Μπαίνω στον πειρασμό. Η εικόνα από μόνη της σε προκαλεί να σχολιάσεις. Το καλτ χτένισμα - λοφίο, η σολάριουμ απόχρωση στο δέρμα, η βαριά αμερικάνικη προφορά και από κοντά του η πλαστική κούκλα – σύζυγος Μελάνια, στωική μάρτυρας του ξέχειλου σωβινισμού του, που αυθόρμητα λες, να την πάρω από το χέρι να την απομακρύνω από αυτό το βασανιστήριο της συνεχούς έκθεσης στις χοντράδες του. Οι ετικέτες στα κυρίαρχα μίντια εναλλάσσονται η μια μετά την άλλη: κόκορας, άλφα-αρσενικό, νάρκισσος, κοινωνιοπαθής, σεξιστής κ.ο.κ. τη στιγμή που προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου, από τον Πάπα μέχρι τη Μαντόνα, διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους βλέποντάς τον να εφαρμόζει με την αυτοπεποίθηση του CEO του Θεού την προκλητικά ωμή πολιτική του.

Δεν θα το κάνω όμως. Αρνούμαι να αποδώσω στον κύριο Τραμπ την ιδιότητα του μπαμπούλα. Αρνούμαι επίσης να συμφωνήσω με όσα έντυπα τον παρουσιάζουν ως νέο Χίτλερ, δαίμονα, ψυχοπαθή, περιθωριακό, φαλλοκράτη, ταύρο σε υαλοπωλείο, γραφικό και άλλα πολλά, ευτράπελα και μη. Και ας μου ‘ρχονται όλα αυτά τα επίθετα τόσο εύκολα στο στόμα που απορώ και μόνη μου, πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος και μόνο να συγκεντρώνει τόση έχθρα και μήνιν τόσο εύκολα προς το πρόσωπό του;

Δε θα διαφωνήσω βέβαια πως φαίνεται ο κύριος Τραμπ να επιθυμεί να συγκεντρώσει πάνω του όλα τα βλέμματα. Πως έχει πιάσει τη φαλλική σπάθα του και ως άλλος άγγελος τιμωρός, ακρωτηριάζει συλλήβδην ανθρώπινα δικαιώματα, ισοπεδώνει περιβαλλοντικά οχυρά και ψαλιδίζει κοινωνικές ευαισθησίες. Πως οι διακηρύξεις, όσο και τα πρώτα δείγματα της γραφής του σε επίπεδο εφαρμογής πολιτικών αποφάσεων είναι εξαιρετικά δυσοίωνα για την παγκόσμια πολιτική σκηνή σε πολλαπλά πεδία.

Ωστόσο, δε θα αγοράσω. Δε θα αγοράσω στην παρούσα συγκυρία το ηθικό επιχείρημα που μου πουλούν τα ΜΜΕ, περί του μεγαλομανιακού ηγέτη, ούτε την καταφανώς προπαγανδίστικη θέση ότι η δημοφιλία του είναι καταρρακωμένη. Γιατί; Για δύο κύριους λόγους. Πρώτον, γιατί ο τρόπος που βάλλεται από τα ΜΜΕ είναι μεροληπτικός και άρα ύποπτος. Ο κύριος Τραμπ κρίνεται σε ηθικό επίπεδο και οι επιθέσεις που εξαπολύουν τα μέσα εναντίον του αφορούν κατά κόρον το προβληματικό του χαρακτήρος του.

Είναι γεγονός, πως αν ήμουν η πολιτική του αντίπαλος και ήθελα να απευθυνθώ στους ψηφοφόρους του για να τους αλλάξω γνώμη και να τους προσηλυτίσω προς το άτομό μου, θα έκανα αυτό που θα μου πρότειναν τα επικοινωνιακά μου επιτελεία: σε συντηρητικούς ψηφοφόρους, θα μου έλεγαν, χτύπα την ηθική φλέβα: παρέθεσε σκάνδαλα, δη σεξουαλικού περιεχομένου, κατέδειξε τον κακό του χαρακτήρα, παρουσίασέ τον ως άπιστο σύζυγο και υβριστικό πολιτικό. Και πράγματι, τα κυρίαρχα ΜΜΕ αυτό έπραξαν προεκλογικά και αυτό εξακολουθούν να πράττουν. Και δίνει δικαιώματα, θα επαναλάβω, πλείστα. Τι έχουμε όμως ως αποτέλεσμα;

Και αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που θα απαρνηθώ το δελεαστικότατο ηθικό επιχείρημα που αφορά στο χαρακτήρα του. Η πλειοψηφία της αμερικάνικης κοινωνίας  επικροτεί τις επιλογές του. Το άηθες δε στυλ του, φαίνεται να αποτελεί ακριβώς το ισχυρό χαρτί του τεσσαρακοστού πέμπτου προέδρου. Σε αντίθεση με τον χαρισματικό, αγγελικά πλασμένο και πολιτικά ορθό Ομπάμα, η «σερνική», κυριαρχική, αδιάντροπη, συγκεντρωτική πολιτική του στάση έρχεται να απαντήσει στις πιο μύχιες ανάγκες της πλειοψηφίας των Αμερικανών ψηφοφόρων, ανάγκες για ένα αδυσώπητο προς τους εχθρούς πατέρα, προστάτη, έτσι ώστε επιδεικτικά γυρνούν την πλάτη τους στο ηθικό επιχείρημα. Θα το επαναλάβω, δεν είναι ο Τραμπ, είναι η πλειοψηφία των Αμερικανών ψηφοφόρων που έχουν γυρίσει την πλάτη τους στο ηθικό επιχείρημα που αφορά το χαρακτήρα του προέδρου, ακολουθώντας μια νέο-δαρβινική θέση επικράτησης του νικητή, με άλλα λόγια, μια άλλου τύπου ηθική θέση.

Ο Τραμπ είναι, για να μιλήσω εδώ λιγάκι με ψυχαναλυτικούς όρους, μια φαντασίωση. Η φαντασίωση της νίκης του ισχυρού, της καθαρής, εύκολης λύσης με άλλα λόγια ή του μαγικού χεριού. Είναι το ενσαρκωμένο όνειρο του μέσου Αμερικανού της κάθαρσης, της οικονομικής ευμάρειας, της επαναφοράς της ασφάλειας και της δημιουργίας μιας σπουδαίας Αμερικής μέσω της επιβολής του δίκαιου του ισχυρότερου.

Είναι τελικά το αποκύημα των ελλειμμάτων σε επίπεδο ελέγχου και ασφάλειας της παγκοσμιοποιημένης εποχής μας, μιας εποχής που είχε υπερεκτιμήσει τις νέο-αποικιοκρακτικές της δυνατότητες.  Είναι επίσης το αποτέλεσμα της αποδυνάμωσης του θεσμού της δημοκρατίας, που μοιάζει με φάντασμα που τρέχει ασθμαίνοντας πίσω από πανίσχυρα πολυεθνικά άρματα. Είναι ακόμη το αποτέλεσμα μιας συνολικής βαθιάς έκπτωσης της ηθικής συνείδησης στο βωμό της παγκόσμιας οικονομίας, που συντηρείται με την ισορροπία της διατήρησης των ανισοτήτων, του πολέμου, της χειραγώγησης των ηθών προς τον παράδεισο του ψηφιακού ευδαιμονισμού και της άγριας εκμετάλλευσης. Είναι τέλος το αποτέλεσμα της βίαιης εξάρθρωσης και απαξίωσης παραδοσιακών θεσμών, πνευματικών αξιών και παραδόσεων που αφήνουν τους λαούς απογυμνωμένους από την πολιτισμική και πνευματική κληρονομιά τους και διψασμένους για νέες ταυτίσεις έχουσες αξία στο παγκόσμιο στερέωμα, που σημαίνει ταύτιση με τον αμείλικτο ισχυρό.

Σε όλα αυτά ο Τραμπ έχει δίνει μια απλοϊκή και γι’ αυτό τόσο δελεαστική απάντηση. Εγώ, λέει, θα συμμαζέψω το κοπάδι μου, ως δεύτερος Νώε, θα φτιάξω μια κιβωτό αδιαπέραστων συνόρων, θα το προστατέψω και θα το αναδείξω στα ερείπια των άλλων. Και ναι, οι υπόλοιποι, όλοι ας πνιγούν.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι αυτό ενός προσώπου. Δεν είναι καν ηθικό. Είναι πολιτικό με τη βαθύτερη εκείνη έννοια της κατανόησης της θέσης του ατόμου στο περιβάλλον του, που αναπόφευκτα περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικολογική συνείδηση και ασφαλώς και τις ηθικές διαστάσεις της ύπαρξής του. Είναι επίσης πολιτικό με την έννοια της ανάγκης επαναφοράς του προβλήματος της έννοιας της δημοκρατίας στο προσκήνιο.

Η συνειδητοποίηση του παγκόσμιου χαρακτήρα της αλληλεξάρτησής μας προκαλεί αδιαμφισβήτητα ίλιγγο σε όποιον προσπαθήσει να ξετυλίξει τα πλείστα πόσα νήματα που μας κρατούν όλους δεμένους στο ίδιο καράβι. Ας μην τρέφουμε όμως αυταπάτες. Είμαστε όλοι δεμένοι στο ίδιο καράβι. Μακάρι να σταθούμε τόσο σώφρονες, ώστε όταν χρειαστούμε τα αποθέματα εκείνα που είναι απαραίτητα για τη συνέχιση της πλεύσης μας, να μην τα έχουμε πετάξει όλα στη θάλασσα ως περιττά βαρίδια.   

*Η Ελένη Καραγεωργίου είναι Κλινική & Κοινωνική Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια