Το ταξίδι του άγω

04/12/2020 - 13:21 Ενημερώθηκε 04/12/2020 - 13:22

Δεν σπουδάζουμε σήμερα, ούτε γενικώς αλλά ούτε και ειδικώς, τη γλώσσα.

Τα αποτελέσματα είναι ολέθρια για τη συνοχή του ελληνικού έθνους και τη διατήρηση της εθνικής και της πολιτισμικής μας ταυτότητας, για να μην πούμε και της φυλετικής μας υπεροχής.

Το κακό είναι ότι πολλές φορές παρακάμπτουμε την πρόσφορη δημοτική γλώσσα και επιχειρούμε γλωσσικούς ακροβατισμούς στα χωράφια της αρχαίας που αποκαλύπτουν την αγραμματοσύνη μας.

Γράφουν λ.χ. τα ταμιακά μηχανήματα των τραπεζών (που να σημειωθεί ότι παντού γράφονται και αναφέρονται ως «ταμειακά»...) «εισάγετε τα χρήματα» θέλοντας βέβαια να μας πουν το ορθό και σε αόριστο χρόνο «εισαγάγετε τα χρήματα» ή το πιο απλό και κατανοητό, που το σνομπάρουν, «βάλτε τα χρήματα».

Σκοτωνόμαστε επίσης να βρούμε ποια έκφραση κατά περίπτωση είναι η ορθή «παρήγα» ή παρήγαγα», και φαίνεται ότι βρήκαμε τα τελευταία χρόνια κάποια λύση με τον α΄αόριστο «παρήξα» ...

Έχουμε άρα σοβαρό πρόβλημα με τους β΄αορίστους κυρίως του «άγω», όπως και του «έχω».

Το «άγω» λοιπόν είναι ένα βασικό ρήμα της αρχαίας που έχει πλουτίσει τη γλώσσα μας μέχρι σήμερα με άπειρα σύνθετα και παράγωγα.

Ελάχιστοι π.χ. γνωρίζουν ότι φθαρμένες από τον χρόνο εκφράσεις του «άγω» υπάρχουν σήμερα στον καθομιλούμενο λόγο. Λέμε «άι» (π.χ. «άι πνίξου»!) κι αυτό δεν είναι άλλο από την προστακτική «άγε».

Ομοίως το «άγετε» έγινε «άιντε», και το «άγωμεν» έγινε «άμε».

Το ρήμα «άγω» ιαπετικής ρίζας, με θέμα «αγ» λειτουργεί ως μεταβατικό και ως αμετάβατο.

Μας έδωσε την «αγωγή», τον «αγωγό», τον «αγώγιμο», το «αγώγιον» (το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη) και τον τόσο χρήσιμο «παιδαγωγό».

Μας έδωσε τον «αγώνα», την «αγωνία» (που είναι η άμιλλα αλλά και η γι’ αυτήν αδημονία) και εξ αυτής το «αγώνισμα», τον «αγωνιστή» και το «αγωνίζομαι».

Επίσης τον «άξονα», το «αξόνιο» και τον «αξονικό».

Μας έδωσε ακόμα την «αγυιά» (το δρόμο που οδηγεί) και από αυτήν τα «αγυιόπαιδα», όμορφη λέξη για τα παιδιά του δρόμου, που πια δεν χρησιμοποιείται και την έφαγε κι αυτήν η γλωσσοφάγα τηλεόραση.

Μας έδωσε τις σύνθετες εις -αγός και -ηγός όπως λοχαγός, ξεναγός, ουραγός, στρατηγός, πλοηγός, κυνηγός (αυτός που τον οδηγούν οι σκύλοι).

Από το ομόρριζο ρήμα «ηγούμαι» έχουμε τον «ηγέτη», τον «ηγεμόνα», το «ηγεμονεύω», τον «ηγούμενο», τον «προηγούμενο» και όλα τα σχετικά.

Εκ του θέματος «ακτ» έχουμε επίθετα παραγόμενα από τα σύνθετα του «άγω» με προθέσεις, όπως «επακτός» (εκ του επάγω που σημαίνει φέρνω απέξω), επείσακτος (με την ίδια έννοια), παρείσακτος, εισακτέος, προακτέος κλπ.

Εκ του «άγω» έχουμε κατά πάσαν πιθανότητα και το «άχθος» που είναι το φορτίο («άχθος αρούρης» είναι ο άχρηστος άνθρωπος ως βάρος της γης, και το είπε ο Αχιλλέας για τον εαυτό του σε στιγμές που δεν μπορούσε να βγει να πολεμήσει)) και τον «αχθοφόρο».

Οι Λατίνοι μετασχημάτισαν το ρήμα σε «duco» και το κληροδότησαν σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Έτσι η «αγωγή των νέων» έγινε σ’ αυτούς «education».

Το ρήμα δημιουργεί σύνθετα με όλες τις προθέσεις (εισάγω, συνάγω, διάγω, προάγω, παράγω περιάγω κλπ πλην των προθέσεων αμφί και υπέρ), καθώς και υπερσύνθετες όπως «αναπαραγωγή», «αποσυνάγωγος» κλπ.

Αυτά με το σπουδαίο ρήμα «άγω», που η γλώσσα μας θα το βρίσκει συνέχεια μπροστά της.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey