Το Υψηλό Μοναστήρι, ο βιγλάτορας του Αιγαίου

20/02/2022 - 17:00

Στο κέντρο της χερσονήσου της Δυτικής Λέσβου υπάρχει το υψηλότερο βουνό της περιοχής, ο Όρδυμνος (634 μ.), απ’το οποίο πήρε το όνομά της. Χερσόνησος του Ορδύμνου. Τούτος, παρέχει δυνατότητα κατόπτευσης του Αιγαίου, κατά τρόπο περισκοπικό, απ’την Μήθυμνα στα ΒΑ, την Λήμνο στα Βόρεια, τον Άθω στα ΒΔ ως κάτω την Χίο, στα Νότια.  

Στην κορυφή του, που είναι κρατήρας ανενεργού ηφαιστείου, -ενεργού όμως προ εκατομμυρίων ετών-, βρίσκεται η αφιερωμένη, στον Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Θεολόγο, μονή του Υψηλού. Για τούτη, έχουν γραφεί πολλά από διακεκριμένες προσωπικότητες, όπως ο Μυτιλήνης Ιάκωβος Β!, ο Ιωαν. Μουτζούρης, ο Πάνος Φραγκέλλης κ.άλ. 

Λέγεται ότι, ως ασκητικός χώρος επιλέχτηκε απ’τον Θεοφάνη της Σιγριανής, αρχές του 9ου αιώνα. Ως κέντρο μοναστικής ζωής απαντά, κατά την υστεροΒυζαντινή περίοδο, μέχρι το 1462, χρόνου κατάληψης του νησιού απ’τους Τούρκους, που και ερημώθηκε η εκεί μονή. «Πάντως κατά τη Βυζαντινή και την Γενουάτικη περίοδο η οικονομική ακμή της μονής υπήρξε θαυμαστή» κατά τον Παν.Φραγκέλλη στο βιβλίο του «Η ΑΝΤΙΣΣΑ»,σελ.271. Η ανασύστασή της μονής, έλαβε χώρα στα τέλη του 16ου αιώνα, έκτοτε δε, αναπτύχθηκε και γνώρισε άνθιση ως την απελευθέρωση μας, το 1912. Υπήρξε καταφύγιο και τόπος ανακούφισης, καταλλαγής και στήριξης των χριστιανών όλης της χερσονήσου. Η θρησκευτική πίστη των χριστιανών της περιοχής, είχε ως καταπίστευμα της, τον ιερό τούτο τόπο. Σ’αυτόν κατέφευγαν οι πιστοί, όλους τους 3,5 αιώνες της ύπαρξης του, κατά την Τουρκική σκλαβιά. Εκεί απέθεταν οι ραγιάδες την πίστη τους, τα οράματά τους, τις ελπίδες τους. Αντίθετα, οι άπιστοι, έχοντας μόνιμο στόχο τους το μοναστήρι, κατά καιρούς, τούτο, υπέστη κάθε λογής επιδρομές, λεηλασίες και δηώσεις. Χαρακτηριστικότερη, η κατά την εθνεγερτήρια επανάσταση του 1821, όταν Τούρκοι του Σιγρίου προέβησαν σε συστηματική καταλήστευση του. 

Υπήρξε αμοιβαία σχέση, αγάπης των πιστών προς το Μοναστήρι μας και εκείνων στήριξης απ’αυτό. Τούτο, σε συνδυασμό με τα όποια προνόμια είχε δώσει η Υψηλή Πύλη προς τα μοναστήρια, απέκτησε ιδιαίτερα μεγάλη περιουσία, απ’τις δωρεές χριστιανών. Άφηναν τα κτήματά τους, στο Υψηλό, προκειμένου να μη τα οικειοποιηθεί, ο Τούρκος δυνάστης. Ο Π.Φραγκέλλης στο προαναφερθέν βιβλίο του,σ.271, γράφει: «Τεράστιες εκτάσεις, ορεινές και πεδινές, βαλανιδότοποι και ελαιώνες και ο μισός κάμπος του Σιγρίου, αποτελούσαν περιουσία της μονής, που αυξάνοταν συνεχώς χάρις στις δωρεές των πιστών και την εργατικότητα των μοναχών».  

Ακόμη, στα μέσα του 17ου αιώνα, το Υψηλό, αγόρασε απ’το άλλοτε κραταιό μοναστήρι του Κρεωκόπου, στον Κουρούκλο (2-3 χιλιόμετρα νοτίως της Αντίσσης), όλα τα χωράφια του στον κάμπο του Σιγρίου.  

Ως προς την έκταση, τις θέσεις και τα είδη της περιουσίας του, ο Μ.Αξιώτης στο άρθρο του «Σίγριον άκρον- Secri-Σίγρι» στο περιοδικό “Αιολίδα”,Νο 81/10ος-12ος 2021, γράφει: «…αποκτά (το Υψηλό) όλη σχεδόν την γη, βόρεια και νότια του Ορδύμνου, όλον τον Ταψά και την Λαγκάδα με εκτάσεις σιτηρών, ελιών, αμπελιών αλλά και “βαλανιδεώνων“, το βασικό , εξαγώγιμο, νέο προϊόν του Δυτικού νησιού! Μόνο στην περιοχή Κέραμος, στον Ταψά, το 1864 αναφέρεται ένα “Σωθύριον με 1600 βαλανίδας”». 

Έτσι έχοντας το Μοναστήρι μας μια τεράστια περιουσία, υπήρξε ο μεγάλος κατά ποικίλους τρόπους, αρωγός των γεωργών, κτηνοτρόφων και εργατών της περιοχής.  

Οι Αντισσαίοι, αγαπούν ιδιαίτερα το Μοναστήρι, που απέχει μόνο 4-6 χιλιόμετρα απ’την Άντισσα και παρ’όλο ότι εκκλησιαστικώς ανήκει σ’άλλη Επισκοπή(Ερεσού) της Μητροπόλεως Μυτιλήνης, το θεωρούν δικό τους. Έτσι στην χάρη του(8 Μαϊου) μαζικά προσέρχονται στην πανήγυρη του, παρ’όλο ότι και της Αντίσσης πολιούχος εκκλησία, είναι Άη-Γιάννης ο Θεολόγος.  

Ακόμη, η αγάπη των Αντισσαίων φαίνεται κι απ’το ότι πολλοί ονομάζονται Γιάννης, λόγω τάματος των μητέρων τους, να αξιωθούν να τεκνοποιήσουν και να δώσουν στο νεογέννητο, το όνομα του Αγίου.  

Πέραν των αναφερθέντων, αυτό που πρέπει να λεχθεί είναι ότι η γεωμορφολογική θέση και εικόνα του Μοναστηριού καθιστούν τούτο, ακριτικό παρατηρητήριο, των στο μεταίχμιο Ευρώπης-Ασίας, συνόρων μας. 

Για την εξαιρετικά νευραλγική θέση του Υψηλού Μοναστηριού, πολλές φορές μου μίλησε ο καθηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου, Ανδρέας Εμμανουήλ, προβεβλημένο μέλος του «ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ», με ρίζες Βρισαγώτη και αξέχαστος φίλος. Τούτος το 1967-69, υπηρετούσε την θητεία του ως έφεδρος Σημαιοφόρος του Π.Ν. στην Μυτιλήνη και διατάχθηκε να εκτελέσει συγκεκριμένη στρατιωτική αποστολή στην περιοχή του Υψηλού, όπου παραμένοντας εκεί πολλές εβδομάδες, επιτυχώς ολοκλήρωσε. Ως ειδήμων, εκτίμησε το Υψηλό μοναστήρι και πολλές φορές μου είχε πει, ότι τούτο ως εκ της θέσεως του είναι ο φυσικός βιγλάτορας του Αιγαίου. (Εξ αυτού, ο τίτλος του παρόντος).  

Η βιωματική αυτή εμπειρία του Αντρέα Εμμανουήλ, τον έκανε να αγαπήσει ξεχωριστά, την Δυτική Λέσβο. Τούτο το απέδειξε στο ΣτΕ, στην υπόθεση, «ανεμογεννήτριες ΔΕΗ Ακρόχειρα», στο Υψηλό. Εκεί, για λογαριασμό του Δήμου Ερεσού, των Κοινοτήτων Αντίσσης, Σιγρίου και εμού, χειρίστηκε την υπόθεση με εξαιρετικό δικανικό τρόπο και κερδίσαμε τη δίκη. Μάλιστα, δύο φορές. Έτσι, η ΔΕΗ εγκατέστησε τις ανεμογεννήτριες της στον Ακρόχειρα. Η νίκη μας αυτή, πέραν των αναφερθεισών ανεμογεννητριών, έδωσε τη δυνατότητα να εγκατασταθούν και οι πολλαπλάσιας ισχύος ανεμογεννήτριες, στην Σκαμνιούδα.  

Πλέον των πιο πάνω, δεν μπορώ να μη αναφέρω ότι οι νομικές συμβουλές του Αντρέα, μου έδωσαν την δυνατότητα, ως Πρόεδρο της επιτροπής αγώνα για τον δρόμο Καλλονής-Σιγρίου, να διεκπεραιώσω επιτυχώς το έργο μου, χωρίς κανένα στραβοπάτημα και σήμερα βρισκόμαστε αισίως πια, στη φάση της ολοκλήρωσής του. Το ίδιο και για τους αγώνες μας για το Σπάσιμο του Δήμου Τέρατος Λέσβου, το Λιμάνι του Σιγρίου, κ.άλ.  

Τέλος, πρέπει να πω ότι, ο Ανδρέας, υπήρξε συνεργάτης μου, ως Νομικός μου Σύμβουλος και όταν διοικούσα την ΕΒΟ. 

Ο συναισθηματικός δεσμός του Ανδρέα με το Υψηλό και τον ευρύτερο χώρο, υπήρξε μεγάλος. Έτσι όταν μου έκανε την τιμή να έρθει στην πρώτη ολομέλεια της επιτροπής αγώνα του Καλλονής-Σιγρίου στο Σκαλοχώρι στις 4.8.2009, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην όλη διαδικασία, την επαύριο, επισκεφθήκαμε τον Ακρόχειρα, και βέβαια και το Υψηλό. Εκεί, ύστερα από σαράντα ολόκληρα χρόνια ξαναείδε και επιβεβαίωσε το «καλώς έχειν» του έργο του, πράγμα που ιδιαίτερα τον συγκίνησε.  

Έγραψα τα πιο πάνω γιατί ο Αντρέας, ύστερα από προβλήματα υγείας, πολύχρονα, εγκατέλειψε τα εγκόσμια προ πενταμήνου περίπου, και μ’αυτή μου την γραφή, επιθυμώ, ας μου επιτραπεί, να απευθύνω, στον αλησμόνητο αυτόν φίλο, το στερνό αντίο. 

Αντρέα, ας είναι ανάλαφρο το χώμα της Αττικής γης που σε σκεπάζει. Ξέρε, ότι ποτέ, δεν θα σε ξεχάσω. 

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey