Secri-Vigla-i-Sigri Vigla-i-Eski Hissar E 

Στην περιοχή του Σιγρίου, ο Πύργος του Buondelmonti του 1420, που ξεκάθαρα αναφέρεται σαν Secri, ήταν στην Βυζαντινή και Γενοβέζικη περίοδο, το μόνο οχυρωματικό έργο στην περιοχή. Είπαμε για τις ευρύτερες περιοχές που κάλυπτε, έως τον ποταμό Τάψα (Αγία Άννα-Άγιος Νικόλαος). Στην Μεταβυζαντινή περίοδο, ο Πύργος, σαν Παλιόκαστρο μετατρέπεται στην Οθωμανική Vigla-i-Eski Hissar (Βίγλα του Παλιόκαστρου)*, στην σειρά από Βίγλες και Βιγλάτορες που εγκαθιστά στα παράλια η Οθωμανική Διοίκηση. Έτσι εμφανίζεται και η Vigla-i-Sigri, στο γυμνό ακρωτήρι που κατέλαβε το 1857 το Κάστρο. Ή ίσως και λίγο ψηλότερα, επάνω από το σημερινό χωριό** Το 1548 αναφέρονται πια στην περιοχή ο μεγάλος οικισμός του Μαυροχωρίου (στη θέση του σημερινού Παλαιοχωρίου) και βορειότερα, στις εύφορες περιοχές του Τάψα. Το Mavrohoryo, έχει 198 χριστιανικά σπίτια και πληρώνει φόρο 18797 Α. Κύρια για σιτάρι, κριθάρι, αμπέλια, σύκα και κουκιά. Επίσης έχει καλλιεργημένες εκτάσεις (Mezra) στον Τσιχλιώντα ποταμό (Kihlonda) και στην Lifutina(;) (4.439 Α). Το μικρότερο Sigri toy 1548, με τα 64 σπίτια του, ίσως στην περιοχή του παλιού λιμανιού και στην απέναντι τοποθεσία Αδαμάνια, δεν έχει κατοίκους, αλλά αυτοί είναι σκορπισμένοι στην ίδια ή και σε άλλες επαρχίες και πληρώνουν τον φόρο των 4976 Α, που τους αναλογεί. Πληρώνουν επίσης για το Νησί του Σιγρίου και για τον Mezra της Βαλανίδας (γνωστό τόπο στα κτηματολόγια της Μονής Λειμώνος), 250 και 180 Α. Είναι λοιπόν αυτοί του Βυζαντινού Σιγρίου, με τον Πύργο του 1420, με τα περισσότερα ονόματα σε Δούκας, που ανέκαθεν όριζαν το Λιμάνι και το Νησί, που διατηρούν το Αρχαίο τοπωνύμιο Sigri και που το 1548, είναι σκορπισμένοι σε άλλα χωριά. Και πραγματικά, στους τελείως ανακριβείς χάρτες του νησιού, των διάφορων περιηγητών της μεταβυζαντινής περιόδου, στο Σίγρι, εμφανίζονται τα νησιά (el sigri, le sigri, sigri prom, ακρωτήρι) το λιμάνι (Sigri p) το 1688, αλλά καμιά αξιόλογη οχυρωματική εγκατάσταση. Υπάρχουν πια οι βίγλες. Οι Βίγλες που έχουν καταγραφεί σε όλο το νησί, ακόμα και στην κορυφή του Λεπέτυμνου. 
 

*Κ.Καμπουρίδης Η Λέσβος τον 16ο αι σελ.258-264 

**Στην φωτογραφία του 1894, φαίνεται ένας Πύργος, στην θέση του Μύλου (βλέπε Εμπρός 3-57). 

***Oι Χάρτες είναι από την συλλογή του Νικολάου Ι Μαριόλα 

με το Παλιοχώρι. Τότε Μαυροχώρι 

μέχρι την Αγία Άννα 

και τον Αι Νικόλα 

με την πανάρχαια πηγή

στον Χάρτη του 1528 (B.Bordine) 

του 1570 (Pinargenti) 

και του 1690 (Peeters), δεν υπάρχει Οχυρωματικό έργο