής επιτροπής».

- «Τελικά στις 29 Ιουνίου 1922 ο Κεμάλ τον επιβράβευσε, τον προήγαγε και του ανέθεσε της διοίκηση της 1ης Στρατιάς. Πως αυτός μετά από 2,5 μήνες έγινε «απεχθής»; Πως θα ενεργούσε ο πιστός αυτός στρατιώτης χωρίς διαταγές του Κεμάλ; Όσοι το υποστηρίζουν έχουν «πάθει ατροφία στο μυαλό» και θέλουν να προστατεύσουν τον Κεμάλ».

 

 Στο επόμενο το γ΄μέρος (τελευταίο) : Μια Σμυρνιά Τουρκάλα «Εξομολογείται»

 

Στρατής Χαραλάμπους - Αντγος ε.α.

Μέλος της «Εταιρίας Λεσβιακών Μελετών»

 

Σημειώσεις

  1. Η βίλα αυτή αγοράστηκε από την οικογένεια İplikçizade το 1919, από την ιταλική οικογένεια Αλατίνη, η οποία εγκατέλειψε τη Σμύρνη και εγκαταστάθηκε στη Ρόδο.
  2. «Από τη γέννηση του μέχρι το θάνατο: Ημερολόγιο του Ατατούρκ από διάφορες πηγές». Έκδοση του Utkan Kocatürk, Κέντρο Μελετών του Ατατούρκ στην Άγκυρα 1999.
  3. «Ανάμεσα σε δυο αγάπες τη Λατιφέ και τη Φικριγέ» του İsmet Bozdağ με βάση τις αφηγήσεις του υπασπιστή του Κεμάλ Salih Bozok, έκδοση Truva σελ. 81-82.
  4. Ο Salih Bozok αφηγείται, εφημερίδα Cumhuriyet 30 Ιαν 1939.
  5. «Η Στρατιωτική και Ιδιωτική Ζωή του στρατηγού Fevzi Çakmak», Süleyman Külçe 1ος τόμος, 1953 σελ. 236.
  6. «Οι δύο Ανταρσίες του Πόντου και του Koçgiri, Ένας Πασάς ο Νουρεντίν», Mustafa Balcıoğlu εκδόσεις Nobel, Άγκυρα 2000.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey