Στις 14 Ιουνίου, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα αυτή κείμενο με τίτλο «Εκτεταμένη καρπόπτωση στη Λέσβο». Επιθυμώντας να διευκρινίσω τα πιθανά αίτια αυτής της εικόνας, θα αναφερθώ σε ερευνητική εργασία που πραγματοποιήσαμε στο Σταθμό Γεωργικής Έρευνας Λέσβου, τη 10ετία τού 1986, με την εμφάνιση παρόμοιου προβλήματος, που κρίθηκε δημοσιεύσιμη και αντίγραφό της πρέπει να υπάρχει στο αρχείο του. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, κύριο αίτιο πρέπει να θεωρηθεί η προσβολή του ελαιώνα από το μύκητα Κυκλοκόνιο, με ιδιαίτερη μελέτη της όλης βιολογίας του, όπως αναφέρεται παρακάτω.

Ο μύκητας ενδημεί σε όλες σχεδόν τις ελαιοκομικές περιοχές της Λέσβου, αλλά κυρίως σε πεδινές και παραποτάμιες, όπου η ατμοσφαιρική υγρασία είναι πάντοτε υψηλότερη.

Οι μολύνσεις από τα σπόρια του μύκητα, των βλαστών, πραγματοποιούνται συνήθως με τις πρώτες βροχοπτώσεις, των μηνών Οκτωβρίου - Νοεμβρίου, όταν η διαβροχή των δένδρων διατηρείται επτά - οκτώ ώρες. Οι πρώτες κηλίδες, πολύ μικρής διαμέτρου, παρατηρούνται μετά από δυο - τρεις μήνες, λαμβάνοντας τη μεγαλύτερη διάμετρο των επτά - οκτώ χιλιοστών κατά το μήνα Απρίλιο, όπου παρατηρούνται και οι πρώτες εκβλαστήσεις κονιδιοφόρων, για την παραγωγή των σπορίων του. Την εποχή αυτή αρχίζει στον ελαιώνα και η ανάπτυξη της ανθοφορίας, ολοκληρώνοντας την εξέλιξή της, στο πρώτο 10ήμερο του Μαΐου. Τότε ακριβώς, τα ώριμα σπόρια των προσβεβλημένων φύλλων μολύνουν ύστερα από βροχή ή δρόσο (αγιάζι) και τις ταξιανθίες (τσαμπιά), που καταδικάζονται σε πτώση πριν την καρπόδεση ή και μετά από αυτή. Η ζημιά που μπορεί να προκληθεί, ανέρχεται πολλές φορές σε ποσοστό μεγαλύτερο και του 80% στο κάτω μισό της κόμης των δένδρων, όπου οι προσβολές του μύκητα είναι πολύ περισσότερες έναντι του επάνω τμήματος, για το λόγο ότι τα σπόρια μετακινούνται προς τα κάτω, κυρίως με τη βροχή. Οι ταξιανθίες που θα γλυτώσουν την ανθόπτωση, θα δώσουν κάποια παραγωγή που μπορεί να βοηθηθεί ακόμα και από προσβεβλημένα φύλλα. Η εικόνα αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι διασφαλίζει την αποφυγή χρήσης μυκητοκτόνων επεμβάσεων την άνοιξη, με προϊόντα χαλκού, όπως το «Κοσάιντ», τον οξυχλωριούχο χαλκό ή το βορδιγάλλιο. Τούτο συμβαίνει όταν προσβεβλημένα φύλλα, που βοηθούν την ανάπτυξη του καρπού, δεχθούν ψεκαστικά υλικά χαλκού και αμέσως καταπίπτουν, από χημικές διεργασίες που μπορούν να ερμηνεύσουν μόνο ειδικευμένοι βιοπαθολόγοι. Στην περίπτωση αυτής της αποφύλλωσης, ο καρπός καταδικάζεται σε πτώση ή χαμηλή απόδοση σε ελαιόλαδο (ξυλοκαρπία).

Από τις δικές μας ποικιλίες, τις περισσότερες ζημιές παρουσιάζουν κατά σειρά η Αδραμυττινή, η Λαδολιά ή Θρούμπα και λιγότερο η Κολοβή.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος από τους ελαιοπαραγωγούς, είναι αναγκαίο να γνωρίζουν τα παρακάτω για τον προγραμματισμό των απαραίτητων επεμβάσεων.

1. Ο βασικός ψεκασμός, με τη χρήση χαλκούχων σκευασμάτων, πραγματοποιείται περίπου μεταξύ του τρίτου 10ημέρου του Οκτωβρίου και του πρώτου του Νοεμβρίου, πριν ή μετά από βροχή, σε χρονιές χαμηλής καρποφορίας, για το λόγο ότι μετά τους ψεκασμούς ακολουθεί έντονη φυλλόπτωση, που μπορεί να ζημιώσει την παραγωγή με καρπόπτωση ή μείωση των αποδόσεων σε ελαιόλαδο.

2. Δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται ψεκασμοί κατά την άνοιξη όταν έχουν γίνει το φθινόπωρο, που με την αποφύλλωση το μόλυσμα έχει ελαχιστοποιηθεί. Εξάλλου, την εποχή που ξεκινά η νέα βλάστηση, περί τα μέσα Απριλίου, οι βροχοπτώσεις είναι σπάνιες, που σημαίνει ότι οι ανοιξιάτικες επεμβάσεις θεωρούνται αναποτελεσματικές και ασύμφορες για την ελιά.

3. Γνωστές τροφοπενίες είναι για τη Λέσβο κυρίως του βορίου και του καλίου, με συνέπεια για το πρώτο την εμφάνιση στα φύλλα κορυφών με πορτοκαλί χρώμα, ενώ για το δεύτερο τον ελαφρό αποχρωματισμό του πρασίνου σε φύλλα κλάδων, με απαρχή αποξήρανσης στην κορυφή τους. Στις περιπτώσεις αυτές, παρατηρείται μείωση ανάπτυξης των ανθοταξιών και όχι πτώση τους. Ως προς την καρπόπτωση, πέρα από εκείνη του Κυκλοκονίου, μπορεί να συμβεί ανταγωνιστικά από υψηλή καρπόδεση, από υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, από πυρηνοτρίτη από χαμηλές βροχοπτώσεις της άνοιξης. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, δεν έχουν σημειωθεί πτώσεις ανθοταξιών, όπως αυτές από Κυκλοκόνιο.