Οδοιπορικό στη Λέσβο 3-61 Έρευνα και Ερωτήματα 3-61

Ο Αι Γιάννης με τα δομικά μέλη του τζαμιού και του μιναρέ  Ο Αι Γιάννης με τα δομικά μέλη του τζαμιού και του μιναρέ 

Μια Άγνωστη Βυζαντινή Επιγραφή στη Γέρα

16/12/2021 - 11:00

Η περιοχή της Γέρας, εκπροσωπείται στην Βυζαντινή Περίοδο με μια πληθώρα Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών, από τις οποίες καμιά δεν έχει ανασκαφεί. Επίσης από τρία Κάστρα, το Παλιόκαστρο, το Καστρί στο Μέτι και το Καστέλι του Παππάδου. Όλα, από νομισματικά ευρήματα υπήρχαν και στην εποχή των Γενοβέζων. Αναφορά υπάρχει τον 13ο αι. για την Μονή των Αριστών, στο νησάκι των Πύργων (ανασκαφή) και της Χωροεπισκοπής Γέρρας, η οποία τελικά, από τα Μεταβυζαντιινά Φορολογικά Κατάστιχα του 1548, τοποθετείται στον Ταξιάρχη του Παππάδου. 

Η Επιγραφή εντοπίστηκε από τον εφημέριο πάτερ Απόστολο, σε εργασίες ανακαίνισης του Ναού του Αγίου Ιωάννου, ο οποίος βρίσκεται πριν τον Παππάδο. Εδώ υπήρχε το 1548 το χωριό Αι Γιάννης, έδρα του Ναχιγιέ Γέρας, με το Καστέλι και τον διαχρονικό αρχαιολογικό χώρο της Μάνας, δίπλα του. Το χωριό με τον χρόνο μετατράπηκε σε Οθωμανικό, με Τζαμί, Λουτρό, ένα μεγάλο πλάτανο και σιντριβάνι. Μετά την απελευθέρωση, το 1912, γκρεμίστηκε το Τζαμί και χτίστηκε (πάλι;) στη θέση του ο Αι Γιάννης, με τους δόμους του τζαμιού και του μιναρέ. Είναι εντοιχισμένα κομμάτια των κρηνών και ο μιναρές μετατράπηκε στην κόγχη του ιερού. 

Η επιγραφή, αποτελεί το κατώφλι της πόρτας της αυλής. Βρίσκεται σε ένα μαρμάρινο, ορθογώνιο αρχιτεκτονικό μέλος, μήκους 0,94 μ. και πλάτους 0,22μ.(Σχ α). Η πρόσθια πλευρά είναι κοίλη (6 εκ.), η οπίσθια κάθετη και στην κάτω πλευρά φέρει επιμήκη ταινία, ορθογώνιας διατομής, ύψους 1 εκ. και πλάτους 2 εκ., σε απόσταση 2 εκ. από την κοίλη πλευρά (σχ. β). Η επιγραφή βρίσκεται χαραγμένη στην άνω επιφάνεια της κοίλης πλευράς, με χειρογραφική πρόχειρη και δυσανάγνωστη γραφή. Καταλαμβάνει σε ύψος, 2 με 4 εκ. από το πλάτος της κοίλης πλευράς (σχ. γ). Σύμφωνα με την γνώμη ειδικού**, πρόκειται για σπάνια ως προς την περίοδο του νησιού, επιγραφή του 10ου -13ου μX. αι. Μάλλον πρόκειται για αναφορά σε ναό του Αγίου Νικολάου, στην περιοχή. Διακρίνεται αρχικά «... Νικολάω…» και στο τέλος «..ετελιώθη…».To αρχιτεκτονικό μέλος μάλλον ανήκε σε προγενέστερο κτήριο, σαν επιστύλιο με την κυρτότητα στην πρόσθια (σχ. β) πλευρά, χωρίς την επιγραφή. Ξαναχρησιμοποιήθηκε αντίστροφα με την χάραξη της επιγραφής στο κάτω τμήμα του αρχικού επιστυλίου (σχ. γ). Και τελικά τοποθετήθηκε σαν κατώφλι, στον αυλόγυρο της εκκλησίας, χωρίς να γίνει αντιληπτή η επιγραφή. Κανείς δεν ξέρει αν ήταν εντοιχισμένη στο Οθωμανικό τέμενος. Χρειάζεται μελλοντική αποτύπωση και μελέτη. 

 

*Η όλη έρευνα για την χρονολόγηση και την πιθανή απόδοση της επιγραφής είχε σαν αρωγό τον φίλο ερευνητή Μάκη Παυλέλλη. 

**Βυζαντινολόγος στην Θες/κη Ευάγγελος Παπαθανασίoυ 

 

όπως και της κρήνης του τεμένους 

από ντόπιο ιγκνιβρίτη και ασβεστόλιθο 

αλλά και πεσσό παλαιοχριστιανικού ναού 

το «Κατώφλι» 

μαρμάρινο επιστύλιο παλαιότερου κτηρίου 

με την επιγραφή (τμήμα της) 

σε δεύτερη χρήση αντίστροφα.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey