Μία ακόμα επιγραφή ενδεικτική της λατρείας που απέδωσαν οι Μυτιληναίοι στον αυτοκράτορα Αδριανό έχει σωθεί και μπορεί κανείς να την δει εντοιχισμένη στον βυζαντινό ναό του Αγ. Στεφάνου, πάνω από την είσοδο. Ο ναός αυτός έχει δώσει το όνομά του και στο ομώνυμο χωριό, 10 χλμ. περίπου πριν τον Μανταμάδο. Κατά την παράδοση, οι κάτοικοι της περιοχής απέκρουσαν με επιτυχία επίθεση πειρατών περί το 1220. Τον «στέφανον» της  νίκης τους πρόσφεραν στον Άγ. Στέφανο με την ίδρυση ναού προς τιμήν του.

Η ανάθεση στον αυτοκράτορα Αδριανό. 117-134 μ.Χ.

Φωτογραφία της επιγραφής είδα στο άρθρο του Μάκη Αξιώτη στην εφημ. Εμπρός της 9-7-2014 με τίτλο «Άγιος Στέφανος ο Βυζαντινός!». Με την σειρά μου την αναζήτησα και διαπίστωσα ότι ήταν ήδη δημοσιευμένη ( IG XII 2, 196). Ο εκδότης του τόμου των Inscriptiones Graecae της Λέσβου G. Paton δημοσίευσε την επιγραφή το 1899 από έκτυπο του Λέσβιου Ιωάννη Καλησπέρη. Σχετικά με τον τόπο ευρέσεως αναφέρει: “In ecclesia Ag. Stephani”, χωρίς περαιτέρω τοπογραφικές διευκρινίσεις. Το κείμενο της επιγραφής είναι το εξής:

Αὐ]τοκράτο[ρ]ι

                                                Κ]αίσαρι Τραιανῶ

                                                Ἁ]δριανῶ Σεβασ-

                                                τ]ῶ Ἐλευθε-

                                5              ρ]ίω Ὀλυμπί-

                                                ω χαρι]στη-

                                                                [ριον].

Απόδοση στη νέα ελληνική: Στον Αυτοκράτορα, Καίσαρα, Τραϊανό Αδριανό, Σεβαστό, Ελευθέριο, Ολύμπιο (ενν. αναθέτουμε αυτόν τον βωμό) ως ένδειξη ευγνωμοσύνης.

Τριάντα τρεις (33) πανομοιότυπες αναθηματικές επιγραφές από την Λέσβο προς τον αυτοκράτορα Αδριανό  χαραγμένες στην πλειοψηφία τους σε βωμούς, βοηθoύν να υποθέσουμε ότι και το εντοιχισμένο θραύσμα στον Άγ. Στέφανο ανήκε σε αντίστοιχο βωμό.

Η επιγραφή σε κόκκινο πλαίσιο πάνω από την είσοδο του ναού

Να σημειώσουμε τέλος, ότι στο δάπεδο του ίδιου ναού εντόπισε περί το 1850 ο Σταυράκης Αναγνώστου, Ἡ Λεσβιὰς Ὠδή, Σμύρνη 1850, σελ. 184 (δεν είδα την δημοσίευση), δεύτερη επιγραφή ίσως του 1ου αι. π.Χ., τιμητική αυτήν την φορά, η οποία δεν βρίσκεται σήμερα εκεί. Με την επιγραφή αυτή ξέρουμε ότι ο δήμος ετίμησε την Ἀδοβογιώναν Δηϊοτάρω εκ Γαλατίας (βλ. Στράβων 13, 4, 2 C 625) για την αρετή και τις ευεργεσίες της προς την πόλη. Η επιγραφή μεταφέρθηκε για άγνωστο λόγο στην εκκλησία του Αγ. Ιωάννη στην Μήθυμνα, αλλά οι περιπέτειές της δεν τέλειωσαν εκεί. Στην συνέχεια το δεξιό τμήμα της εντόπισε ο G. Paton σε μία άλλη εκκλησία, αυτή των Ταξιαρχών κοντά στον Μανταμάδο και την δημοσίευσε (IG XII 2, 516), ενώ το αριστερό τμήμα της επιγραφής θεωρείται χαμένο. Την ιστορία του λίθου, την χρονολόγηση και την ερμηνεία της επιγραφής περιλαμβάνει αναλυτικά ο A. Chaniotis, Tekmeria 3 (1997) [1998] 19, ἀρ. 12. Tο πλήρες κείμενο της επιγραφής δίδεται από τον Paton στηριζόμενος, για το τμήμα του λίθου που λείπει, στο απόγραφο των προγενεστέρων του:

Ὀ δᾶμος

Ἀ[δ]οβογιώναν Δηϊοτάρω εὐεργετήκοισαν

τὰν πόλιν πόλλα καὶ μέγαλα ἀρέτας ἔννεκα

κ]αὶ εὐνοίας τᾶς εἰς ἐαύταν.