Γεννημένος στη Μυτιλήνη το 1965, αλλά μεγαλωμένος στην Αθήνα, ο Γρηγόρης Γλιγλής έχει καταφέρει να συνδυάσει την αγροτική ζωή με αυτό που αγαπάει ιδιαίτερα από τα πρώτα εφηβικά του χρόνια: τη ζωγραφική. Το πώς τα καταφέρνει, αλλά και το πώς εμπνέεται στην τέχνη του από το γεραγώτικο τοπίο του ελαιώνα και της θάλασσας, εξηγεί σήμερα στο «Ε», επιμένοντας ιδιαίτερα στη σημασία τού να υπάρξει περισσότερο «δέσιμο» μεταξύ των καλλιτεχνών της Λέσβου, ειδικά μέσα στην περίοδο που διανύουμε.

Κύριε Γλιγλή, πότε πρωτοπιάσατε πινέλο;
«Ξεκίνησα να ζωγραφίζω όταν ήμουν 13 χρονών, ερχόμενος σε επαφή αρχικά με το Θάνο Κουτσοτάσιο, στην Αθήνα, που για μένα είναι πρώτα ένας πολύ καλός καλλιτέχνης και μετά ζωγράφος κι ένα άτομο πανέξυπνο, τουλάχιστον ως προς τη μοντέρνα τεχνική και τον τρόπο που εκφράζεται πάνω στον καμβά. Ζούσα ήδη στην Αθήνα από τα επτά μου χρόνια, αφού είχαμε φύγει οικογενειακώς από τη Λέσβο, και ο Κουτσοτάσιος με μύησε στη ζωγραφική και στην ομορφιά της τέχνης, αφού ξεκίνησα ιδιαίτερα μαθήματα μαζί του στο εργαστήρι που είχε στο Λυκαβηττό.»

Πόσα χρόνια μείνατε κοντά του και τι μάθατε;
«Έμεινα κοντά του σχεδόν πέντε χρόνια και με ένωνε μαζί του τόσο η μάθηση, όσο και η φιλία που είχαμε. Το μάτι μου πήγαινε στον τρόπο δουλειάς του, ο ίδιος μού έμαθε τα βασικά στοιχεία τού πώς να ζωγραφίζω, την τεχνική πλευρά της γραμμικής ζωγραφικής, σχέδιο δηλαδή και το πώς να “σπάσει” το χέρι μου. Αμέσως μετά, συνέχισα στη Σχολή του Γιώργου Κουπλάκα, απέναντι από το Πολυτεχνείο, όπου έκαναν προετοιμασία για την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Προσωπικά δε με ενδιέφερε κάτι τέτοιο, πήγα μόνο και μόνο από τη θέλησή μου να εξελιχθώ. Όταν πήγα, βέβαια, με την τεχνική που είχα μάθει πριν, σχεδόν έκανα… εγώ μαθήματα στους ζωγράφους. Έτσι, έμεινα μόνο τρεις - τέσσερις μήνες.»

Παράλληλα, σπουδάζατε; Δε σας «αποσπούσε» η ζωγραφική από τις σπουδές σας;
«Ναι, σπούδαζα μηχανικός ηλεκτρολόγος. Όχι, η ζωγραφική δε με αποσπούσε. Την πρώτη μου έκθεση την έκανα άλλωστε σε ηλικία 18 χρονών, συνεχίζοντας τις σπουδές μου κανονικά.»

Και τι ήταν αυτό που σας έφερε πίσω στο νησί;
«Η επιθυμία να ασχοληθώ με τη γεωργία. Οι παππούδες και ο πατέρας μου ασχολούνταν με τα ελαιοκτήματα, ασχολιόμουν κι εγώ κάθε φορά που ερχόμουν στη Λέσβο. Τα γεωργικά μού δίνουν τη σιγουριά της οικονομικής ανεξαρτησίας, γιατί με τη ζωγραφική δεν επιβιώνεις στο νησί. Και οικογενειακή επιχείρηση, ελαιοκτήματα.»

Ζωγραφική «ματιά»

Πολλά χρόνια πέρασαν έκτοτε και εσείς ο ίδιος εξελιχθήκατε ζωγραφικά προφανώς… Πώς θα περιγράφατε σήμερα τη ζωγραφική σας «ματιά»;
«Η ζωγραφική ματιά μου και οι επιλογές μου βασίζονται στην εμπειρία που είχα στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό και τα πρώτα ερεθίσματα που είχα λάβει από το Θάνο, ο οποίος θεωρείται το πιο αφαιρετικό και πανέξυπνο άτομο στο χώρο. Έτσι κι εγώ, κινήθηκα προς τα εκεί. Στα έργα μου υπάρχει στατικότητα του αντικειμένου, μπορείς να νιώσεις περί τίνος πρόκειται, είτε είναι αντιγραφή νεκρής φύσης, είτε ένα τοπίο, είτε έργο που έχει και κίνηση του ανθρώπινου σώματος. Απλώς ξεφεύγω προς τον αφαιρετισμό, που δε δίνει μια απλή απεικόνιση πραγματικότητας. Αλλιώς, θα μπορούσα να βγάζω μια φωτογραφία και να είμαι ικανοποιημένος.»

Τα θέματά σας από πού τα αντλείτε;
«Τα θέματά μου είναι κάθε φορά ελεύθερη επιλογή μου. Όταν δεν έχω ένταση και θέλω να ξεκουραστώ ζωγραφίζοντας, προτιμώ να φτιάξω ένα τοπίο. Διαφορετικά τα θέματά μου είναι ανθρωποκεντρικά. Βγαίνει έντονα ο προβληματισμός που βιώνω εδώ στην επαρχία ως προς την οικονομία, τον τρόπο που συμπεριφέρεται η Πολιτεία απέναντι στο αντικείμενό μας, την ελιά και το εισόδημά μας. Τουλάχιστον, αυτά με απασχολούν τώρα. Υπάρχουν όμως και στιγμές που δεν είναι όλα τα έργα μου προς μια κατεύθυνση.»

Τα ελαιοκτήματα και το τοπίο της Γέρας σάς έχουν επηρεάσει προφανώς…
«Σύμφωνα με τον τρόπο ζωής που κάνω, είναι και τα έργα μου. Επηρεάζομαι από τα ελαιοκτήματα και ό,τι βγαίνει από την ελιά, ξεκινώντας από ένα κτήμα και φτάνοντας μέχρι και τον τρόπο εμφιάλωσης του τελικού προϊόντος. Η τελευταία μου έκθεση στο Επιμελητήριο, το 2009, ήταν απλώς ένα τυποποιημένο προϊόν. Η θάλασσα με εμπνέει επίσης. Μια ενότητα που είχα κάνει κάποτε, ήταν ο βυθός, το άγνωστο, με φωτογραφίες από υποβρύχια κάμερα.»

Οι καλλιτέχνες της Λέσβου

Τι άλλες εκθέσεις έχετε κάνει τα τελευταία χρόνια;
«Στη Λέσβο έχω κάνει άλλη μια έκθεση, πάλι στο Επιμελητήριο, το 2007, μαζί με τον Αλέξανδρο Βακιρτζή. Εκτός νησιού είχα λάβει μέρος σε μια έκθεση στην Κύπρο, στην γκαλερί “Ηλιοτρόπιο” στην Αθήνα, αλλά και στη Γερμανία. Είμαι οικονομικά ανεξάρτητος λόγω της δουλειάς που κάνω με τα αγροτικά, κι αυτό μου δίνει την άνεση όταν κάνω την έκθεση να δίνω αυτά που θέλω εγώ να δώσω, αδιαφορώντας για το οικονομικό κομμάτι. Βλέπω τον άνθρωπο στο πρόσωπο και όχι στην τσέπη, και αυτό το εκτιμά ο άλλος. Είναι δύσκολο το να φτιάχνεις για να πουλήσεις και να περιμένεις να πουλήσεις. Υπάρχει μεγάλο ρίσκο και σου αλλάζει τον τρόπο έκφρασης, αναγκαστικά γίνεσαι πιο εμπορικός. Ειδικά ο Μυτιληνιός δεν έχει την τάση να αποκτήσει ένα έργο τέχνης, πόσο μάλλον αφαιρετικό. Εδώ… παραπονιούνται όλοι που δεν έχουν ένα Θεόφιλο από κάποιον, αλλά ποτέ κανένας δεν πασχίζει να βοηθήσει έναν… σύγχρονο Θεόφιλο. Ευτυχώς, δεν έχει χρειαστεί ποτέ να ζωγραφίσω για να ζήσω και επιλέγοντας αυτό, είμαι “όμορφος” κι έχω τη συνείδησή μου καθαρή. Πάρτε αλλιώς παράδειγμα τον ίδιο το Θεόφιλο, που του έπαιρναν τους πίνακες για ένα πιάτο φαΐ. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα στο νησί, είναι δύσκολο να επιβιώσεις εδώ ως ζωγράφος.»

Γιατί το λέτε αυτό; Πώς θεωρείτε ότι βλέπουν οι κάτοικοι της Λέσβου τους καλλιτέχνες;
«Η εικόνα που υπάρχει εδώ για όσους δουλεύουν με τα χέρια τους, είναι εντελώς αρνητική. Δεν υπάρχει παιδεία από την οικογένεια. Πρέπει να ξεκινήσει αυτό, αλλά οι μόνες προσπάθειες που γίνονται, είναι από τα σχολεία, κι εκεί ακόμη είναι δύσκολο να πετύχεις καλούς εκπαιδευτικούς. Αν υπήρχε παιδεία από την οικογένεια, θα επιβίωναν ζωγράφοι, γλύπτες, θα υπήρχαν όλοι. Αν υπήρχε η παιδεία, δε θα υπήρχαν και σκουπίδια στους δρόμους…»

Τι άλλες προϋποθέσεις θέτετε για την επιβίωση των καλλιτεχνών του νησιού;
«Μια από τις βάσεις που θέτω εγώ ο ίδιος, είναι η συναδελφικότητα που θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ των καλλιτεχνών και η οποία δυστυχώς δεν υπάρχει ούτε σε επίπεδο… ενός καφέ. Ο καθένας τραβάει το δικό του ρυθμό και τρόπο επικοινωνίας. Θα ήταν ωραίο να υπάρχει μια ένωση καλλιτεχνών, όπως παλιά, ή όπως υπάρχει έστω και στην Αθήνα, όπου μαζεύονται, συζητάνε τις δουλειές και τις ιδέες τους και προκύπτουν πράγματα. Προσωπικά έχω στενή επαφή με κάποιους ανθρώπους του χώρου, τουλάχιστον με αυτούς που βλέπουν τα πράγματα όπως πρέπει να είναι. Έχω συνεργασία με τη Μαρία τη Γιαννίκου, τον Αλέξανδρο το Βακιρτζή και το Θάνο τον Κουτσοτάσιο, που εδώ και πολλά χρόνια έχει επιλέξει να μείνει στο Μόλυβο. Πέρα από το ατελιέ σου, το χώρο όπου εκφράζεσαι, η επαφή σού δίνει νέες ιδέες και δύναμη, μπαίνεις μέσα στους προβληματισμούς, διασκεδάζεις, βρίζεις, χαλαρώνεις, συζητάς…»

Το δικό σας το ατελιέ πού βρίσκεται;
«Στο Σκόπελο φυσικά, όπου κάθομαι και ζωγραφίζω. Είμαι και συλλέκτης, αφού μου αφήνει τέτοιο περιθώριο η δουλειά μου με τα κτήματα. Κάτι που μου αρέσει, θα το αποκτήσω. Προτιμώ να ξοδευτώ εκεί, παρά να κάνω οτιδήποτε άλλο.»

Υπάρχουν έργα που δουλεύετε αυτήν τη στιγμή;
«Όπως ανέφερα, το θέμα μου τώρα είναι τα αγροτικά και ο προβληματισμός μου πάνω σε αυτά. Η οικονομία μας πάσχει στο θέμα αυτό, ειδικά τώρα με την κρίση. Πρέπει να πηγαίνουμε ενάντια στο κατεστημένο, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Ο καθένας μας κάτι θα δώσει. Ο ζωγράφος την πινελιά του, ο τραγουδιστής θα πει το στίχο του, ο ποιητής θα γράψει ενάντια στο σύστημα. Αν δεν υπήρχαν οι καλλιτέχνες, ποτέ δε θα γινόταν τίποτα. Όλοι οι άλλοι είναι μόνο λόγια και υποσχέσεις, ενώ είναι μεγάλη η ευχαρίστηση π.χ. στο να ακούσεις ένα τραγούδι. Σε συγκινεί, σε συντροφεύει.»