Η διαδικασία που μέχρι σήμερα ακολουθήθηκε με σκοπό τη δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης του λιμένα Μυτιλήνης δημιούργησε πολλά αδιέξοδα, με αποτέλεσμα να καθυστερούν τα απαραίτητα έργα που υποτίθεται ότι:

1. Θα βελτίωναν τη χρήση του λιμένα.
2. Θα αναβάθμιζαν τις λειτουργίες του για την υποδοχή κρουαζιερόπλοιων και σκαφών αναψυχής.
3. Θα διευθετούσαν την κίνηση στην περίμετρο αυτού.
4. Θα βελτίωναν την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης με στοχευμένες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στους παραλιακούς δρόμους και τις κτιριακές υποδομές αυτού.

Για τον σκοπό αυτό διενεργήθηκε διαγωνισμός για την εκπόνηση Προγραμματικού Σχεδίου (Master Plan) για τους λιμένες της Μυτιλήνης και του Καρά Τεπέ. Ο διαγωνισμός διεξήχθη την 20/03/2014 και περιείχε τις παρακάτω προδιαγραφές:

- Μελέτη Προγραμματικού Σχεδίου (MASTER PLAN) ΝΕΟΥ και ΠΑΛΑΙΟΥ Λιμένος Μυτιλήνης και την κάλυψη της δαπάνης υποβρύχιας έρευνας με έγκριση διάθεσης πίστωσης συνολικού ποσού 499.902.46 ευρώ προκειμένου να υπάρξει γνωμοδότηση επί της χωροθέτησης του νέου Λιμένα στη θέση Καρά Τεπέ, διότι κρίνεται αναγκαία η πραγματοποίηση εκτεταμένης υποβρύχιας αυτοψίας στον θαλάσσιο χώρο του έργου.

- Το προγραμματικό σχέδιο (MASTER PLAN) του ΝΕΟΥ και ΠΑΛΑΙΟΥ Λιμένος Μυτιλήνης θα έπρεπε να περιλαμβάνει επίσημο πρόγραμμα όλων των έργων που θα εκτελεστούν στη ζώνη Λιμένα σε χρονικό ορίζοντα 25ετίας και την ιεράρχηση προτεραιοτήτων των επιμέρους έργων και των απαιτούμενων μελετών.

- Έγκριση διάθεσης ποσού τεσσάρων χιλιάδων ευρώ (4.000 ευρώ) για τη διενέργεια υποβρύχιας αυτοψίας από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων στη θέση Καρά Τεπέ του νέου Λιμένα Μυτιλήνης.

Στο πρόσφατο παρελθόν έγιναν προτάσεις και συζητήθηκαν όλα τα κρίσιμα θέματα με παράγοντες της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας, του Δήμου, του Λιμενικού Ταμείου, των εμπορικών συλλόγων κ.λπ. καθώς και των λειτουργών της κρουαζιέρας. Πέρασαν τρία χρόνια και δυστυχώς το πολυαναμενόμενο Προγραμματικό Σχέδιο του λιμένα (που ανατέθηκε στην εταιρεία «DENCO» το 2014) δεν προβλέπεται να υλοποιηθεί σύντομα.

Οι λόγοι είναι πολλοί. Ο κυριότερος είναι η αντίδραση και η απογοήτευση των παρευρισκομένων κατά την παρουσίασή του τον Απρίλιο του 2017 από στελέχη των αναδόχων. Μεταξύ των ομιλητών με τις θέσεις εκάστου (βλ. πρακτικά και δημοσιεύσεις στον τοπικό Τύπο) επισημαίνονται οι δυσλειτουργίες και οι επιβαρύνσεις που θα υπάρξουν στη ζώνη του Λιμανιού και της πόλης γενικότερα από τα κυκλοφοριακά -όπως π.χ. αποκέντρωση από οχήματα βαριάς κυκλοφορίας κ.λπ., πράγμα που το MASTER PLAN καλείτο να λύσει. Η απάντηση που εδόθη ήταν ότι όλα αυτά θα λυθούν εν καιρώ με τη δημιουργία του νέου Λιμένα.

Το προταθέν Σχέδιο δεν περιείχε τα στοιχεία εκείνα που το κάνει άμεσα βιώσιμο, αλλά παραπέμπεται στις καλένδες λόγω κόστους και σχεδιασμού. Σ’ αυτό δεν περιελήφθησαν οι προτάσεις των ανεξάρτητων μελετητών Καραβατάκη-Κοέν, που με πρωτοβουλία τους και αφιλοκερδώς τις παρουσίασαν σε ευρύτατη συνάντηση στα γραφεία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης την 4^η Μαρτίου 2016 και έγιναν αποδεκτές από τους παρευρισκόμενους, συμπεριλαμβανομένων του Δημάρχου Λέσβου, του Γ. Γ. Νησιωτικής Πολιτικής Ι. Γιαννέλλη και του καθηγ. Κ. Μουτζούρη (τέως Προέδρου της ΡΑΛ), όπου και αποφασίσθηκε ομοφώνως για την ενσωμάτωση των προτάσεων αυτών στο υπό μελέτη Προγραμματικό Σχέδιο.

Σήμερα, με δημόσια ανακοίνωση, η Αρχαιολογική Υπηρεσία της Μυτιλήνης απεφάνθη για τις αρχαιότητες στον Καρά Τεπέ και ότι στην περιοχή αυτή μπορεί πλέον να δημιουργηθεί το νέο εμπορικό λιμάνι της Μυτιλήνης με προϋποθέσεις. Αν αυτό ήταν γνωστό νωρίτερα, θα διευκόλυνε πολύ τις αποφάσεις για τη διοργάνωση των δύο λιμένων με θετικό αντίκτυπο στο Προγραμματικό Σχέδιο του λιμένα της Μυτιλήνης αλλά και του Καρά Τεπέ.

Εδώ ακριβώς μπαίνει πλέον ένα μείζον θέμα:

- Δρομολογήθηκε η ανάθεση του Προγραμματικού Σχεδίου με ελλιπή στοιχεία προς το μελετητή, στοιχεία τα οποία θα έπρεπε να του έχουν ήδη δοθεί εκ των προτέρων. Αυτό που γίνεται σήμερα στον Καρά Τεπέ, δηλ. η υποβρύχια έρευνα, όταν μάλιστα αυτή ήταν προϋπόθεση και μάλιστα είχε προεγκριθεί η δαπάνη της ύψους 4.000 ευρώ από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, έπρεπε να προηγηθεί της εξέλιξης της μελέτης σε στάδιο προ της «ολοκληρωμένης» παρουσίασής της.

- Η μελέτη που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2017 έγινε τυπικά αποδεκτή από τους αρμόδιους φορείς και έχει ήδη κατατεθεί προς έγκριση στις αρμόδιες διευθύνσεις των Υπουργείων. Εδώ μπαίνει το ερώτημα ποια θα είναι η «τύχη» της, εφόσον πλέον θα προβλέπονται νέες χρήσεις στο νέο λιμένα, όπως ο ελλιμενισμός εμπορικών σκαφών, πράγμα που προϋποθέτει μονοσήμαντα και την κατασκευή κατάλληλων νέων λιμενικών υποδομών βάσει των σχετικών κανονισμών;

Στο σημείο αυτό θα πρέπει οι αρμόδιοι, βασιζόμενοι στα νέα δεδομένα να δώσουν απαντήσεις, ώστε το νησί να αποκτήσει επιτέλους ένα υλοποιήσιμο MASTER PLAN και έναν προγραμματισμό που θα περιέχει και τα νέα έργα, βασισμένο σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτών στις ζώνες των δύο Λιμένων, με σωστή ιεράρχηση, κοστολόγηση και ορισμό προτεραιοτήτων.

* Ο κ. Π. Καραβατάκης είναι αρχιτέκτων.