Με το ευρύ πρόγραμμα εκδηλώσεων που διοργάνωσε και φέτος, η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης μάς κράτησε συντροφιά όλο το χειμώνα και την άνοιξη που μας πέρασαν. Αν μη τι άλλο, οφείλουμε ένα φόρο τιμής στο τόσο δραστήριο αυτό σωματείο. Έτσι, το «Ε» σήμερα φιλοξενεί το Στρατή Τσουλέλλη, πρόεδρο της ΦΕΜ από το 1994, ο οποίος μιλά για τις φετινές δραστηριότητες και τις συνεργασίες της Εταιρείας και τους σημαντικότερους σταθμούς στην 30χρονη ιστορία της, θίγοντας παράλληλα τη στάση των τοπικών φορέων απέναντι στην πολιτιστική παραγωγή της Μυτιλήνης, αλλά και αποκαλύπτοντας αυτό που ο ίδιος θεωρεί «κινητήρια δύναμη» των μελών της ΦΕΜ.


Κύριε Τσουλέλλη, η ΦΕΜ είναι μια από τους πιο δραστήριους πολιτιστικούς φορείς στη Λέσβο και θεωρείται μια από τις καλύτερες φωτογραφικές εταιρείες σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες, σε όλη την Ελλάδα. Τι έχει συμβάλει στο να γίνει η Εταιρεία τόσο γνωστή;
«Χαίρομαι πολύ που ακούω μια τέτοια διαπίστωση. Ωστόσο δεν είναι αυτοσκοπός το να ακούμε ότι είμαστε δραστήριοι, χαιρόμαστε όταν ο κόσμος μάς το λέει αυθόρμητα. Σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν περίπου 10 πολύ οργανωμένες φωτογραφικές ομάδες, όπως είναι αυτή των Αθηνών, του Ηρακλείου Κρήτης, της Καστοριάς, της Θεσσαλονίκης κ.ά.. Πέρα από εκεί έχουν δημιουργηθεί κι άλλες φωτογραφικές ομάδες, που δεν είναι τόσο πολυπληθείς, αλλά εξίσου σημαντικές. Έχουμε βρεθεί μερικές φορές οι υπεύθυνοι και εκπρόσωποι φωτογραφικών εταιρειών, λεσχών και άλλων φορέων της χώρας, με σκοπό να γίνει ανταλλαγή απόψεων, να δούμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε κ.λπ.. Από τις συναντήσεις αυτές προέκυψε το ότι η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης έχει πολύ καλή έξωθεν μαρτυρία. Μας διαβάζουν, μας παρακολουθούν και μας χαρακτηρίζουν από τους πιο δραστήριους φορείς στον ελλαδικό χώρο. Είναι κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα και σε αυτό έχει συμβάλει πολύ και το γεγονός ότι παλιότερα που είχαμε καλύτερη οικονομική άνεση, είχαμε φέρει σχεδόν όλους τους πιο γνωστούς και καλούς φωτογράφους από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αυτό συνέβαλε στο να τους γνωρίσουμε εμείς, αλλά και να μας γνωρίσουν σημαντικοί άνθρωποι της φωτογραφίας από όλη τη χώρα.»

Τι είναι αυτό που δίνει στα μέλη της ΦΕΜ τέτοια ώθηση;
«Αυτό που νομίζω πως αποτελεί κινητήρια δύναμη της εταιρείας, είναι το ότι το πάθος για τη φωτογραφία και ο πόθος για έκφραση που υπήρχε από την ίδρυσή της, μεταλαμπαδεύεται από τους παλιούς στους καινούργιους όλα αυτά τα χρόνια, καθώς και το ότι μας αρέσει να μαθαίνουμε και να δοκιμάζουμε συνεχώς καινούργια πράγματα.»

Ένα συνονθύλευμα μελών

Πόσα μέλη απαριθμείτε σήμερα και τι ηλικίες έχουν;
«Από τη Φωτογραφική Εταιρεία έχει περάσει πάρα πολύς κόσμος. Αυτήν τη στιγμή είμαστε περίπου 80 μέλη εγγεγραμμένα και πολύ περισσότεροι είναι οι φίλοι - αυτοί που πέρασαν κι έφυγαν. Οι ηλικίες κυμαίνονται από μαθητές 16 - 17 χρονών, μέχρι και τον επίτιμο πρόεδρό μας, που είναι πάνω από 80.»

Η ΦΕΜ βρίσκει πάντως μεγάλη ανταπόκριση στους νέους ανθρώπους. Τι νομίζετε πως είναι αυτό που τους τραβάει τόσο στη φωτογραφία, όσο και στην εταιρεία;
«Αυτό που προσπαθούμε, είναι να έχουμε ένα πολύ φιλικό και ευχάριστο κλίμα για κάποιον που μόλις ξεκινάει. Έπειτα, πολύ γρήγορα οι καινούργιοι μαθητές γίνονται οι ίδιοι οι νέοι δάσκαλοι, οπότε έχουμε πολλά νέα παιδιά, που φέρνουν κόσμο από μόνα τους. Δεν είμαστε ο πυρήνας μερικών παλαιών μόνο ανθρώπων, αλλά ένα συνονθύλευμα παλαιών και νέων.»

Τι επιπέδου είναι τα μαθήματα που παραδίδονται; Μπορεί να έρθει οποιοσδήποτε να τα παρακολουθήσει;
«Τα μαθήματα απευθύνονται ακόμη και σε κάποιον απολύτως αρχάριο. Είναι ένας κύκλος μαθημάτων βασισμένων στην πείρα. Εδώ θα ακούσει κάποιος από την αρχή τα πάντα και πολύ περιεκτικά, που συνεχίζονται και πέρα από τις παραδόσεις, κάθε φορά που βρισκόμαστε.»

Η φετινή δράση και η εμπειρία της Περγάμου

Από το αφιέρωμα στον παλαίμαχο φωτογράφο της Μυτιλήνης Μιχάλη Ζούζη μέχρι βίντεο για την άγονη γραμμή Αργιθέας - Μουζακίου Καρδίτσας το 1979, το φετινό πρόγραμμα εκδηλώσεων ήταν πολύ ενδιαφέρον και προσέλκυσε αρκετό κόσμο. Με τι κριτήρια αποφασίζονται οι εκθέσεις που θα πραγματοποιηθούν μέσα στη χρονιά;
«Όπως είπα και πριν, μας αρέσει να κάνουμε φρέσκα και διαφορετικά πράγματα. Όταν μάθουμε ότι υπάρχει κάποιος που έχει να δείξει μια δουλειά αξιόλογη και σημαντική, έστω και αν συνδέεται μόνο έμμεσα με τη φωτογραφία, θα τον πλησιάσουμε και θα του δώσουμε το χώρο να τη δείξει. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε φιλοξενήσει πολύ διαφορετικά πράγματα. Κάθε εκδήλωση έχει το δικό της κοινό. Είναι επίσης σημαντικό το ότι το πρόγραμμα των εκδηλώσεων συμφωνείται και τυπώνεται σε φυλλάδιο από νωρίς και τηρείται πάντα, καθώς και το ότι οι εκδηλώσεις αυτές γίνονται το χειμώνα, όταν η πόλη δεν προσφέρει πολλές πολιτιστικές λύσεις. Αυτό ήταν από παλιά μια επιλογή της Φωτογραφικής Εταιρείας.»

Μέσα στους δύο τελευταίους μήνες, αναπτύξατε συνεργασία με τη Φωτογραφική Εταιρεία της Περγάμου. Ήρθαν οι ίδιοι στη Λέσβο, τους επισκεφτήκατε κι εσείς...
«Η Φωτογραφική Εταιρεία Περγάμου είναι νεοσύστατη, ενός μόλις έτους, κι έχει όλη την αθωότητα του φρέσκου και του νέου. Ό,τι συμφωνήσαμε το κάναμε με την έκθεση “Χθες και Σήμερα” και αυτό που θέλω να τονίσω είναι πως όταν έσβησαν τα φώτα της δημοσιότητας και μείναμε μόνοι μας με τους φωτογράφους της Περγάμου και ανταλλάξαμε φωτογραφικές εμπειρίες, νιώσαμε να μας αγκαλιάζουν πολύ θερμά και ειδικά την τελευταία βραδιά υπήρξαν πολύ συγκινητικές κουβέντες. Πέρα από αυτό, δώσαμε την υπόσχεση και για περαιτέρω συνεργασία. Άλλωστε η Πέργαμος είναι πολύ κοντά στη Μυτιλήνη.»

Έχετε αναπτύξει δεσμούς και με φωτογραφικές εταιρείες της Σμύρνης και των Αδάνων. Τι σας έχει διδάξει αυτή η ανταλλαγή εμπειριών;
«Έχουμε καλούς φίλους. Η συνεργασία με τη Φωτογραφική Εταιρεία της Σμύρνης ξεκίνησε πάρα πολλά χρόνια πριν. Διατηρούμε και σήμερα συνεργασία και ανταλλαγές και πρόσφατα βάλαμε τις βάσεις για μια πολύ μεγάλη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η συνεργασία με τα Άδανα ξεκίνησε πριν από περίπου 10 χρόνια. Ισχύει όντως αυτό που λένε “κοινή γλώσσα”. Μέσα σε μια μέρα που βγαίνεις και φωτογραφίζεις μαζί με τον άλλο, γίνεσαι φίλος. Αυτή η αγνή φιλία είναι κι αυτό που αποκομίσαμε κυρίως.»

«Λείπει η υποστήριξη από τους τοπικούς φορείς»

Είστε ικανοποιημένοι από την ανταπόκριση των τοπικών αρχών στις δραστηριότητές σας;
«Όχι. Δεν μπορεί η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης, ως ένα σωματείο που δεν “πέρασε” απλά, αλλά εδώ και 30 χρόνια κάνει σοβαρή δουλειά, να είναι σεβαστή και αγαπητή σε άλλα μέρη της Ελλάδας ή ακόμη και σε άλλες χώρες και εδώ να μην έχουμε την ανάλογη υποστήριξη από τις τοπικές αρχές. Μπορώ να δεχτώ ότι “δεν υπάρχουν χρήματα”, αλλά το να έρθεις στην εκδήλωση είναι κάτι ανέξοδο. Το έχουμε ξεπεράσει όμως πια, το έχουμε δει, το έχουμε βιώσει και παρ’ όλο που είναι κρίμα, δε μας πειράζει.»

Τι θεωρείτε ότι λείπει από τη Μυτιλήνη όσον αφορά στην υποστήριξη των πολιτιστικών δρωμένων;
«Σωματεία όπως και η ΦΕΜ, δεν έχουν από κάπου έσοδα και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα το οικονομικό. Ποτέ δε θέλησε το κράτος το θέμα των επιχορηγήσεων να το δει αξιοκρατικά. Να μπορούσαμε, δηλαδή, να υποβάλουμε το πρόγραμμά μας στον αρμόδιο φορέα και εφόσον εγκριθεί να επιχορηγούμασταν για να το υλοποιήσουμε, όπως γίνεται π.χ. στην Κύπρο. Δυστυχώς, είμαστε στο “αν θελήσει κάποιος” και στο τι γνωριμίες υπάρχουν. Το άλλο που πιστεύω ότι λείπει από τον τόπο μας, είναι ένας μεγάλος χώρος που θα στέγαζε τους διάφορους πολιτιστικούς φορείς και πέρα από ένα ξεχωριστό γραφείο για κάθε φορέα, θα είχε μια κοινή αίθουσα εκδηλώσεων, όπως γίνεται στο δήμο Σταυρούπολης της Θεσσαλονίκης, όπου το Σωματείο, απαλλαγμένο από την έγνοια των ενοικίων, μπορεί να αφοσιωθεί στην καλλιτεχνική δημιουργία. Ο τόπος μας έχει πολλούς και καλούς δημιουργούς, αρκεί να τους προσεγγίσουν οι τοπικοί φορείς και να ζητήσουν και τη γνώμη τους.»

Σημαντικοί σταθμοί και μελλοντικά σχέδια

Στα τόσα χρόνια της πορείας σας, ποιοι ήταν τελικά οι σημαντικότεροι σταθμοί;
«Είναι τόσα πολλά τα χρόνια και τόσες πολλές οι εκδηλώσεις, που είναι δύσκολο να ξεχωρίσω. Σίγουρα πολύ σημαντική ήταν η φιλοξενία μεγάλων φωτογράφων από άλλα μέρη της Ελλάδας. Είχαμε κάνει επίσης έναν πανελλήνιο διαγωνισμό φωτογραφίας με το υπουργείο Αιγαίου, στο πλαίσιο του οποίου είχε εκδοθεί ένα πολύ ωραίο λεύκωμα, αλλά και έναν άλλο πανελλήνιο διαγωνισμό με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με θέμα “Ελλάδα τόσα χρόνια μετά”. Ξεχωρίζουν, επίσης, πολλές από τις εκθέσεις που κάναμε με ανταλλαγές με την Κύπρο, που έχει από τις πιο δυνατές φωτογραφικές ομάδες στον κόσμο. Έχουμε κάνει πολλά πράγματα, το καθένα από τα οποία έχει την αξία του.»

Τι περιλαμβάνουν τα άμεσα σχέδια της ΦΕΜ; Θα διοργανώσετε κάποια έκθεση ή δραστηριότητα μέσα στο καλοκαίρι ή… από Σεπτέμβρη πάλι;
«Προς τα τέλη Αυγούστου θα γίνει στην πλατεία Σαπφούς μια έκθεση με θέμα “Μια ξεχωριστή στιγμή”. Έχουμε επίσης ξεκινήσει έναν παγκόσμιο φωτογραφικό διαγωνισμό, με φωτογραφίες από όλο τον κόσμο που θα κριθούν σε τρία σημεία σε όλη την Ελλάδα: Μυτιλήνη, Αθήνα και Κρήτη, και θα είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που έχουμε οργανώσει μέχρι τώρα. Πέρα από αυτό, σκεφτόμαστε να διοργανώσουμε άλλον έναν πανελλήνιο φωτογραφικό διαγωνισμό με τη γενική γραμματεία Αιγαίου. Από Οκτώβριο θα έχουμε πάλι τα χειμερινά μαθήματα και στη συνέχεια τις εκδηλώσεις, ενώ τέλος τρέχουν η συμφωνία με την Πέργαμο για κοινή έκθεση τον Απρίλιο του 2011 και η συνεργασία με τη Φωτογραφική Εταιρεία Σμύρνης που θα έχει τίτλο “Με τα μάτια του γείτονα”.»

Ποια είναι, τελικά, η φιλοσοφία της ΦΕΜ; Τι μήνυμα δίνετε στους νέους ανθρώπους, όσους ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τη φωτογραφία;
«Ο πολιτισμός είναι μια ωραία ιστορία για να ασχολείται ένας νέος, είναι κάτι που αξίζει. Αυτό είναι και το μήνυμά μας.»