Γεραγώτης από τον Σκόπελο, με αγάπη για τον τόπο του, αξιοποίησε τις γνώσεις του και τις δυνατότητές του για να αναδείξει το λεσβιακό ελαιόλαδο. Ο λόγος για τον Νικόλα Θωμαΐδη, καθηγητή Αναλυτικής Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλά στο «Ε» για την έρευνά του για τον θησαυρό της Λέσβου, που δεν είναι άλλος από το ελαιόλαδό του καθώς και τις δυνατότητες αξιοποίησής του.

Σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι, όπως υποστηρίζει, η εκπαίδευση των εμπλεκόμενων στην παραγωγική αλυσίδα, καθώς και η δημιουργία Συνδέσμου Λεσβίων Επιχειρηματιών, αλλά και η ίδρυση Ινστιτούτου που στόχο θα έχει την προώθηση του προϊόντος.

Τον συναντήσαμε στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες στο Sigri Olive Mill, όπου ήταν ένας εκ των κύριων ομιλητών.

Ο Νικόλαος Θωμαϊδης έχει πτυχίο Χημικού και διδακτορικό από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Στη συνέχεια έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στο Micro and Trace Analysis Center, Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας καθώς και στο Εργαστήριο Χημείας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αξιοποιώντας διαδοχικές υποτροφίες από το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.

Το ερευνητικό έργο του έχει σημαντική διεθνή αναγνώριση καθώς έχει περισσότερες από 205 ερευνητικές εργασίες σε περιοδικά. Έχει σημαντική εμπειρία στον τομέα της ιχνοανάλυσης ανόργανων και οργανικών ενώσεων (ιχνοστοιχεία, βιοδραστικές ουσίες και επιμολυντές) στα τρόφιμα και το περιβάλλον με προηγμένες τεχνικές φασματομετρίας μαζών και έχει πολύχρονη εμπειρία στην επίβλεψη και συντονισμό ερευνητικών έργων και ερευνητικών ομάδων και τη διαχείριση ερευνητικών προγραμμάτων.

Εκλέχθηκε Λέκτορας στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, τους Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ το 2003 και το 2018 έγινε Καθηγητής. Το 2017 εξελέγη μέλος του Ειδικού Επταμελούς Οργάνου της Επιτροπής Ερευνών του ΕΚΠΑ, εκπρόσωπος της Σχολής Θετικών Επιστημών, και από το 2018 διατελεί Πρόεδρος στην Εταιρεία Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως της Περιουσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Α.Ε. Η έρευνα της ομάδας του εστιάζει στην ανάπτυξη μεθόδων για την ανίχνευση και ταυτοποίηση νέων ενώσεων σε τρόφιμα και περιβάλλον με τεχνικές φασματομετρίας μαζών υψηλής διακριτικής ικανότητας, την τεκμηρίωση της αυθεντικότητας τροφίμων εθνικής προτεραιότητας, και τη διερεύνηση αναδυόμενων ρύπων στο περιβάλλον, με συνεχή ερευνητική δραστηριότητα τα τελευταία 25 χρόνια και έμφαση σε εφαρμογές στη χημεία τροφίμων και χημεία περιβάλλοντος.

Ποια είναι τα αποτελέσματα της έρευνας σας για το λεσβιακό ελαιόλαδο;

Από το 2014 που ξεκινήσαμε, η προσπάθειά μας εντοπίζεται στην ανάδειξη του πλούτου των συστατικών που περιέχει το λεσβιακό ελαιόλαδο, τόσο από την Αδραμυτινή όσο και από την Κολοβή αλλά και τις άλλες ποικιλίες του νησιού. Μάλιστα τότε - το 2014- υπήρχαν ελάχιστες αναφορές που αναφερόταν σε αυτές τις ποικιλίες ως υποδεέστερες ποιοτικά. Αυτό δεν μπορούσαμε να το δεχτούμε, επειδή βιωματικά γνωρίζουμε ότι δεν ισχύει αυτό. Έτσι, λοιπόν, μέσα από τη μεγάλη προσπάθεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια, από το 2014 έως και σήμερα, αναδείξαμε ότι οι λεσβιακές ποικιλίες, περιέχουν ένα πλούτο συστατικών πάνω από το 80% του έξτρα παρθένου ελαιολάδο, έχει ισχυρισμό υγείας που προκύπτει από τις πολυφαινόλες - είναι πάνω από 250 ml ανά κιλό. Ιδιαίτερα η Κολοβή περιέχει 75% ελαϊκό οξύ, που αυτό είναι από τα υψηλότερα και είναι πολύ σημαντικό για την λειτουργία της καρδιάς και χιλιάδες άλλα συστατικά που προκύπτουν τόσο από τις ποικιλίες όσο και από το περιβάλλον και από την βιοποικιλότητα της Λέσβου, που είναι μοναδική.

Πως έχουν αξιοποιηθεί τα λάδια μας και ποια είναι η εκτίμηση της διεθνούς κοινότητας για αυτά;

Από τότε που ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια και η τεκμηρίωση αυτή πήρε δημοσιότητα,  μια σειρά από παραγωγούς και τυποποιητές έχουν αξιοποιήσει αυτές τις αναλύσεις για να εξάγουν το προϊόν τους σε διεθνείς αγορές. Μέσα από την προβολή, δηλαδή, την χρήση αυτών των επιστημονικών δεδομένων αλλά και την τεκμηρίωση της αυθεντικότητας, δηλαδή μια ιστορία που να συνδέει την ιστορία του τόπου αλλά και την ποιότητα με τα επιστημονικά ευρήματα κατάφεραν κάποιοι τυποποιητές και έχουν αξιοποιήσει αυτή τη τεκμηρίωση αυτά τα δεδομένα για να πουλήσουν σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές το προϊόν τους, όπως στην Αμερική, στην Ταϊβάν και Ελβετία, Γερμανία, Σουηδία κά.

Πως μπορεί να στηριχθεί αυτή η έρευνα;

Η έρευνα αυτή ουσιαστικά έχει θέσει τα θεμέλια για να αναπτυχθεί ένα νέο είδος μάρκετινγκ, το οποίο βασίζεται στην αυθεντικότητα και στην υψηλή ποιότητα. Χρειάζεται δε, μία εκπαίδευση στην παραγωγική αλυσίδα, από τον αγρότη μέχρι και τον τυποποιητή. Ωστόσο αυτό το οποίο πρέπει να γίνει, ως απαραίτητο επόμενο βήμα είναι να χρηματοδοτηθεί αυτή η - ουσιαστικά- προσπάθεια επιχειρηματικότητας εμπλοκής των επιστημονικών ευρημάτων μέσα σε ένα μάρκετινγκ καινούργιο για να μπορέσει να ενισχυθεί η εξωστρέφεια των δικών μας τυποποιητών και παραγωγών.

Έχω προτείνει να γίνει ένα ινστιτούτο προώθησης λεσβιακού ελαιολάδου. Ταυτόχρονα θα πρέπει να γίνει εκπαίδευση των παραγωγών, των ελαιοτριβέων και των τυποποιητών. Είναι ήδη σε μια τέτοια συνεννόηση η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό (ΕΛΓΟ) Δήμητρα να γίνει κάτι τέτοιο. Ουσιαστικά θα πρέπει όλη αυτή η γνώση που έχει αποκτηθεί μέσα από αυτή την έρευνα να εγκατασταθεί στη Λέσβο. Έχει γίνει ήδη αυτό το εργαστήριο στο Κάτω Τρίτος, έχω φέρει εξοπλισμό υψηλής αξίας. Και αυτό θα πρέπει να συνδεθεί τώρα με επιχειρηματική προσπάθεια.

Το εργαστήριο στο Κάτω Τρίτος έχει αξιοποιηθεί;

Το εργαστήριο αυτό έχει αξιοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος που τρέχαμε όλα αυτά τα χρόνια - τα τέσσερα προηγούμενα- και από φέτος έχει εγκατασταθεί εκεί εξοπλισμός υψηλής αξίας, ανάλογο με εκείνον που έχουμε στην Αθήνα. Έχω ήδη προσλάβει δύο ερευνητές, ήδη από αυτό το εργαστήριο έχει προκύψει ερευνητικό αποτέλεσμα δημοσιευμένο και θα συνεχίσει και το επόμενο διάστημα γιατί μέσα σε αυτό το κοινό ερευνητικό πρόγραμμα που τρέχουμε με τον ΕΛΓΟ Δήμητρα θα γίνει διασύνδεση, το επόμενο διάστημα, των κλιματικών αλλαγών, των κλιματικών συνθηκών με την παραγόμενη ποιότητα. Έχουμε εγκαταστήσει μετεωρολογικούς σταθμούς σε δύο διαφορετικά σημεία του νησιού για να συνδέσουμε, για παράδειγμα, το μικροκλίμα με την ανάπτυξη τόσο των φύλλων όσο και του καρπού. Οπότε τα επόμενα χρόνια θα ενταθεί η έρευνα στο γεωπονικό κομμάτι. Ωστόσο ευρήματα ήδη της έρευνας θα πρέπει να αξιοποιηθούνε περισσότερο από τους επιχειρηματίες.

Κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό είναι να τυποποιούμε εμείς οι ίδιοι το ελαιόλαδο στη Λέσβο και όχι να το πουλάμε σε άλλους και να το τυποποιούνε και να παίρνουν την προστιθέμενη αξίας του προϊόντος μας.

Πως πιστεύετε ότι πρέπει να αξιοποιήσουν οι τοπικοί φορείς τα αποτελέσματα της έρευνας σας;

Έχω αναφέρει ότι θα ήταν πολύ σημαντικό να ιδρυθεί ένας σύνδεσμος επιχειρηματιών που θα μπορούσε να συγχρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με κονδύλια από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και να φτιαχτεί ένα Ινστιτούτο προώθησης Λεσβιακού Ελαιολάδου που θα έχει στόχο να ενσωματώσει τα αποτελέσματα της έρευνας στην επιχειρηματικότητα. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό βήμα.

Πως χαρακτηρίζετε την δημιουργία του Sigri Οlive Mill;

Στο Σίγρι έχει γίνει μια εξαιρετική προσπάθεια ανάπτυξης ενός ελαιώνα με 17 διαφορετικές ποικιλίες ελιάς  σε ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο. Με σύγχρονο τρόπο, δηλαδή αξιοποιώντας τα επιστημονικά αποτελέσματα, τη σύγχρονη τεχνολογία και την παράδοση, στόχος είναι  να παραχθεί ένα εξαιρετικό νέο προϊόν.