Η 24^η Οκτωβρίου έχει ορισθεί να τιμάται ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Παχυσαρκίας, η οποία έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες και οι ειδικοί τής έχουμε δώσει μεγάλη βαρύτητα. Αυτό, γιατί:

1. Τα ποσοστά της είναι πάρα πολύ υψηλά, σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Υπολογίζεται από την ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) ότι περίπου 1,6 δισεκατομμύριο άτομα άνω των 15 ετών είναι υπέρβαρα και 400 εκατομμύρια παχύσαρκα, με πρόβλεψη το 2015 να φτάσουν τα 2,5 δισεκατομμύρια και 700 εκατομμύρια, αντίστοιχα. Τα ποσοστά στα παιδιά είναι εξίσου αποθαρρυντικά και με αυξητική τάση.

2. Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας διαταράσσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου και είναι επικίνδυνες για την υγεία.

Τι είναι η παχυσαρκία; Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, είναι η υπερβολική εναπόθεση σωματικού λίπους, η οποία επιβαρύνει την υγεία και την ευεξία του ατόμου, ενώ η ιατρική κοινότητα την χαρακτηρίζει ως νόσο.

Εκτιμάται, υπό προϋποθέσεις, με το Δείκτη Μάζας Σώματος (Δ.Μ.Σ.), που αποτελεί το πηλίκο του βάρους κάθε ατόμου σε κιλά, διαιρεμένο με το ύψος του σε μέτρα, στο τετράγωνο, δηλαδή Βάρος (κιλά) / Ύψος (μέτρα)². Τιμές Δ.Μ.Σ. από 18,5 - 25 δείχνουν ότι το άτομο έχει φυσιολογικό βάρος, από 25 - 30 είναι υπέρβαρο και πάνω από 30 παχύσαρκο.

Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στη σωματική υγεία είναι πολυάριθμες και ποικίλες. Αποτελεί τον κυριότερο μη μεταδοτικό παράγοντα κινδύνου για πολλά νοσήματα.

Οι σημαντικότερες επιπτώσεις αφορούν σε μεταβολικές διαταραχές, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση, η ινσουλινοαντίσταση και η υπερουριχαιμία.

Και γι’ αυτό η παχυσαρκία θεωρείται από τους κυριότερους παράγοντες εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικό. Επιπλέον η παχυσαρκία προσβάλλει και άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, προκαλώντας αυξημένη συχνότητα αναπνευστικών παθήσεων, νόσων του ήπατος και των χοληφόρων, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών κινδύνων, αρθροπαθειών, ορμονικών διαταραχών, προβλημάτων γονιμότητας.

Επιπρόσθετα, η παχυσαρκία σχετίζεται αιτιολογικά με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου. Τέλος, δεν πρέπει να παραλείψουμε τις ψυχολογικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας στο άτομο, όπως είναι οι διατροφικές διαταραχές.

Τα αίτια της παχυσαρκίας είναι πολλά και αλληλένδετα, με κυριότερα τα περιβαλλοντικά, όπως είναι τα «λάθος» σε ποιότητα, ποσότητα και συχνότητα γεύματα, σε συνδυασμό με την έλλειψη σωματικής άσκησης, τα συναισθηματικά, τα ορμονικά και τα οικογενειακά, με μικρότερο το ρόλο των γονιδίων και μεγαλύτερο το ρόλο των διατροφικών συνηθειών.

Όσον αφορά στην παιδική παχυσαρκία: Σύμφωνα με την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας, η Ελλάδα κατέχει πρωτιά στην Ευρώπη ως προς την παιδική παχυσαρκία, με δεδομένα που προκύπτουν από 16 ευρωπαϊκές χώρες. Από τις σημαντικότερες αιτίες φαίνεται να είναι η πολύωρη καθιστική ζωή των παιδιών, η αύξηση των μερίδων και η οικονομική κρίση, που οδηγεί σε αυξημένη πρόσληψη θερμιδογόνου φθηνής τροφής.

Πώς θα λυθεί το πρόβλημα της παχυσαρκίας; Από τότε που απασχόλησε η έννοια της παχυσαρκίας τον άνθρωπο, έχουν «ανακαλυφθεί» και «ανακαλύπτονται» διάφορες μέθοδοι και «μαγικές λύσεις» για την καταπολέμησή της.

Παρ’ όλα αυτά, δυστυχώς για το σύγχρονο τρόπο ζωής μας, η λύση είναι η πρόληψη και το μέτρο. Βάζοντας γερά θεμέλια και διατροφικούς και αθλητικούς κανόνες από την παιδική ηλικία, μπορεί να προληφθεί η παχυσαρκία. Όσον αφορά στο μέτρο, αυτό πρέπει να υπάρχει τόσο στη διατροφή, όσο και στην καθιστική ζωή και στη φυσική δραστηριότητα.

Φυσικά για κάθε άτομο, υπάρχει και διαφορετικός δρόμος στην προσπάθειά του για απώλεια ή συντήρηση του βάρους του και δεδομένου του σύγχρονου τρόπου ζωής, πιθανόν να χρειάζεται υποστήριξη και από κάποιον ειδικό, π.χ. διαιτολόγο-διατροφολόγο, γυμναστή ή και ψυχολόγο, χωρίς να είναι κατακριτέο.

Αν μπορούσε από μόνο του το κάθε άτομο να το επιτύχει, θα το είχε ήδη κάνει. Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την κατάλληλη για το κάθε άτομο διατροφή και την προσαρμοσμένη στην ιδιοσυγκρασία του φυσική δραστηριότητα, εφ’ όρου ζωής. Και παρ’ όλο που το «προλαμβάνειν» είναι καλύτερο του «θεραπεύειν», αν χρειαστεί θα πρέπει να εφαρμοστεί το «μέτρον άριστον».