Για πολλά χρόνια με απασχολεί το ότι κάθε φορά που χρειάζεται να έρθω σε επαφή με το ελληνικό δημόσιο, κατέχομαι από έντονα συμπτώματα δυσφορίας. Φτάνω στο σημείο να αισθάνομαι ότι πάσχω από ένα είδος αλλεργίας. Πού να οφείλεται άραγε αυτή η κατάσταση, στην ποιότητα του ελληνικού δημοσίου ή σε δικές μου υπερευαισθησίες που απόκτησα στην Αυστραλία, μια σχετικά ευνομούμενη καπιταλιστική χώρα, όπου έζησα για πολλά χρόνια;

Ευθύς εξ’ αρχής δηλώνω, γι’ αυτούς που θα χαρακτηρίσουν αυτά που ακολουθούν ως μια γενίκευση, ότι έχουν δίκιο. Αλλά κατά τη γνώμη μου, η γενίκευση είναι απαραίτητη αν θέλουμε να υπάρχει η επιστήμη της κοινωνιολογίας.

Ξεκινάω με δύο πρόσφατα παραδείγματα από τις επαφές μου με δημόσιες υπηρεσίες. Είμαι 82 ανοίξεων και πάσχω κυρίως από δύο κουσούρια: καρδιακή ανεπάρκεια και καρκίνο του προστάτη. Είναι πασίγνωστο ότι στην περίπτωσή μου θα χρειάζεται να παίρνω το αντιπηκτικό «warfarin» εφ’ όρου ζωής. Είναι επίσης ολοφάνερο ότι κάθε μήνα πρέπει να ελέγχεται αν η δόση του «warfarin» είναι επαρκής ή υπερβολική. Θα έπρεπε λοιπόν να υπογράψει ο γιατρός ένα (τονίζω, ένα!) χαρτί για αυτήν τη διαδικασία μέχρι να τα «τινάξω». Αλλά κάτι τέτοιο δεν το επιτρέπει η ελληνική γραφειοκρατία. Πρέπει να υπάρχει «χαρτί» κάθε φορά!! (Το ξέρει αυτό η Μέρκελ;)

Το δεύτερο παράδειγμα: Έχω «χαρτί» από τον ουρολόγο μου, που ζητάει κάποιες εξετάσεις αίματος. Αυτό το «χαρτί» δεν έφτανε, χρειάστηκε άλλο ένα από το γιατρό του Κέντρου Υγείας!

Όταν σε ένα… κράτος επαναλαμβάνεις τέτοια καμώματα εκατομμύρια φορές, δεν θα καταλήξει αυτό το κράτος σε γενικό ξεχαρβάλωμα; Γιατί σε μένα αυτό είναι προφανές, αλλά δεν είναι στους γιατρούς του δημοσίου;

Ένας φίλος υπερασπίστηκε την πολλαπλή χαρτούρα γιατί «μειώνει τη διαφθορά»! Πώς γίνεται αυτό; Ο γιατρός Β ελέγχει τον Α; Τι εγγυήσεις έχουμε ότι ο Β είναι τιμιότερος του Α;

Εκείνο που θα μπορούσε να βοηθήσει το κράτος, είναι να κάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι κάτι χρήσιμο, κάτι παραγωγικό. Το να μουτζουρώνουν ατέλειωτη χαρτούρα, δεν βοηθάει σε τίποτε.

Άλλος φίλος, αριστερός και συνδικαλιστής, μου εξέθεσε μια ακραία περίπτωση δημόσιου οργανισμού. Έκανε μια μελέτη που απέδειξε ότι οι εργαζόμενοι σ’ αυτόν τον οργανισμό, απέδιδαν έργο ενός τετάρτου της ώρας στο διάστημα του οκτάωρου που βρίσκονταν στη δουλειά!

Και διερωτώμαι, αγαπητοί αναγνώστες, εγώ ο αριστερός πρέπει να υπερασπιστώ μια τέτοια κατάσταση; Όταν έγραψα το άρθρο «Ζήτω το εικοσάωρο», εννοούσα ότι οι ανάγκες της κοινωνίας μπορούν να εξυπηρετηθούν τέλεια με τις μισές από τις ώρες που εργάζονται οι εργάτες σήμερα, όχι με το 1/24 των ωρών!

Υπάρχει κι ένας άλλος πολύ βασικός παράγοντας που διαφοροποιεί την περίπτωση του δημόσιου υπάλληλου από αυτήν του ιδιωτικού υπάλληλου. Στην περίπτωση του πρώτου, δεν υπάρχει ο κεφαλαιοκράτης εργοδότης - εκμεταλλευτής που τσεπώνει την υπεραξία. Ο δημόσιος υπάλληλος πληρώνεται από τα λεφτά των φορολογουμένων και θα έπρεπε να το θυμάται αυτό όταν λόγω οξείας τεμπελίτιδας λέει στον πολίτη που ζητάει εξυπηρέτηση, «έλα αύριο» (στον ενικό αν δεν φοράει γραβάτα!)

Είπαμε από την αρχή ότι μας χρειάζονται οι γενικεύσεις, αλλά ας αναφέρουμε και ένα παράδειγμα από τις δικές μου εμπειρίες, όπου η στάση δημοσίων υπαλλήλων υπήρξε σχεδόν ηρωική.

Το 1981, καλεσμένος από δύο υπουργούς της τότε κυβέρνησης, βρέθηκα στη θέση του διευθύνοντος του ΠΕΡΠΑ, του τμήματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που κύριο καθήκον του ήταν η ελαχιστοποίηση της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Όντας πεισμένος από προκαταρτικές μου μελέτες ότι το κύριο πρόβλημα της πρωτεύουσας, όπου κατοικούσαν σχεδόν οι μισοί Έλληνες, ήταν η ατμοσφαιρική ρύπανση, αυτό που ονομάστηκε ευφημιστικά και ανόητα «νέφος», αποφάσισα να δώσω όλες μου τις δυνάμεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Η διάγνωση και η ποσοτικοποίηση, απαραίτητη προϋπόθεση της επίλυσης του προβλήματος, αποτέλεσε τον πρώτο στόχο εμού και μιας ομάδας συνεργατών που άφησαν εποχή! Δούλεψαν Σαββατοκύριακα, με δικά τους αυτοκίνητα, αγόρασαν μπογιές… Η αφοσίωσή τους υπήρξε χωρίς προηγούμενο!

Υποτίθεται ότι σε ένα πανεπιστήμιο, οι δάσκαλοι - ερευνητές είναι ότι το καλύτερο έχει να επιδείξει το ελληνικό δημόσιο. Για 10 χρόνια ήμουν δάσκαλος - ερευνητής στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη με σύμβαση. Ήμουν εξομοιωμένος μισθολογικά με τη βαθμίδα του καθηγητή, που κατά το νόμο σήμαινε ότι είχα τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις αυτής της βαθμίδας. Με λίγες εξαιρέσεις, δεν με εντυπωσίασε το ποιόν των συναδέλφων. Ένας μάλιστα απ’ αυτούς, υψηλά ιστάμενο στέλεχος του Τμήματος, με αποκάλεσε «εργασιομανή»! Φαντάζομαι ότι αυτό οφείλονταν στο ότι «χάλαγα την πιάτσα». Δεν μπορούσαν αυτοί οι άνθρωποι να δουν το προφανές; Το ότι το να διδάσκεις σε πανεπιστημιακό επίπεδο, δεν είναι μόνο βιοποριστικό επάγγελμα αλλά και λειτούργημα!

Όλες αυτές οι εμπειρίες, μου έχουν δημιουργήσει ένα πρόβλημα. Η ανανεωτική, δημοκρατική αριστερά που με εξέφραζε για πολλά χρόνια -Κομμουνιστικό Κόμμα Αυστραλίας, ΚΚΕ Εσωτ., Συνασπισμός, Σύριζα- δεν με εκφράζει πια όταν ψηφοθηρεί, απαιτώντας από μένα να κατέβω στο πεζοδρόμιο για τους εργαζόμενους. Γιατί στους εργαζόμενους αυτούς συμπεριλαμβάνονται χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, τυραννίσκοι του ελληνικού λαού, που η συμβολή τους δεν είναι απλά μηδενική αλλά αρνητική, αφού μειώνουν και την αποδοτικότητα του μέσου πολίτη με τη γραφειοκρατία τους.

Τι μπορεί να γίνει; Να μιμηθούμε το δημόσιο μιας ευνομούμενης χώρας.