Από την Ανεμώτια ένας δρόμος που έρχεται προς τα ΝΔ, περνά από πλαγιές που αντικρίζουν προς τα ΝΑ, την τεράστια λεκάνη με τις αμέτρητες ρεματιές της Ποταμιάς! Ο ελαιώνας υπάρχει παντού, και κάτω φαίνεται το μικρό Μοναστηρέλι! Αυτός ο δρόμος έρχεται αρκετά ψηλά, στην ΝΑ πλαγιά του υψώματος Λεπρίνια, που κλείνει τον ορεινό κάμπο Λάκκος, κάτω από την σκιά του Πυργίσκου. Ο δρόμος καταλήγει στον Πήγαδο του Αϊ Λιά! Το 2001, σ’ αυτόν τον δρόμο, πριν την πηγή στον Πλάτανο του Καζάνζη, στην ομαλή πλαγιά και δίπλα σε μια ερειπωμένη μάντρα, εντόπισα μια οικιστική εγκατάσταση, με θεμέλια κτισμάτων, αμέτρητους λαξευμένους λίθους και πακτωμένους παραστάτες, κεραμική από κόκκινο πηλό και τεφρά Λεσβιακά αγγεία και άφθονα κομμάτια πιθαριών! Μια αρχαία εγκατάσταση, που ανηφορίζει προς την κορυφή του υψώματος! Σίγουρα όμως αυτή είχε σχέση με την άλλη οχυρωμένη θέση, εκατό μέτρα ανατολικά της, κάτω από τον δρόμο! Εδώ με ένα αυχένα, που έχει ένα ωραίο «ντάμι» με το μεγάλο του αλώνι, προβάλλει επάνω από το χάος, του Μπουφ’ του Β’νάρ’! (το βουνάρι που ακούγεται, ο εξαφανισμένος πια μπούφος). Από τον αυχένα ανεβαίνει ομαλά η άκρη, φύσει οχυρή στις τρεις πλευρές και με τείχος, από Λεσβία, χαλαρή δομή, που τον κλείνει εγκάρσια! Κεραμική άφθονη από άγραφα αγγεία, ανάμεσα τους και τεφρά Λεσβιακά και λίγα μελαμβαφή όστρακα, όπως και στρωτήρες στέγης, από πιθανό κτίσμα της άκρης, είναι διάσπαρτα στον χώρο! Αυτό το Οχυρό, έλεγχε όλο το Πέρασμα της Ποταμιάς, με τους οικισμούς στις Καριές βόρεια και της Νταγαμής, στις πλαγιές της Ίσσας, νότια, με προπύργιο την Ξηροκαστρινή! Είναι κι αυτά τα θρύμματα των καιρών, απειροελάχιστα δείγματα, της σπουδαιότητας του μεγάλου Κουρατσώνα, ορεινής στράτας, με αμέτρητους οικισμούς, οχυρά, ορεινούς γόνιμους κάμπους και πλαγιές της φλογέρας των βοσκών! Ανθισμένα βουνά που απέχουν λίγες ώρες δρόμο, ελάχιστα «στάδια» από τις ακτές της Λέσβου και το Πέλαγος! Το Αιγαίο της Γαλάζιας μας Πατρίδας!

με την αρχαία εγκατάσταση

με τα θεμέλια

και τις παραστάδες παντού

και τα σπασμένα πιθάρια

με το Οχυρό στου Μπουφ’ του Β’νάρ’

με το τείχος

και την άφθονη κεραμική