Την Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε μία πρώτη διαβούλευση μεταξύ του Δήμου Μυτιλήνης, της Διαχειριστικής Αρχής, της κοινωνίας των πολιτών και των φορέων της πόλης της Μυτιλήνης για τα προγράμματα ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπλαση της περιόδου μέχρι το 2027. Τα προγράμματα αυτά, όπως εξηγεί στο «Ε» ο Προϊστάμενος της Διαχειριστικής Αρχής Βορείου Αιγαίου, Γιώργος Πλακωτάρης, αφορούν οποιαδήποτε παρέμβαση ή δράση ή ιδιωτική επένδυση που θα μπορούσε να γίνει στον αστικό ιστό της Μυτιλήνης, που θα βοηθούσε στην βελτίωση της κινητικότητας της λειτουργίας της πόλης και της ζωής των πολιτών της Μυτιλήνης. 

Οι προτάσεις 

«Αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να διαμορφώσουμε τη στρατηγική. Προφανώς υπάρχουν και έργα τα οποία είναι ώριμα και θα τα βάλουμε στο νέο ΕΣΠΑ, όπως είναι η ανάπλαση του λιμανιού της Μυτιλήνης και το κέντρο της πλατείας Σαπφούς. Όμως αυτό που είναι κρίσιμο είναι να δούμε και ποια άλλα έργα περιμετρικά της πόλης ή μέσα στον αστικό ιστό που θα μπορούσαν να βοηθήσουν έτσι να γίνει λίγο ομορφότερη πόλη» τόνισε ο κ. Πλακωτάρης και πρόσθεσε: «Συνέχεια της πολιτικής για τα αστικά της Μυτιλήνης είναι το λιμάνι, ο Αθλητικός χώρος αναψυχής που πρόκειται να γίνει στην παλιά χωματερή. Αυτά είναι έργα τα οποία ωρίμασαν στην προηγούμενη περίοδο και θα συνεχιστούν. Ο Δήμος Μυτιλήνης πρέπει να ανοίξει μία μεγάλη κουβέντα με δική του πρωτοβουλία με την με την πόλη, πρωτίστως με τους φορείς της πόλης, να ακούσει τις ιδέες τους και να εξετάσει ποια από αυτά τα έργα θα μπορούσε να τα ωριμάσει. Ένα έργο που ακούγεται ότι προσπαθεί να ωριμάσει Μυτιλήνη είναι ο ποδηλατόδρομος από αεροδρόμιο προς τον Πυργο Γιαννέλλη». 

Το επόμενο βήμα 

Η Διαχειριστική Αρχή έχει την ευθύνη να ανοίξει την «κουβέντα» για τις παρεμβάσεις αυτές σε συνεργασία με τον Δήμο μέχρι τέλος Ιανουαρίου, σημειώνει ο κ. Πλακωτάρης, έκτοτε η σκυτάλη περνάει στα χέρια του Δήμου που θα διεξάγει ένα δικό του κύκλο διαβουλεύσεων, ώστε να υποβάλλει τις προτάσεις του τον Μάρτιο, που θα πρέπει να εγκριθούν από την Διαχειριστική Αρχή, έτσι ώστε πριν το καλοκαίρι να έχουμε καινούργια αστικά προγράμματα για την πόλη της Μυτιλήνης. 

Νέο ΕΣΠΑ & Ιδιωτική πρωτοβουλία 

Η νέα προγραμματική περίοδος δεν είναι ριζικά διαφορετική από τη προηγούμενη. Αυτό σημαίνει πως οποιαδήποτε επένδυση είτε στον τομέα της μεταποίησης, στον τουρισμό, ή στην καινοτομία θα συνεχίσει να είναι επιλέξιμη. «Άρα κάποιος επιχειρηματίας που έτσι και αλλιώς θέλει να πάρει μία πρώτη ιδέα, δεν έχει παρά να ανατρέξει στα προγράμματα της προηγούμενης περιόδου» τόνισε ο κ. Πλακωτάρης και πρόσθεσε: «Αυτό που είναι διαφορετικό είναι ότι θα έχουμε ένταση χρηματοδότησης περισσότερο σε επενδύσεις καινοτομίας. Δηλαδή το περιφερειακό πρόγραμμα Βορείου Αιγαίου προσανατολίζεται στο να αλλάξει λίγο το παραγωγικό μοντέλο των νησιών, ενώ δεν θα αγνοηθούν οι κλασικές επενδύσεις που κάποιος θέλει να κάνει». 

Ο τουρισμός πηγή απορρόφησης κονδυλίων 

Στο τομέα του τουρισμού φαίνεται πάντως και είναι αναμενόμενο να υπάρχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τάση να απορροφηθούν πόροι. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που έχει η Διαχειριστική Αρχή, σύμφωνα με τα οποία η μια από τις δύο επενδύσεις που υλοποιούνται αφορά στον τουρισμό. «Φαίνονται νέες ιδέες για την μεταποίηση, για τον ψηφιακό κόσμο αυτές οι νέες ιδέες, ωστόσο όπως υπογραμμίζει ο κ. Πλακωτάρης, ο τουρισμός είναι ο κυρίαρχος».   

Προκλήσεις & κατευθύνσεις της Συνολικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής της Περιφέρειας 

Η συνολική αναπτυξιακή στρατηγική της Περιφέρειας Βορ. Αιγαίου(ΠΒΑ) εστιάζει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει κυρίως λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών, γεωφυσικών & γεωπολιτισμικών χαρακτηριστικών της, που συνοψίζονται στην πολυνησιωτικότητά της & στη διπλή περιφερειακότητά της, όπως αυτή περιγράφεται στο Πρόγραμμα Βόρειο Αιγαίο 2021-2027.  

Όπως προκύπτει από τη μελέτη του ΟΟΣΑ (Περιφερειακή Πολιτική της Ελλάδας μετά το 2020), οι ευκαιρίες βελτίωσης της αναπτυξιακής θέσης της ΠΒΑ, προσδιορίζονται στις παρακάτω παρεμβάσεις, για τους αντίστοιχους λόγους: 

Προσανατολισμός στην καινοτομία 

I.Ενίσχυση & διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης και της περιφερειακής οικονομίας προσανατολισμένη στη καινοτομία και στην ένταση γνώσης 

Η ΠΒΑ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις ως προς την εισαγωγή καινοτομιών στις παραγωγικές διαδικασίες. Η επίδοσή της στους δείκτες καινοτομίας, βελτιώθηκε οριακά τη τελευταία 10ετία, ωστόσο έχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης, αφού υστερεί σε καινοτόμες δραστηριότητες, δεν διαθέτει σημαντικές αλυσίδες αξίας, ενώ έχει περιορισμένες εξαγωγές και χαμηλούς περιφερειακούς πολλαπλασιαστές. 

Κατά συνέπεια οι αναγκαίες παρεμβάσεις πολιτικής αναφέρονται σε δράσεις για την : 

1. Ανάπτυξη ισχυρής επιστημονικής βάσης με αιχμή το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και άλλα Ερευνητικά Κέντρα, υποστηρίζοντας βασικούς οικονομικούς τομείς της ΠΒΑ προκειμένου να γίνει καινοτόμος, ανταγωνιστική και να προσελκύσει υψηλής ποιότητας ανθρώπινους πόρους.
2. Ενίσχυση νεοσύστατων επιχειρήσεων στους τομείς των ΤΠΕ, των βιολογικών τροφίμων, της κοινωνικής οικονομίας, της κυκλικής οικονομίας ή άλλων κλάδων αιχμής με τη συνεργασία ερευνητικών εργαστηρίων, θερμοκοιτίδων και κέντρων επιχειρηματικότητας και καινοτομίας
3. Ανάπτυξη αλυσίδων αξίας με ισχυρές σχέσεις εισροών-εκροών σε κλάδους συγκριτικού πλεονεκτήματος με σκοπό τη διατήρηση, τοπικά, της μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας των εξαγόμενων προϊόντων

Παρεμβάσεις τοπικής ανάπτυξης 

ΙΙ. Ενίσχυση της Κοινωνικής Συνοχής και της Τοπικής Ανάπτυξης 

Για την αντιμετώπιση των έντονων δημογραφικών και κοινωνικών προβλημάτων (γήρανση, ανεργία νέων, μακροχρόνια ανεργία, κίνδυνος φτώχειας) στη ΠΒΑ, που δημιουργούν άμβλυνση της κοινωνικής συνοχής με επιδείνωση, λόγω της νησιωτικότητας, οι παρεμβάσεις πολιτικής θα πρέπει να επιδιώκουν: 

- Εστίαση στη σκοπιμότητα των παρεμβάσεων με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών σε κοινωνικές υποδομές και μείωση του κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού 

- Μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των Ολοκληρωμένων Χωρικών Στρατηγικών, διευρύνοντας τη συμμετοχική διαδικασία των τοπικών φορέων, τόσο κατά το σχεδιασμό όσο και κατά την εφαρμογή για την ανάδειξη της ταυτότητας κάθε νησιού, με επίκεντρο τη τοπική ανάπτυξη και τους μηχανισμούς της 

- Εστίαση σε δράσεις βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης και διεξόδων απασχόλησης, ιδίως σε νέους και μακροχρόνια ανέργους 

- Συμπληρωματικότητα, με αποτελεσματικό συντονισμό από κεντρικούς φορείς των παρεμβάσεων στη ΠΒΑ όλων των Προγραμμάτων εθνικής εμβέλειας 

Επιπρόσθετα των πιο πάνω κρίσιμων τομέων, σημαντικές προκλήσεις και στρατηγική της ΠΒΑ αποτελούν: 

• Η θωράκιση του ευαίσθητου φυσικού περιβάλλοντος και της σπάνιας βιοποικιλότητάς της
• Η ενσωμάτωση στην αναπτυξιακή της διαδικασία των οριζόντιων πολιτικών για τη προώθηση της γαλάζιας οικονομίας, της διασυνοριακής / διακρατικής / διαπεριφερειακής συνεργασίας, τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές και των στρατηγικών για τη θαλάσσια λεκάνη
• Η μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, με παράλληλη αντικατάσταση των ρυπογόνων πηγών ενέργειας με ΑΠΕ
• Η πρόληψη και η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων

Συνεπώς, βασική κατεύθυνση της Συνολικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής της ΠΒΑ είναι η ενδυνάμωση και η λειτουργική διασύνδεση των παραγωγικών δραστηριοτήτων της, για μία ανταγωνιστική, εξωστρεφή, καινοτόμα αειφόρο οικονομία, συνδεόμενοι όλοι οι τομείς της οικονομίας στο πλαίσιο της αλυσίδας αξιών ανά νησί, με έμφαση στην εμβάθυνση και διεύρυνση της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης για το παραγωγικό μετασχηματισμό και τη κοινωνική συνοχή της Περιφέρειας. 

Και προγράμματα εθνικής εμβέλειας 

Είναι δεδομένο ότι σημαντικό μέρος της Συνολικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής της ΠΒΑ θα χρηματοδοτηθεί από τα Προγράμματα εθνικής εμβέλειας, όπως: 

• Εθνικής προτεραιότητας μεγάλης κλίμακας ερευνητικές υποδομές στο πλαίσιο της ΕΣΕΕ
• Ολοκληρωμένα συστήματα ψηφιακού μετασχηματισμού
• Προώθηση ΑΠΕ και ενεργειακή αποδοτικότητα κατοικιών και δημοσίων κτηρίων της Κεντρικής Κυβέρνησης
• Ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων και κυκλική οικονομία
• Προστασία και ανάδειξη της βιοποικιλότητας και δράσεις για την ατμόσφαιρα
• Διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και δράσεις διασυνδεσιμότητας των νησιών
• Συστήματα και μηχανισμοί έγκαιρης προειδοποίησης φυσικών κινδύνων και αντιμετώπισης τεχνολογικών κινδύνων
• Ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένης και της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων και προαγωγή των συστημάτων εκπαίδευσης εκτός των υποδομών