Όταν βιωματικά, εξ απαλών ονύχων, έχεις ταυτιστεί με πρόσωπα, τόπους, ιστορίες, αξίες, κ.λπ., (οι σταθερές της ζωής σου), η αδράνεια αποτρέπει την αποδοχή της όποιας αλλαγή τους. Δημιουργεί αντίδραση. Τούτο γιατί, δύσκολα αποδέχεσαι αλλαγή των σταθερών σου. Η αποδοχή όποιας αλλαγής γίνεται μόνο όταν νέα στοιχεία, δεδομένα, κ.λπ. σε πείσουν περί αυτής.

Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Άντισσα, κάθε χρόνο, απ’ τις αρχές του Θέρους ως τα μέσα του Φθινοπώρου όλη η φαμίλια μετακόμιζε στα Λάψαρνα. Ευτυχισμένες παιδικές αναμνήσεις. Οι πιο χαρούμενες, θυμούμαι, ήταν τα βράδια, όταν μαζευόμαστε όλη η οικογένεια κάτω απ’ την κληματαριά μπροστά στην κούλα μας, μέσα στον καταυγασμό απ’ το φως του λουξ, που κρεμόταν στο μέσο της. Ένοιωθα ευτυχής, μέσα στη θαλπωρή, αγάπη και στοργή των γονιών μου. Πέραν απ’ τη φαμίλια, συνήθως στα νυχτέρια αυτά, ερχόντουσαν γείτονες, νιοι, κοπελιές, γριές, γέροντες, όπου κατά τις πολύωρες αθλουγιές τους, συζητιόνταν χίλια δυο. Εκεί που παρακολουθούσα απνευστί, με ανοικτό το στόμα, ήταν όταν άρχιζαν οι μύθοι, τα παραμύθια για τον τόπο μας. Πώς λόγω των πειρατών, οι Λαψαρνιώτες το μεσαίωνα τα εγκατέλειψαν και πήγαν μεσόγεια (Χίδηρα, σημερινή Άντισσα). Ο οικισμός των Λαψάρνων, ήταν εκεί που σήμερα είναι ο Άη Αντώνης ως πίσω τ’ Α(Ο)ρφίκια, στην Αγιά Τριάδα; Γιατί το ακρωτήρι Αγκάλη, παλιά το έλεγαν Τελώνια; Τα μάτια μου όμως άνοιγαν διάπλατα όταν άρχιζε ο μύθος, γύρω απ’ τον Ορφέα και τ’ Α(Ο)Ρφίκια.

Ο τόπος αυτός για μένα ήταν αγαπημένος, γιατί εκεί ήταν τα κτήματα του θείου της μητέρας μου, του μπάρμπα-Μιχαήλου που ήταν άτεκνος και μ’ αγαπούσε ως να ήμουν εγγονός του. Τους επισκεπτόμασταν αυτόν και τη γυναίκα του, τακτικά. Ο μπάρμπα-Μιχαήλος κοσμοπολίτης, οξυδερκής, γνώστης πολλών, μου έλυνε κάθε λογής απορίες. Για τα Ορφίκια δε, ήξερε πάρα πολλά. Κατεβαίνοντας όλοι για μπάνιο και γυάλεμα (αχινοί, πεταλίδες, κ.άλ.), στη μικρή παραλία της αγκάλης των Ορφικίων, κάτω απ’ το καλαμιώνα του κτήματός του, επί τόπου ο μπάρμπα-Μιχαήλος με «δίδασκε», «να εδώ βγήκε η κεφαλή και η λύρα του Ορφέα, γι’ αυτό και ο τόπος τούτος, από τότε λέγεται Ορφίκια». Δηλαδή τα λεγόμενά του ταυτίζονταν μ’ εκείνα των γερόντων στα Λάψαρνα. Έτσι κατεγράφη ανεξίτηλα στο μυαλό μου ο τόπος υποδοχής της κεφαλής του μεγάλου μύστη Ορφέα. Ακόμη, συμπλήρωνε: «Τούτο το ακρωτήρι, μπροστά μας, παλιά το έλεγαν Τελώνια και εκεί ήταν το Μαντείο του Ορφέα. Έτσι, μετά πολλά χρόνια οι χριστιανοί για να ξορκίσουν τα τελώνια δηλαδή τα δαιμόνια του, έκτισαν το εκκλησάκι Αγία Τριάδα, εκεί πιο πάνω στο κτήμα μου».

Όλα τούτα τα βίωσε ομοίως, όπως μου έλεγε ο Πάνος Φραγκέλλης, ανιψιός εκ μητρός του μπάρμπα-Μιχαήλου, που μικρός πήγαινε να παραθερίσει μαζί τους, στα Ορφίκια. Έτσι, απέκτησε συναισθηματικό δεσμό με τον τόπο. Ως αριστούχος φοιτητής φιλόλογος, καθηγητής/λυκειάρχης και παθιασμένος ερευνητής της Ιστορίας, έψαξε και βρήκε στις γραφές οτιδήποτε σχετικό. Απαύγασμα των ερευνών του, στο βιβλίο του «Ορφεύς, ο μεγάλος μύστης και μουσικός», το: «… μέσα από τις χιλιετηρίδες διεσώθη μέχρι σήμερα το τοπωνύμιο ΟΡΦΙΚΙΑ, που αποτελεί και τον πλέον αδιάψευστο μάρτυρα της παραδόσεως», (Κεφάλαιο ΙΖ! «Ο Ορφεύς και η Άντισσα Λέσβου»).

Αναφορά στα Ορφίκια κάνουν και άλλοι επιστήμονες, από παλιά, ως ο Π. Σαμάρας (Γυμνασιάρχης) κατά το ’50. Ακολούθως, κατά το ’70 ο Π.Σ. Παρασκευαΐδης, ο Γ. Χουτζαίος. Πιο πρόσφατα ο Α. Γονιδέλλης και άλλοι άνθρωποι των γραμμάτων. Εξ αυτών πιο συγκεκριμένα, ο Π.Σ. Παρασκευαϊδης στο βιβλίο του «Η ρωμαϊκή Λέσβος», γράφει σχετικά: «…Η ονομασία παραμένει μέχρι σήμερα, τρεις χιλιάδες χρόνια μετά…».

Προ ετών, διαπίστωσα ότι κάποιοι προσπαθούσαν να στρεβλώσουν τα πράγματα, αναφορικά προς τον Ορφέα και την Άντισσα. Τόσο, που τ’ όνομα Ορφίκια προσπαθούν να διαγραφεί. Αντ’ αυτού φλυαρούν διάφορα «άρρητ’ αθέμιτα», με επιχειρηματολογία πηδημάτων ψύλλου. Χαρακτηριστικότερο, τα τοπωνύμια Αντίσσης, Φαύγα και Ράσκα, 3-5 χιλιόμετρα απ’ την ακτή, που είναι λέει Θρακικά! -λες και το νησί κατοικείτο ποτέ από Θράκες-, μαρτυρούν άμεση σχέση με τον Ορφέα (ήτοι, ράβδος εν γωνία…). Αποφεύγουν όμως με περισσή επιμέλεια, να αναφέρουν, τη σχέση. Αυτή, του μεγάλου μουσικού και μύστη με την ελληνικότατη λέξη Ορφίκια. Παρασιωπούν εσκεμμένως την ύπαρξη της. Και φθάνουμε στο πλέον πρόσφατο και ιδιαίτερα φαιδρό, να προτείνεται: «Τα Ορφίκια, να ονομαστούν {Τόπος Ορτυκιών}»!

Στο άρθρο μου «Ορφίκια, τοπωνύμιο Αντίσσης τρισχιλιετές» (emprosnet.gr, 30.6.2020), κατέγραφα σχετικές πηγές για το όνομα Ορφίκια, εξ απόψεως κοινωνικής συνείδησης, λόγιας καταγραφής και κρατικής παραδοχής. Το αναλυτικό αυτό άρθρο μου, ασφαλώς και μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη ευρείας συζήτησης, εφ’ όσον υπήρχαν στοιχεία ώστε να αντιπαρατεθούν στην εδραία επιχειρηματολογία μου. Ουδείς όμως σχολίασε ή απήντησε, παρ’ όλο ότι είχα προκαλέσει σχετικώς.

Τοιουτοτρόπως, θεωρώ, ότι εξαλείφονται όλα τα φληναφήματα αναφορικά προς τον Ορφέα στην Αντισσαία επικράτεια και γίνεται αδιαμφισβήτητη πια αναγνώριση και ταυτοποίηση του τόπου Ορφίκια.

Το αδιάλειπτο του τρισχιλιόχρονου ονόματος ΟΡΦΙΚΙΑ του τόπου αυτού, αποτελεί μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα του, των Λαψάρνων, της Αντίσσης, όλης της Λέσβου. Έτσι, το 2016 με επιστημονικά τεκμηριωμένο έγγραφο μου, εισηγήθηκα στην Περιφερειάρχη κ. Καλογήρου, «να δρομολογηθεί η προβολή και αξιοποίηση των Α(Ο)ρφικιων…». Ατυχώς, «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Ουδεμία απάντηση.

Έκτοτε τούτο, το προέβαλα στα ΜΜΕ. Τελικά σκέφτηκα ότι για να καρποφορήσει η ιδέα μου, απαιτείται να υπάρξει ένας φορέας που ως επισπεύδων, θα στοχεύσει και θα επιτύχει αυτό. Τούτο ενστερνίστηκαν άνθρωποι των γραμμάτων, της τέχνης και επιστήμης, του παροικιακού δυναμικού Αθήνας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, με προεξέχοντες τον Πρόεδρο και τα μέλη του K.Σ. Αντίσσης και γενικά ενεργοί πολίτες, πλαισιώνοντας το «Σύνδεσμο Φίλων των Ορφικίων».

Η αναγγελία της ιδρύσεως του συνδέσμου μας δια του τύπου έκανα προ ημερών, γράφοντας σχετικά:

«Θέλω να πιστεύω ότι έτσι η στόχευσή μας για την αναγνώριση, προβολή και αξιοποίηση του τόπου αυτού, […], γίνεται καθολική και ασφαλώς αποτελεσματικότερη εκ της παρουσίας της τοπικής ηγεσίας της Άντισσας.»

Στο σύνδεσμό μας αυτόν, που δεν είναι κλειστός, ασφαλώς και μπορούν να συμμετάσχουν όσοι θα ήθελαν να στηρίξουν το εγχείρημά μας. Ένα εγχείρημα που αποσκοπεί στη θεσμική αναγνώριση των ΟΡΦΙΚΙΩΝ σε προστατευόμενη περιοχή αρχικά και στην συνέχεια με τους κατάλληλους τρόπους προβολής στην αξιοποίησή τους.