Το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Σκάλα Ερεσού Το εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Σκάλα Ερεσού

Ο αυτοκράτορας Νέρβας στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Ερεσό Λέσβου

21/10/2017 - 13:08

Στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Σκάλα Ερεσού (φωτ. 1) είναι εντοιχισμένη πάνω από την είσοδο επιγραφή του δήμου της αρχαίας Ερεσού προς τιμήν του αυτοκράτορος Νέρβα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.), γιου του Νέρβα, ιδρυτή της δυναστείας των Αντωνίνων (φωτ. 2).

Η επιγραφή χρονολογείται μεταξύ των ετών 97 μ.Χ., όταν αποδόθηκε στον Νέρβα ή εξελληνισμένο Νέρουα το επίθετο Γερμανικός, και πριν το 102 μ.Χ. που του αποδόθηκε και το επίθετο Δακικός, αντίστοιχα και τα δύο της στρατιωτικής του δράσης με σκοπό την επέκταση της αυτοκρατορίας στην Γερμανία και την Δακία, βλ. G. Labarre, Les cites de Lesbos, Paris 1996, 358, αρ. 86.

Νέρου]αν Τραῒανον Καίσαρα Γερμάνικον Σέβαστον τὸν εὐεργέταν

καὶ σαώτηρα τᾶς οἰκημένας ὀ δᾶμος διὰ τῶ πρώτω

στροτάγω Μουσαίω τῶ Μουσαίω.

Απόδοση στη νέα ελληνική: Ο δήμος, κατά την διάρκεια της πρώτης στρατηγίας του Μουσαίου, γιου του Μουσαίου, (τίμησε) τον Νέρουα Τραϊανό, τον Καίσαρα, τον Γερμανικό, τον Σεβαστό, τον ευεργέτη και σωτήρα της οικουμένης.

Η αναγραφή του ονόματος του στρατηγού προφανώς είναι χρονολογικό τεκμήριο αλλά και υποδηλώνει ίσως ότι η εισήγηση για την ίδρυση του αγάλματος έγινε με πρωτοβουλία του Μουσαίου. Σημειωτέον ότι το όνομα Μουσαῖος είναι επιγραφικώς γνωστό στην Λέσβο και από την επιτύμβια επιγραφή της Διονυσίας των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων, IG XII 2, 394, που βρίσκεται στο Βρεταννικό Μουσείο.

 


Η τιμητική επιγραφή

 

Έντεκα ακόμη τιμητικές επιγραφές του δήμου της Μυτιλήνης προς τον Νέρβα Τραϊανό είναι γνωστές, αριθμός ενδεικτικός της δημοφιλίας του. Βλ. σχετικά IG XII 2, 173 (Βρεταννικό Μουσείο), 174 (εντοιχισμένη στο Κάστρο), 175 (χωρίς τόπο ευρέσεως), 176 (Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης), 177 (στο Κάστρο), 178 (εντοιχισμένη στο σπίτι του Achmed-Effendi), 179 (Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης), 180 (εντοιχισμένη στο σπίτι του Tahir-Bey), 181 (Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης), 182 (στου Σαρή-Μπαμπά;), Αρχαιολογικόν Δελτίον 51 (1996)[2001] 599 (Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης).

Η παρούσα επιγραφή δημοσιεύτηκε το 1899 στο σύνταγμα των επιγραφών της Λέσβου Inscriptiones Graecae, στον τόμο ΧΙΙ 2, 544 και συγκαταλέγεται στον μεγάλο αριθμό τιμητικών και αναθηματικών επιγραφών, με τις οποίες οι πόλεις του νησιού τίμησαν τους Ρωμαίους αυτοκράτορες σαν θεούς. Σχετικά με τον τόπο ευρέσεως ο εκδότης G. Paton αναφέρει: «Eresi in ecclesia S. Eliae..». Ο ίδιος παρετήρησε ότι το κείμενο της επιγραφής χαράχτηκε από τρεις και όχι έναν χαράκτη, λόγω της διαφοράς του ύψους και του σχήματος των γραμμάτων από τον ένα στίχο στον άλλον (3 εκ., 1,7 εκ., 2,4 εκ.).

Περιελήφθη επίσης στις επιγραφές του νησιού, που δημοσίευσε ο Ε. Δαυΐδ, πιγραφα ρεσο, Αθήναι 1895, αρ. 27.

Πιο πρόσφατα, νέα συμπλήρωση των στ. 1-2 της επιγραφής πρότεινε ο M. Kajava, Eresian memories, ZPE 139 (2002) 106-107 [=SEG LII (2002) 779], με τον ορθό ισχυρισμό ότι αυτού του είδους οι τιμητικές επιγραφές αυτοκρατόρων δεν ξεκινούν με το όνομα του τιμωμένου αλλά με τον μέγιστο τίτλο του:

Αὐτοκράτορα Νέρου]αν Τραῒανον Καίσαρα Γερμάνικον Σέβαστον τὸν εὐεργέταν

γεγονότα τᾶς πόλιος] καὶ σαώτηρα τᾶς οἰκημένας, ὀ δᾶμος διὰ τῶ πρώτω

 στροτάγω Μουσαίω τῶ Μουσαίω.

Από το μήκος του μνημείου και τις τρεις ταινίες που διακρίνονται ευκρινώς στο άνω μέρος μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι πρόκειται για επιστύλιο τιμητικού μνημείου και όχι για βάση αγάλματος.

Τις φωτογραφίες μου παραχώρησαν οι Βασίλης Κουμαρέλας και Ασημάκης Παυλέλλης. Σημειωτέον ότι ο Β. Κουμαρέλας περιέλαβε την επιγραφή στο άρθρο του «Λείψανα αρχαίου ιερού στον Άγιο Λια τον Θαλασσίτη Ερεσού», που δημοσιεύτηκε στο Λεσβιακό Ημερολόγιο 2016, 217-230, Μυτιλήνη, εκδόσεις Αιολίδα.

 

Μαρία Σ. Διακουμάκου, Ελληνική Επιγραφική Εταιρεία

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey