Όπως έγραφα το προηγούμενο Σάββατο, η μόνιμη επωδός που χρησιμοποιούν κυβερνήσεις, οικονομικοί αναλυτές και τηλεπαρουσιαστές για να δικαιολογήσουν τις επιλογές τους, είναι ότι αυτό θέλουν οι «αγορές». Τι είναι αυτές οι περιβόητες «αγορές» και πώς λειτουργούν!

Πολύ απλά, αποτελούνται από τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα! Δηλαδή μορφές κεφαλαίου που στοχεύουν στο μέγιστο δυνατό ποσοστό κέρδους. Με απλά παραδείγματα μπορεί να φωτιστεί η λειτουργία τους. Στην αγορά ομολόγων αγοράζονται και πωλούνται τα χρέη των κρατών! Ο κάθε ένας που κατέχει ή θέλει να αγοράσει ένα ομόλογο 100 ευρώ με στόχο σε 10 χρόνια να αποκομίσει 140 ευρώ, ρωτά τι κίνδυνος υπάρχει, λόγω της αυξημένης πιθανότητας αναδιαπραγμάτευσης του χρέους, αφού στις σημερινές συνθήκες σε όλες σχεδόν τις χώρες αυξάνει το χρέος, αυτό να αξίζει λιγότερο από 140 ευρώ. Ρωτά επίσης κατά πόσο η αύξηση του χρέους θα ωθήσει τα επιτόκια υψηλότερα. Επειδή αν έχει αγοράσει ένα ομόλογο 100 ευρώ με επιτόκιο 5%, θα έχει να λαμβάνει σε ένα χρόνο 105 ευρώ, ενώ αν τα επιτόκια διαμορφωθούν στο 10% στο άμεσο μέλλον, θα έχει να λαμβάνει 110 ευρώ. Αντίστροφα, αν ο Α θελήσει να πουλήσει στο Β ένα ομόλογο που δίνει 105 ευρώ σε ένα χρόνο. Αν το επιτόκιο έχει πάει 10%, δεν μπορεί να περιμένει να πάρει 100 ευρώ, όσα έδωσε, επειδή ο Β με 100 ευρώ μπορεί να αγοράσει ένα ομόλογο που δίνει 110 ευρώ με το νέο επιτόκιο και όχι απλά 105...

Δηλαδή οι κάτοχοι τίτλων σκέφτονται την άνοδο των επιτοκίων σα μία απώλεια αξίας των χρημάτων που έχουν ήδη δεσμεύσει σε ομόλογα με χαμηλά επιτόκια. Όλους αυτούς τους κινδύνους o κάθε κεφαλαιούχος, που σέβεται την ψυχή της τσέπης του, τους ενσωματώνει απαιτώντας ένα επιτόκιο που έχει μία διαφορά (spread) σε σχέση με τα θεωρούμενα ασφαλή ομόλογα ή άλλους... «ασφαλείς» τίτλους χρέους (όπως τα αμερικανικά ή τα γερμανικά ομόλογα). Μέσω των αυξημένων επιτοκίων, τα κράτη ή οι επιχειρήσεις που δεν εφαρμόζουν... «συνετές» πολιτικές, περιορισμού των απαιτήσεων των μισθωτών σε δημόσια παιδεία, υγεία, ασφάλιση, υποδομές, που αυξάνουν τις δαπάνες του Δημοσίου όταν ελαττώνεται η φορολογία των επιχειρήσεων, «τιμωρούνται»!

Ωστόσο, οι αγορές δεν αποτελούν το καθοριστικό στοιχείο για ό,τι συμβαίνει από την έναρξη της κρίσης στην Ευρωζώνη. Αυτό που καθορίζει και παράγει τα γεγονότα στην Ευρωζώνη, είναι ότι οι ακολουθούμενες πολιτικές που εντείνουν την ύφεση (επομένως μειώνουν τα εισοδήματα και αυξάνουν το χρέος σε σχέση με τα εισοδήματα), δημιουργούν κινδύνους απώλειας αξίας για τους κατόχους τίτλων.

Για παράδειγμα, είναι σε γνώση όλων ότι το ενδεχόμενο αυτές οι πολιτικές να οδηγήσουν αρκετά κράτη να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις αναδιάρθρωσης είναι πλέον αρκετά πιθανό...

Αυτά ακριβώς τα στοιχεία ενσωματώνουν οι «αγορές», δηλαδή κάθε κάτοχος τίτλων χρέους αποφασίζει τι θα κάνει. Το πρόβλημα επομένως δεν είναι αυτό καθ’ εαυτό οι «αγορές», αλλά η πολιτική απόφαση των ιθυνουσών τάξεων να συνεχίσει να υπάρχει το ίδιο μοντέλο χρηματοδότησης που στηρίζεται στις αγορές και η προθυμία των πολιτικών εκπροσώπων τους να κάνουν ό,τι μπορούν, ακόμη και οδηγώντας τις αγορές σε παροξυσμό πανικού, με μόνο στόχο στο μέλλον να συνεχίσουν οι «αγορές» να χρηματοδοτούν τα κράτη, τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά...

Αυτό που επιχειρείται να απωθηθεί από τη δημόσια συζήτηση, είναι το ερώτημα: Γιατί η κοινωνική ασφάλιση να εξαρτάται από τις αποδόσεις των ασφαλιστικών ταμείων στις «αγορές», η παιδεία από τα φοιτητικά δάνεια, η εργασία από τη διεθνή αποτίμηση της κερδοφορίας της επιχείρησης στα χρηματιστήρια, τα τρόφιμα από την εύρυθμη λειτουργία των αγορών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, οι λειτουργίες των δήμων από τα αμοιβαία κεφάλαια και τις διεθνείς χρηματαγορές τίτλων που τους δανείζουν, το περιβάλλον από τα χρηματιστηριακά δικαιώματα ρύπων και η κάλυψη βασικών κοινωνικών αναγκών από το ύψος του χρέους στις πιστωτικές κάρτες;

Γιατί, με άλλα λόγια, να συναινέσουμε στην επιχείρηση αναστήλωσης ενός αποτυχημένου συστήματος χρηματοδότησης, που απέτυχε παταγωδώς το 2008, αποδεχόμενοι μέσω της μείωσης των μισθών, άμεσα και έμμεσα, τη μείωση των αναγκών μας για ασφάλεια, υγεία, παιδεία κ.λπ.; Στις σημερινές συνθήκες, το πρόταγμα για απο-εμπορευματοποίηση των αναγκών, δηλαδή αγώνας για την οργάνωση των κοινωνιών με βάση την ικανοποίηση των αναγκών και όχι με βάση τον ψυχαναγκασμό του λογισμού της αξιοποίησης των κεφαλαίων, επείγει! Μέσα από τον οικονομικό λάκκο των λεόντων.